De bruine rat een
echte ziekteverspr
fsmm
T
G
n
mam
wmrn
mm.
Padvinders straat op
voor hulp aan Polen
AFQlPTE PUNTEN
mmê
Sc]
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM De rattenvangers van Schiedam
gaan heel wat doeltreffender te werk dan hun
sprookjes-collega uit Hameien. De fluit waar het
ongedierte zonder meer achteraan zou lopen gaat
niet mee op jacht.
Wel nemen de mannen van de Openbare Nutsbe
drijven (ONS) grote bussen paars gif mee; succes
is dan verzekerd. De bestrijding van deze ondie
ren is hard nodig; Schiedam heeft er minstens
70.000 over haar grondgebied lopen.
Bernard Heppe is drie dagen per week op stap
om het Schiedamse rattenbestand op peil te hou
den.
BUREAU VOOR RECHTS
HULP,
Onder de
flats aan de
Heinsius-
straat
wordt rat-
tengif uit
gezet, het
gat dat de
dieren heb
ben
maakt
wordt
daarbij
meteen
sloten.
ge-
ge-
mfmm
mëÉ
iSf
'Opa' proeft eerst
Vaste plaatsen
Bakerpraatje
Gevaar
- De Rattus Norvegicus Berkenhout; de bruine rat.
n
ei
is
b:
li
R
w
a;
dl
lii
d<
Nacht
Voorstellingen
Kinder
voorstellingen
Lumière 1: Frank en Frey (ai)
2 uur
Rotterdam
E
m
ov
jo
m
Li
do
pa
tic
wi
ee
ko
Ch
pe
tui
M
stc
ato
hee
ces
var
af g
wat
doe
"■Ion;
zuii
~sch
ker
geh
w/
HET VRIJE VOLK
schiedam
18
'Als we niet bestrijden
dragen ze ons nog weg'
"Wij zeggen altijd een rat
per inwoner, maar het blijft
natuurlijk een grove schat
ting," meent Bernard Heppe.
Hij werkt samen met nog twee
collega's aan het voorkomen
van een rattenplaag.
"Een paartje krijgt ln één
jaar tijd ongeveer 200 nakome
lingen. De leefomstandigheden
voor het dier zijn in deze stad
vrij goed; voedsel en warme
schuilplaatsen volop. Als we op
dit moment met de bestrijding
zouden stoppen dan worden we
binnen een jaar weggedragen
door de ratten," voorspelt Hep-
pe.
Samen met nog twee colle
ga's werkt hij drie ochtenden
per week aan het nalopen van
rattenmeldingen die bij de
ONS binnenkomen. Per jaar
zijn dat er zeker 900.
Bovenaan het lijstje staat
vandaag een adres aan de
Schiekade. Het gele ONS-busje
vertrekt, volgeladen met blik
ken gif van de meest uiteenlo
pende soort.
Voor de rat is er maar één
geschikt; een paars goedje dat
waft&waar
AMBULANCE
Tel. 333300
ARCHIEF
Korte Haven 33, tel. 266727;
openingstijden maandag tot en
met vrijdag 8.30 tot 12.15 uur
en van 13.15 tot 17.00 uur, elke
eerste en derde woensdag
avond in de maand van 19.30
tot 22.30 uur.
•BRANDWEER
tel. 735543.
Hoogstraat 19S, tel 737433;
spreekuur maandag- en dins
dagmiddag van 14.00 tot 16.00
uur en maandagavond van
17.00 tot 19.00 uur. Maandag tot
en met donderdagmorgen is
het mogelijk telefonisch infor
matie in te winnen. Elke 2e en
4e vrijdagochtend komen de
Vrouwen in de Bijstand in het
pand bijeen.
GEMEENTEWERKEN,
Indienen van klachten is mo
gelijk per brief aan Gemeente
werken, Emmastraat 1 of post
bus 61. Voor afdeling riolering
en bestrating bel 377300 of
262500, toestel 231 van 8.00 tot
16.30 uur. Afdeling plantsoe
nen. tel. 154605 van 8.30 tot
10.00 uur en van 13.30 tot 14.00
uur, tel. 705767, Afdeling tech
nische werkplaats, tel. 268280.
Afdeling onderhoud gebouwen,
tel. 260864 of 260500, toestel 279.
