tover
De 'Waterdecade', het tienjarenplan waarmee de VN
hoopte te bereiken dat in 1990 de voltallige wereldbevol
king zou kunnen beschikken over drinkwater en sani
tair van redelijke kwaliteit, is bij gebrek aan voldoende
financiële middelen geen succes geworden. De kosten
van dit project werden ooit begroot op 1500 MILJARD
gulden.
De Rotterdammer Arie Van den Berg zegt dat hij
voor een fractie van dat reusachtige bedrag de wereld
kan voorzien van goed en bacterievrij drinkwater.
"Voor 0,0025 (een kwart cent) kan ik zorgen dat één
mens genoeg gedesinfecteerd drinkwater heeft voor één
dag."
Zijn 'wondermiddel' (een druppel is genoeg om een
glas water te desinfecteren) heet Hadex. De Rotter
damse GG en GD, RNO, de ANWB en de Consumenten
bond bevelen het aan.
Het geld en de middelen ontbreken hem om het pro-
dukt onder de aandacht te brengen van de regeringen
van Derde Wereldlanden.
Van den Berg stuit steeds weer op ambtelijke muren.
"Soms lijkt het," zegt hij, "of de politieke wil ontbreekt
om miljoenen mensen in leven te houden."
isi
25 miljoen doden
Arie van den Btrg:""Sonïfe lijkt het wel of de
politieke wil ireekt miljoenen mensen inleven te
houden."
Bijgeloof
Tfsaifca|a mm
B^è;u^cSlndïaSe hoofdstad New Delhi: de waterleiding heeft het begeven, waardoor
de bevolking op een primitieve pomp aangewezen Is met alle gezondheidsrisico's
vandien.
Het zuiverste
In f rastruc tuur
'Wij kunnen Derde
Wereld aan schoon
drinkwater
Jmmmw
jjapSwÉ.
JIM POSTMA
"De idiotie in de ontwikke
lingshulp is ten top gestegen.
Voorbeeld: ergens in een Derde-
Wereldland redden ze met een
couveuse een te vroeg geboren
kind. Na enkele maanden neemt
de moeder de baby mee naar
huis; het kind krijgt borstvoe
ding. Weer een tijdje later gaat
die vrouw over op melkpoeder-
produkten, gestuurd door Euro
pa of Amerika. Een maand later
is haar baby dood... Oorzaak: het
verontreinigde drinkwater waar
mee de melkpoeder moest wor
den aangelengd."
Rotterdammer Arie van den
Berg (48) maakt zich al jaren
lang kwaad over "deze paard-
achter-de-wagen-span-politiek".
Kwaad is hij "omdat ik met en
kele druppels van mijn desinfec
terend water deze baby had kun
nen laten leven. Maar ook de
25.000 andere kinderen in de we
reld die dagelijks sterven als ge
volg van het drinken van besmet
water."
Het internationale instituut
voor ontwikkelingshulp en mi
lieubescherming "Earthscan" in
Londen zegt in zijn rapport "Wa
terlog": "Een miljard (1000 mil
joen) kinderen hebben niet de be-,
schikking over veilig en schoon
drinkwater." De uitspraak is af
komstig van een voormalige
UNICEF-directeur, Henry F. La-
boisse.
Het rapport citeert ook de di
recteur van de Wereldgezond
heidsorganisatie, dr. Halfdan
Mahler. Deze VN-functionaris
stelt zich op het standpunt dat
het recht op een dagelijkse por
tie schoon drinkwater tot de be
kende Rechten van de Mens zou
moeten behoren.
In "ontwikkelingslanden wordt
de drinkwatervoorziening echter
niet beter, maar slechter. De hui
dige situatie is dat honderden
miljoenen mensen in Derde-We
reldlanden zijn aangewezen op
drinkwater dat meer verontrei
nigd is dan in 1975 het geval was.
Sinds dat jaar is bovendien het
aantal mensen dat het zonder sa
nitair moet stellen met 400 mil
joen gestegen.
"Tachtig procent van de ziek
ten in de wereld." zo staat in het
Waterlog-rapport le lezen," is toe
te schrijven aan het gebruik van
besmet water of gebrek aan sani
tair": Vooral voor mensen met
een gering inkomen kunnen deze
ziektes een dodelijke afloop heb-
ben.
In de Derde-Wereldlanden
Krijgt een miljard mensen per
jaar diarree. Het aantal dat er
aan overlijdt bedraagt 25 mil
joen.
