C-1-
4
■Mm
met: Stukgoed Interview Sylvia Alberts
Rouwen
Rotterdam
yandaa
aIBS!
mmmm
ti !lS§!f
iag
Architectuur is niet al
leen van architecten en
hun critici. Architectuur
is de gebouwde omge
ving, en die is van alle
- mensen. Ze ontlenen er
waarden aan, ze bele-
ven er hun emoties.
Vandaar dat gebouwen
waarvan architectuur
experts (in figuurlijke
zin) kwijlen, de man in
de straat soms nauwe
lijks beroeren. Anders
om kan ook: tegenover
het gruwen van vak-
mensen over nieuwe
kneuterigheid kan de ge-
luksbeleving van bewo
ners en gebruikers
staan.
Trein- en busreizigers
ervaren de alleen-zalig
makende gedachte van
de Peperklip anders dan
de mensen die in dat ge
bouw wonen. Zie het
verhaal op deze pagina.
Wat Rotterdam voor de
oorlog toonaangevend
maakte op het gebied
van de sociale woning
bouw en hoe de stad die
reputatie later weer
verloor, leest u op pagi
na.
Ook is er een prijs
vraag. De opgave die we
u voorleggen op pagi
na... luidt: herken het
nieuwe gezicht van Rot
terdam. Tenslotte kunt
-u op pagina... zien hoe
vier Rotterdamse archi
tecten op papier Rotter
dams oudste stadsdeel
volbouwden. Dit alles in
het kader van Architec
ture International Rot
terdam.
Rotterdam heeft een nieuwe attractie. Toeristen opgelet! Net over de Maasbruggen, even voorbij het Stieltjesplein
in de Rosestraat staat de Peperklip. Het gebouw gaat flink over de tong. Tot vrij ver over onze landsgrenzen
blijkbaar, want zelfs de Stockholmse VW heeft al om opheldering gevraagd. Regelmatig stoppen er bus
sen met bezoekers bij de 549 woningwetwoningen van architect Carel Weeber. Groepen Nederlanders
kijken verbijsterd om zich heen. Het is duidelijk wennen. Mooi? Dat hoor je niemand zeggen. Wel:
Ptt>sv »Net een gevangenis.Of kortweg: „Afschuwelijk!" Er zijn ook twijfelaars. Die zijn zelfs in de
meerderheid. De woorden die zij gebruiken zijn "raar", "anders" en "apart". Carel Weeber
zelf maakt er geen geheim van dat hij zijn schepping „prachtig" vindt. „Misschien
vel controversieel," voegt hij eraan toe. „Daarom durft nog niemand. En er is
"Wsprake van een hetze. Ze proberen het geval zwart te maken.
-
mi
88
SÊJ
Containers
Leeg
-1M
i»5 4
88 "tft
311
tt fe - !li t 'Mi iii lip 'mi Hf f#
M
Mil
0
I"
rb. w
fsvest
jr:
00 tot
dag
rijk-
leve-'r
edere
J van
21.00
gen
jmor-
nder-
r, tet.
Bur
ins-
el.
ge
aan-
i
en
msen
ood.
R- -
/er,
iddag
)lens,
DE
07,
en
en
etop
en
>lgens
plus
Jland-
»n
'£♦4.1
V
dé
iie-
je-
jze
i-
ee
ten,
in
breuk met 't gangbare
,o v Van onze verslaggeefster
-ANNEMIEK VAN OOSTEN
'-^ROTTERDAM De stadsbus
draait de brug af en daar gaat ie
weer: de Peperklip over de tong...
>Twee vrouwen in de bus zijn
het er roerend over eens: het is
net een gevangenis. En dan die
binnenplaats echt een plek om
gedetineerden te luchten...
■—Gek? Ja, dat is het op het eer
ste gezicht wel een beetje. En
groot niet hoog, maar lang.
Kleine ramen, geen bakstenen,
en dan die kleuren...
"(Eerst verbazing, dan herken
ning. Is dit de Rosestraat? In
Botterdam Het is net of je in
het buitenland loopt. Wat je als
vanzelf op de vraag brengt: waar
beeft Weeber dit idee gepikt?
i «.Parijs,zegt de architect.
„Dat wil zeggen: Ik ben beïn
vloed door La Grande Borne.