GEZINSVERZ ORGING,
Lange Haven 145, tel. 732800.
KRUISVERENIGING,
Mesdag 6b, tel. 266264. Voor
inlichtingen over borstkanker.
Kruisverenigingsgebouw
Bachplein 588, tel. 706177.
MAATSCHAPPELIJK
WERK
Broersveld 142, tel. 7*31033 of
731485. Open alle werkdagen
van 9.00 tot 17.30 uur. Depen
dance Jeugdhaven Nieuwland,
Albardastraat 65, tel. 738671.
Spreekuren maandagochtend
9.30 - 10.30 en donderdagavond
19.30-20.30 uur.
ONDEKWIJSWINKEL
Hoogstraat 76. tel. 262179. Ge
opend donderdag 19.00-21.00
uur, zaterdag 13.00 tot 16.00
uur.
OPENBARE BIBLIO
THEEK,
Centrale bibliotheek. Lange
Haven 131. tel 267877. Filialen:
W Andrlessenla&n 75, tel.
708320, Lorentzlaan 10, tel.
153674; Dr. Wibautplein 210, tel.
708001; jeugdbibliotheekl, tel.
206566; Rosaschool, Archime-
desstraat.
POLITIE,
tel. 264666 (alarm) doorverwij
zing 260760.
RECHTSWINKEL,
Broersvest 14, tel. 730300.
Spreekuur: iedere woensdag
van 14.00 tot 16.00 uur, iedere
donderdag van 18.00 tot 2100
uur Wijkcentrum De Bever,
Van Beverwijkstraat 40.
Spreekuur, iedere tweede en
vierde dinsdag van de maand
van 13.00 tot 21.00 uur, tel.
266442.
SAMENLEVINGSOPBOUW
SCHIEDAM NOORD,
W Andriessenlaan 77, tel.
702207.
SCHIEDAMSE GEMEEN-
SCHAP,
Overschiesestraat 2, tel.
268043.
SOCIAAL RAADSLIEDEN,
Broersvest 140, Spreekuren
dinsdagmiddag 14,00-16.00,
donderdagmiddag 15.00-17.00,
vrijdagmorgen 09.00-12.00 uur,
tel. 269957. In kruisgebouw
Bachplein op dinsdagmorgen
van 09.00-11.00 uur, tel. 706177.
SPREEKUUR BUITEN-
LANDERS,
Broersvest 142, Spreekuren
maandagmorgen 9.30-10.30 uur,
woensdagmorgen 9.30-10.30 uur
en donderdagavond 19.00-20.00
uur, tel. 731033.
SPREEKUUR COLLEGE,
Burgemeester Te Loo; elke
dinsdag 9.00-10.00 uur, tel.
260500. Wethouder H W Post
hoorn. maandagmiddag 16.30
tot 17.30 uur. De overige wet
houders elke derde maandag
van de maand tussen 16.00 en
17.00 uur.
TELEFONISCHE HULP-
DIENST,
tel. 731161. Dag en nacht be
reikbaar voor mensen in gees
lelijke en sociale nood.
SPREEKUUR VOOR TUR-
KEN,
wijkcentrum De Bever, Van
Beverenstraat 40, tel. 266442.
iedere maandagmiddag van
13.30 tot 15.30 uur.
WARME MAALTIJDEN
Dienstencentrum De 4 Molens,
tel. 705500.
WERKLOZENPROJECT
DE TRECHTER,
Broersvest 107, tel. 265255.
ZIEKENHUIS,
Schieland, lokatie Nolet,
Stadhouderslaan 98, tel. 260080,
lokatie gemeenteziekenhuis.
Burg. Knappertlaan 25, tel.
733733.
/>/V
bloedverdunnend werkt
waardoor het dier na vijf da
gen sterft. Het wordt ver
mengd met haver en slaolie en
vormt zo een hechte massa. De
rat zal hiervan zeker twee ons
naar binnen moeten werken
voordat hij sterft.
In de schuur van het huis
aan de Schiekade, pal naast
het Industriegebied in aanleg,
hebben de bewoners ratten ge-'
zien. Heppe heeft al een paar
keer een hoopje gif neergelegd
en ziet nu dat de boosdoeners
er flink van eten.
Ook bulten onder een stapel
hout hebben ze hun buikjes
flink gevuld. Opnieuw legt
Heppe een hoopje van het 'gal-
genmaal' neer.
"Laat ze maar flink door
eten, dan zijn ze des te sneller
dood. Het mooie van dit spul is
dat het niet direct werkt. Dat
klinkt raar, maar de rat heeft
een eigenaardig gedrag. Als ze
een bepaald voedsel niet ver
trouwen dan wordt het oudste
of ziekste dier vooruit ge
stuurd.
In de regel is het dus 'opa'
die als proefkonijn dienst doet.
Merkt hij dat het voedsel niet
ln orde Is dan urineert hij er
over en komen de andere rat-'
ten er voor geen goud meer
aan. Ook is het voor de dieren
een teken als 'opa' plotseling
dood neervalt. Ze zijn gewaar
schuwd en zullen het gif niet
meer eten.
Op die manier schieten we
niet op met de bestrijding;
vandaar dit paarse langzaam
werkende gif," legt Heppe uit.
"Pas vijf dagen Tater sterven
ze, de soortgenoten brengen de
dood niet in verband met een
maaitje van haast een week te
rug."
De ratten worden ln Schie
dam veelai op vaste plaatsen
gesignaleerd waar ze warmte
en voedsel kunnen vinden. Zo
ook bij de flats aan de Heln-
siusstraat en omgeving.
Heppe; "'s Zomers lopen ze
naast de spoorbaan en eten het
voedsel dat reizigers uit de
treinraampjes gooien. Wordt
het eenmaal winter dan zoeken
ze de warmte op onder de flat
gebouwen.
Ze graven een gat naast de
fundering en kruipen onder de
vloer. Ze leven van de inhoud
van vuilniszakken. Ook hier
stop ik gif onder de grond en
maak het gat dicht. Bij de vol
gende controle kijk ik op de
zelfde plaats; Is het gat weer
open dan zitten er nog steeds
dieren onder de grond.
Bij hun werkzaamheden
moeten de ongedierte-bestrij-
ders Improviseren. Niet altijd
hebben de ratten trek In haver,
de basis van het gifmengsel.
"Soms zijn ze verwend als er
bijvoorbeeld visafval voorhan
den Is. Wij hoeven dan niet
met die haver aan te komen
want dat is niet half zo lekker.
Het gif in een vis stoppen Is
dan de enige manier om de
ratten aan te pakken."
Het aantal ratten dat door de
ONS 'uit de weg' wordt ge
ruimd is moeilijk te schatten.
"Als de mensen geen klachten
meer hebben zijn die ratten in
ieder geval gestorven.
Terugvinden doe je ze zelden
omdat de stervende dieren een
rustig, warm en droog plekje
uitzoeken. Zo nu en dan vinden
we er wel eens een die halver
wege is bezweken, maar dat
zijn er niet meer dan een stuk
of vijf per jaar," vertelt Heppe.
"Ratten in het nauw vliegen
je naar de keel en bijten" en
"het gif zorgt ervoor dat de rat
uitdroogt en sterft", twee ba
kerpraatjes waarmee Bernard
Heppe op eenvoudige wijze af
rekent.
"Een rat die in het nauw
wordt gedreven probeert weg
te springen. Zit je op je hurken
dan springt hij over je heen en
kan bijvoorbeeld per ongeluk
tegen je nek aankomen. Bijten
doet de rat dan niet, ja als je
hem beetpakt misschien maar
dat is bij de meeste huisdieren
niet anders."
En dat van die uitgedroogde
rat klopt ook al niet. "Het ster
vende dier zoekt een beschutte,
warme plek. Eenmaal dood
droogt hij uit door de tempera
tuur, niet door het gif. Soms
wordt de rat op weg naar zijn
laatste rustplaats gehinderd
en valt neer op een vochtig
plekje. Ais hij daar gaat ont
binden krijg je een enorme
stank, dat is werkelijk niet te
geloven."
Dag ln dag uit met gif wer
ken, levert dit geen gevaar op
voor de gezondheid van de
ONS-werknemers? "Nee, ik
denk het niet," antwoordt Hep
pe. "Wij hebben destijds zelf
aangedrongen op een jaarlijks
terugkerend bloedonderzoek.
Dat geeft al wat zekerheid, en
verder passen we zelf goed op.