Daar hangt een soortgelijke
sfeer." En dan lachend: „Een be
zoekje aan de Peperklip bespaart
meer mensen een aardige reis.
Hoewel sommigen denken on
middellijk aan Oost-Europa."
„Gevangenis?" Weeber her
haalt het woord zuchtend. „Nee,
hei ergert me niet als dat gezegd
jvpjdt. Het gebouw is een door
braak. Weg met het getrut in de
architectuur. Het is een breuk
jnet het gangbare en misschien
het begin van het einde van de
dakkapel."
Leuke kritiek? Weeber herin
nert zich een opmerking van één
van de bouwvakkers, die volgens
hem al bouwend enthousiaster
zijn geworden over zijn produkt.
Die'man zei: „Een mooi gebouw,
vooral 's ochtends vroeg bij dik
ke mist."
"Shs.
/■De bewoners van het opvallen-
«eiblok zijn opvallend tevreden.
En niet alleen vanwege de grote
hoeveelheid hang- en legkasten
'Oun nieuwe huis. „Goede wo
rgen. Prima isolatie ook,"
v®dt een oudere meneer. „Het
.uiterlijk is wennen. Nee hoor,
jvat ze ook zeggen, die man
^jgt van mij een goed cijfer."
jongere vrouw: „Het is
.hier groot en het zou wel eens
|nmtmelig kunnen worden. Nog
niet alle huizen zijn verhuurd. Ik
woon hier prettig. En we hebben
cdh' prachtkeuken. Heel wat be
ier dan in mijn oude huis."
Een andere bewoonster heeft
wel gehoord over vandalisme,
maar heeft zelf geen last. Jam
mer vindt ze alleen dat je alle
watergeluiden zo goed hoort. „De
douche en de wc van de buren,
dat is het enige. Verder is de in
deling van de huizen perfect."
En dan volgt een jonge vrouw
die zich had voorgenomen nooit
in een blokkendoos te gaan wo
nen. Samen staren we de gevel
langs. „Het lijken wel opgesta
pelde containers," zegt ze. „En
toch woon ik hier naar mijn zin."
Kritiek van buiten en tevreden
heid binnen. Carel Weeber blijkt
aan beide niet zo zwaar te tillen.
„Kijk, bewoners zijn in het begin
altijd redelijk tevreden. Meestal
komen ze uit een slechter huis.
Over twee jaar, dan kun je pas
wat zeggen."
De verhuurder van de Peper
klip, het Gemeentelijk Woningbe
drijf Rotterdam, heeft ook geen
moeite met het gebouw.
"Gewone huizen, wat ons betreft
niets bijzonders. Wel hebben we
wat klachten gekregen over ge
luidsoverlast op de galerijen in
de rondingen van het gebouw.
Het lawaai blijft er hangen," al
dus een woordvoerster.
Toch is er nog een probleem.
De verhuur van de grote wonin
gen verloopt niet zo vlot. Met een
kijkdag voor ingeschreven wo
ningzoekenden hoopt men kandi
daten over de streep te trekken.
De vermoedelijke oorzaak van
de teleurstellende interesse is
volgens het Gemeentelijk Wo
ningbedrijf de huurprijs.
Of is het 't uiterlijk van de Pe
perklip. Het verhuren van nieu
we woningwetwoningen is op het
ogenblik overal moeilijk. In Am
sterdam, in Den Haag, in Rotter
dam en óók in de Peperklip."
Weeber gelooft niet dat er ver
band is tusen de klachten over
vandalisme en het uiterlijk van
het gebouw. „Het gaat om een
paar opgeschoten jongens, die
hier en daar wat vernielen. Dat
gebeurt op elke bouwerij. De
aannemer is nog niet klaar. Het
gaat over."
En dan fel: „Er is een hetze
gaande. Vooral gevoed vanuit de
ambtenarij. Natuurlijk, het uiter
lijk is wennen. Vooral voor de
ïjf'wwy-
ff ^"5
81. A,
De puntige daken van de schuurtjes op de „bin
nenplaats" (boven) voor wie er zo langs kijkt
een aanblik die doet denken aan soldaten in 't
gelid.
Geluid blijft hangen op de galerijen (links),
maar aldus architect Weeber je kunt van
uit de keuken zien wie er aan komt lopen.