Achterin onze busjes hebben
we een watertank, na iedere
klus is het handen wassen."
De bruine rat, die de wellui
dende Latijnse naam Rattus
Norveglcus Berkenhout
heeft, behoort tot de orde
der knaagdieren. Hij heeft
een dikke, vrijwel kale
staart die 23 centtmer lang
kan worden.
De lichaamslengte van de
rat ligt tussen de 22 en 30
centimeter, zijn gemiddelde
gewicht is ongeveer een
pond. De voortplanting van
de dieren gebeurt ln fabel
achtig tempo. De Jongen zijn
na 3 maanden al geslachts
rijp De draagtijd van een
zwangere rat Is hooguit drie
weken en kan maximaal 13
nakomelingen opleveren.
Het dier wordt tot de zoge
naamde 'cultuurvolgers' ge
rekend. Hij volgde de mens
overal op aarde en verblijft
sinds de 18de eeuw In Euro
pa, Een lang leven ls deze
soort niet beschoren. De
meesten worden slechts één
Jaar oud.
De rat heeft een groot aan
passingsvermogen, de vacht
past zlcb aan bij de tempe
ratuur. Ook ls het dier een
uitstekend graver, zwem
mer en klimmer. Het reuk
orgaan Is zijn voornaamste
zintuig.
Als nest- en schuilplaatsen
doen meestal holen dienst
die worden gegraven bij
walkanten, stapels bout en
maiskuilen. Ook worden ze
vaak gesignaleerd In kapot
te riolen en mestputten en
bij vuilstortplaatsen.
Verder zijn de ratten dra
gers van ziektekiemen
(ziekte van Weil, Faraty-
phus) en verspreiden ze vee-
ziekten als varkenspest.
ZATERDAG 16 JANUARI 1982
SCHIEDAM
Moor dan duizend
padvinders verza
melen vandaag in
Schiedam huis-
aan-huis voedsei-
en kledingpakkot-
ten voor Polen. Oe
jeugdleden zijn
om elf uur begon
nen en werken
straat voor afraai
af. Maar liefst
twintig vrachtwa
gons en twintig
personenauto's
begeleiden de
padvinders bij het
inzamelen van de
spullen.
Al het voedsel wat
lang houdbaar is,
kan worden afge
geven zoals thee,
koffie, suiker, ha
vermout, macaro
ni, melkpoeder en
blikken met leven
smiddelen of
vruchten en
groenten.
Ook kleding voor
de winter en de
zomer kan worden
ingeleverd. Alles
wat te klein ge
worden is of nooit
meer wordt gedra
gen is welkom.
„De jeugdleden
zuilen zelf voor
plastic zakken
zorgen, maar wie
het zou willen ver-
pekken, graagl"
zegt coördinator
Leo Mientjes.
De scoutinggroe
pen in heel het
Rijnmondgebied
trekken vandaag
de straten op om
de Poolse bevol
king te helpen. 0e
actie wordt in sa-
menwerking met
do Stichting Pol®
*81 gehouden. De
door de plaatselij.
ke padvinders in
gezamelde spullen
gaan direct door
naar de opsla
gruimte in de
loods bij de werf
Wilton-Pijenoord
waar er voedsel
pakketten van
worden gemaakt
Eind deze maand
gaat er een trans
port naar Polen.
Wie zaterdag niet
de hete dag thuis
is (de actie duurt
tot ongeveer drie
uur) kan op ver
schillende punten
zelf voedsel ot kle
ding brengen.
De plaatsen waar tussen eli
en drie uur voedsel en kle
ding kan worden afgegeven
zijn: groepshuis scouting,
Lange Haven 11; parochie
gebouw De Wilgenburg,
Singel 104; jeugdgebouw El-
dos, Dr. Schaepmansingel;
koetshuis van boerderij
Landvreugd, Sweeiincksin-
gel; groepshuis 't Raadhuis,
naast sporthal Margriet,
Schiedamseweg 200; Jeugd
gebouw Hubertus-Agnes-
groep, Mgr. Nolenslaan 89
en bij het zeeverkenners-
schip Alewijn de Groot dat
afgemeerd ligt bij de Nieu
we Sluizen aan de Buitenha
venweg.
3?