Foto's: Niels van der Hoeven
Rotterdamse bevolking. Ik heb
inderdaad wel eens gezegd dat
Rotterdammers nog steeds boe
ren zijn. Er is lange tijd niet ste
delijk gebouwd. Agrarische bouw
kenmerkt deze stad. Supervoor
beeld is de Hofdijk. Ja, die hui
zen met de puntdaken. Een dorp
je in de stad."
Rotterdam begint volgens
Weeber langzamerhand een stad
te worden. „We bouwen veertien
hoog aan het Pompenburg. En er
zijn plannen voor een toren van
120 meter. Zo hoog hoeft van mij
ook niet per se, maar het zou vijf
jaar geleden nog ondenkbaar
zijn geweest. Vooral voor de poli
tiek."
Toch is hij ervan overtuigd dat
hij Rotterdam geen tweede Pe
perklip kan verkopen. „Niet dat
ik het zou proberen", verzekert
Weeber onmiddellijk. „Een stad
vol idiote gebouwen, daar word
je natuurlijk ook niet goed van."
Het plan voor de Peperklip da
teert uit de tijd dat er ook nog
gebroed werd op een Eroscen-
trum. Ik heb vlakbij dat Eros-
centrum een nog belangrijker
gebouw willen zetten. Geweld in
vormgeving moet je met geweld
beantwoorden. Op die manier is
de Peperklip door de politiek ge
loodst."
Weeber wil ook wel wat kwijt
over de kansen die hij wél en an
dere collega's niet zouden krij
gen. En over de verhalen dat hij
om maar op te vallen de
gekste dingen bouwt zonder re
kening te houden met de toekom
stige bewoners.
Dat hij desnoods met een slaap
kamer voor zes personen of bal
kons op het noorden komt om de
vorm van een gebouw te redden,
ontkent Weeber stellig.
„Het is waar. Een architect moet
niet alleen kunnen tekenen.-Ik
krijg geen kansen, ik pak ze. Het
Eroscentrum, de Peperklip
het was een samenloop van om
standigheden. Natuurlijk moet je
naast goed kunnen tekenen ook
goed kunnen lullen. Verbale ac
robatiek. het hoort bij het vak."
En dan ietwat boos: „Ik ken de
bouwverordening zoals een jurist
de wet kent. Net als hij ken ik
daardoor ook de mazen. Ik heb
inderdaad nog nooit iets gete
kend dat niet aan de financiële
en bureaucratische eisen vol
deed. Maar geen rekening hou
den met de bewoners?
Grote onzin.
Ik houd wel degelijk rekening
met wat bewoners willen. De in
spraak van bewoners heeft mij
geleerd wat de Rotterdammer
wil. Een grote woonkamer en als
je doorpraat eigenlijk ook wel
een grote keuken."
En dan zeer beslist: „Maar het
uiterlijk van een gebouw bepaal
ik en niet de bewoners. Dat is de
reden waarom ze mij vragen. Ik
bouw niet altijd controversieel.
Ga maar eens in Katendrecht
kijken. Of naar de witte flat aan
de Slaak in Rotterdam."
Tenslotte komen we weer terug
op het „buitenlandse" uiterlijk
van de Peperklip. Waar zit het
'm nou in?
Weeber: „Het komt'door de kleu
ren en de raampjes. De maat
van de ramen is in Nederland
onbekend. Ook het aantal ge
bruikte gaatjes in de muren is
groter dan gewoonlijk."
Over de maat van de ramen: „Zo
klein zijn ze niet. Toegegeven,
het zijn volgens de Nederlandse
bouwverordening de kleinst mo
gelijke ramen. Vergeleken bij
Zweden en Duitsland echter een
royale maat."
En hoe zit het met de kleuren,
waarover de bewoners Gerard
(10 jaar) en de tweeling Hassan
en Osman (8 jaar) overigens
zeer te spreken zijn?
Weeber: „Het gebouw is te lang
voor baksteen. Ik heb de lengte
met iets leuks.proberen te bre-
ken. Met kleuren. Katendrecht is
echter wel weer rustig gemet
seld. Het is een heel ander blok.
Helder, ingetogen en zonder flau
wekul."