IT
W
enda
Alhambra 1, tel. 330293: Hoge
hakken, echte liefde (a.l.) do.
t/m zo. 2,7 en 9.30 uur, ma.
t/m wo. 2 en 8 uur.
Alhambra 2, tel. 330293: True
confessions (16) do. t/m zo: 2,
6.45 en 9.30 uur, ma t/m wo: 2
en 8 uur.
CALYPSO 1. tel. 131855: An
American werewolf in London
(18) 2.15 7.15 en 9.45 uur, zo:
1.15, 3.45, 7.15 en 9.45 uur.
Calypso 2, tel. 131855: Stripes
(a.l.) 2,7 en 9.30 uur, zo: 1.30
4,7 en 9.30 uur.
Calypso 3, tel. 131855: Por
your eyes only (12) 1.45,6.45
on 9.30 uur, zo.: 1, 3.45, 8.45
en 9.30 uur.
Centraal, tel. 138210: Super
porno poezen (18) 12.30,2.15,
4, 5.45, 730 en 9.15 uur.
Cineac AD (Beurs), tel. 138082:
Killers van Parijs (16) do. t/m
zo; 130,7 en 9.30 uur, ma. t/m
wo: 1.30 en 8.30 uur.
Cineac NRC (Bijenkorf), tel.
121139: The good, the bad
and the ugly (16) 8 uur. Frank
en Frey (a.l.) 2 uur, zo. 1.30 en
4 uur.
Cinema Oscar, tel. 149625: The
hound of the Baskerville»
(a.l.) do. t/m zo: 2,7 en 9.30
uur, zo. 1.30,4,7 en 9.30 uur.
Cinerama 1, tel. 115300: De
vier vuisten hebben de tro
penkolder (al) 2, 7 en 9.30
uur, zo 1.30,4,7 en 930 uur
Cinerama 2, tel. 115300: An
American werewolf in London
(16) 2,7 en 9.30 uur, zo: 130,
4,7 en 930 uur.
Cinerama 3, tel. 115300: The
postman always rings twice
(16) 2.15 6.45 on 9.15 uur, zo:
1.30,4,6,45 en 9.15 uur.
Cinerama 4, tel. 115300: Enter
the Ninja (16) 2.15,7.15 en
9.45 uur, zo: 1.45,4.15,7.15 en
9.45 uur.
Cinerama 5, tel. 115300: Rai
ders of the lost ark (12) 2.15,
6.45 en 9.15 uur, zo: 1.45,4.15,
'635 en 9.15 uur.
Corso, tel. 121110: Sabine (12)
do. t/m zo: 2,7 en 9.30 uur,
ma. t/m wo: 2 en 830 uur.
Krlterion, tel. 128615: Sleeper
(12) 7 en 9.30 uur, zo: 2.15, 7
en 9.30 uur.
Lumlére 1, tel. 117755: Eyes of
a stranger (16) 430,7 en 930
uur. Frank en Frey (al.) 2 uur
lumière 2, tel. 117755: Die
bleieme Zeit (16) 2,7 en 930
uur zo: 2,430,7 en 930 uur
Lumière 3, lel. 117755: History
of the world, part i (a.l.) 1.45.
6.45 en 9.15 uur, zo: 145,4.15,
645 en 9.15
Lumière 4, tel. 117755: Time
Bandits (12) 1.45,6.45 en 9.15
uur zo: 145,4.15,645 en 9.15
uur
Lijnbaantheater, tel. 333837:
Tarzan, do aardbeving (a.l.)
za zo wo 2 en 4 uur. Do man
van ijzer (16) 8 uur
Metro 1, tel. 844393: Ik ben
Joep Meloen (al.) 2,7 en 930
uur
Metro 2, tel. 844393: Voor een
peer dollars meer (12) 645 en
9.15 uur, do vr ma di ook 145
uur
Passage, tel. 269563: The oc
tagon (16) 7 en 930 uur, beh.
ma di
Passage Bio, tel. 269563:
Chriatlane F. (al.) 2 en 9 uur,
beh. ma
Rex, lel. 772793: Sweet young
girts (18) 2 uur. Drunken mas
ter wees op je hoede (12) do
tm zo: 7 en 930 uur, ma gesl.
di wo 8 uur
Thalia, tel. 111555: Ik ben Joep
Meloen (a.l.) do tm zo: 130, 7
en 9.30 uur, ma tm wo: 1.30 en
8 uur
't Venster tel. 364998: gesloten
wegens voorbereiding Film
International
Alhambra 1: Helzopoppin (16)
za. 00.15 uur
Alhambra 2: Lenny (16) za
00.15 uur
Calypso 1: Kogels voor een
Gringo (16) vr. za. 00.15 uur
Calypso 2: Stripes (16) vr. za.
00.15 uur
Calypso 3: Up in smoke (16)
vr. za. 00.15 uur
Centraal: Claudia's specials
service (18) vr. za. 23 uur
Cineac AD (Beurs): Sex in de
klas (16) za. 24.00 uur
Lumière 1: Plank gas (16) vr.
za. 00.15 uur
Lumière 2: Deep throat (18)
vr. za. 00.15 uur
Lumière 3: National Lam
poon's Animal House (16) vr.
za. 00.15 uur
Lijnbaantheater: De man van
ijzer (16) vr. za. 23 uur
Lijnbaantheater: Tarzan, de
aardbeving (a.l.) za. zo. wa2
en 4 uur
Metro 2: Sjors en Sjimmie en
de rebellen (a.l.) za. zo. wo.2
uur
Passage: Popey'a -dolla
avonturen (a.l.) za. zo. wo. 2
uur
De Doelen, tel. 132490, Grote
Zaal: The Chris Barber Band,
zo. 20.15 uur. Kleine Zaal: Ne
derlands Koper Quintet, zo.
11.00 uur
Theater Zuidplein, tel. 815844,
Grote Zaal: Triad Stage Al
liance met „The Slaying of
the Dragon King, za. 20.15
uur. Arlecchinozaal: Toneel
groep Theater met „Ver van
Hagondange", za. 20.30 uur
De Schouwburg, tel. 111766:
De Haagse Comedie met
„Leugens onder de roos", za.
20.15 uur
Hofpleintheater, tel. 662044:
Groenten uit Balen, blijspel,
za. 20.15 uur. Clowna Carlo
Alberto met „I Colombaioni",
zo. 14.00 uur
Piccolo Theater, tel. 111766:
RO Theater met „Hedda Ga-
bier", za. 20.30 uur
Luxor, lel. 137326: Nooy'e
Volkstheater met „Oh... Wa-
terlooplein" za. zo. 20.15 uur
Theatercafé de Schouwburg,
Joost Prinsen Hans Dorre-
stijn, zal. 23.30 uur
Harbour Jazzclub, Weena 221,
Countryside Jazzband, za.
21.30 uur
Salvador Allende Center, Wijn
haven 23, Stichting Jazz met
„Theo Loovendia Consort",
za. 21.00 uur
Cafe Het Berenei, Doklaan
12-14, Flying Lipstick (vrou-
wenvarieté), za. 21.30 uur
Trefcentrum, Westereingel 18,
Hanneke Kaasschieter, so
praan en Kees Steinroth, pia
no met werken van Schubert,
Brahms, Barber en Britten,
zo. 12.00 uur
Boymans-van Beuningen, Atria,
Lezing door dr. Beeren over
de collectie moderne kunst
van het museum, zo. 1430 uur
Galerie Egel, Bergseiaan 134»,
Rob Brand met eigen marim
ba-composities, zo. 15.00 uur
Klimmende Bever, Ussetmon-
de: Gemengd Koor Rotterdam
met werken van Schumann
en Brahms, zo. 14.30 uur.
Poppentheater Marianne Rijp"
ma met „De Elfenplaats", za
14.00 uur
Passage Theater, Schiedam:
Orgelconcert door John
Mann, zo. 10.30 uur
Folkhouse Matrix. Maurits-
straat 16: Sistrum - Ned.
volksmuziek, za. 20.30 uur
Theater Mini, Ridderkerk:
Bram Vermeulen en de toe
komst met Nederlandse pop
muziek, za. 20.15 uur
p*
fc
071
a
D«
was
duik
vaar
kost,
mar:
„tholii
Jozef
zijn i
tiek
^autor
'genm
sen.
de F
schat
k -en dii
mis v
j.kondi
leg r
Met i
- uitzer
mis v
litairi
In-van
nieuw
In i
riep
de ge