Om het drinkwaterproject van
de VN in 1990 schoon water en
voldoende sanitair voor de hele
wereldbevolking te doen sla
gen zou ongeveer 25 miljoen dol
lar (circa 75 miljoen gulden) no
dig zijn. Dat is slechts een frac
tie van de bedragen die de we
reld per dag besteedt aan siga
retten (240 miljoen dollar) en
wapens (1400 miljoen dollar).
Intussen staat al vast dat het
VN-drinkwaterproject zal stran-
ben die instructies gaan geven,
en dat kost ook weer geld."
Dick de Jong van de stichting
IRC (International Reference
Centre for Community Water
Supply and Sanitation) in Rijs
wijk zegt: „Wij zijn erg benieuwd
naar de toepassingsmogelijkhe
den van dit Hadex-middei.
In een land ais India, dat 700
miljoen inwoners heeft, heb je
670.000 dorpjes, waarvan er
40.000 afhankelijk zijn van ver
ontreinigd oppervlaktewater. Het
overgrote deci van het drinkwa
ter komt dus uit putten, en dc
vraag is of je daarvoor wel een
desinfectiemiddel kan gebruiken.
Het grootste probleem blijft het
geld.
Wij zijn bezig waterzuiverings
technieken over te brengen
waarmee je stukken voordeliger
uit bent dan met allerlei dure
pompinstallaties. Onlangs heeft
India zijn begroting voor water
en sanitaire behoeften verhoogd
van 4 tot 6 procent en dat is erg
hoopvol voor het vele werk dat
wij op dit gebied doen."
„Hoeveel geld het ministerie
van Ontwikkelingssamenwer
king jaarlijks uitgeeft voor
drinkwaterprojecten in Derde-
Wereldlanden, kan ik u helaas
niet vertellen", zegt een mede
werker van het ministerie desge
vraagd. „Het is eenvoudig niet op
onze begroting terug te vinden.
Wel is er vanaf 1979 een bedrag
van 260 miljoen gulden gepompt
in 23 projecten in acht zoge
naamde concentratielanden,
waaronder Indonesië. Over dc re
sultaten van die projecten kan ik
niets vertellen, want de minister
is daarvan zelf nog niet op de
hoogte. Zij is nu twee weken met
vakantie en na haar terugkomst
kunt u kennis nemen van het
rapport."
Arie van den Berg: „De ambte
lijke molens blijven doordraaien
en de drinkwatermolens staan zo
goed als stil. Ik blijf m'n kop sto
ten tegen die ambtelijke muren
terwijl het de taak van de over
heid moet zijn om het desinfec
tiemiddel te brengen op die
plaatsen waar duizenden men
senlevens kunnen worden gered".
„Je gaat twijfelen aan de poli
tieke wi! van regeringen, 'Als we
iedereen gezond maken dovr hel
verstrekken van goed drinkwa
ter en sanitair, wat moeten we
dan met al die mensen doenf',
hoor je ze denken. 'Hebben we
dan wel genoeg werk voor ze, en
voldoende te etenf."
„En wat tc denken van de me
dische maffia, de farmaceuti
sche industrie, de multinationals
die miljarden verdienen aan me
dicijnen om ziekten zoals chole
ra, typhus, paratyphus en diar-
rees te bestrijden? Zijn zij er bij
gebaat wanneer er over de hele
wereld ineens geen miljard zie
ken meer zijn waaraan ze hun
dure medicijnen kwijt kunnen?"
„Wetenschappers zijn het er
over eens dat ze verkeerd bezig
zijn. Je moet geen ziekten be
strijden met dure artsen en me
dische lapmiddelen. Nee. je moet
de oorzaak van de ziekte wegne
men."
„Voor een paar centen kun je
verontreinigd drinkwater schoon
maken en voor hetzelfde geld
heb je wat extra zout en glucose.
Daarmee bespaar je miljarden
aan medische hulp en ontzetten
de hoeveelheden medicijnen.
Geld dat je kunt gebruiken voor
voedsel en andere echte ontwik
kelingshulp."
Dennis Hatenboer, die Hadex
onder licentie vervaardigt in sa
menwerking met de Baren-
drechtse firma Van Weijen. zegt:
„Er zijn nog grote problemen die
overwonnen moeten worden eer
het middel in de Dcrdc-Wcrcld-
landcn kan worden toegepast".
„Je zit met de problemen van
primitieve mensen die allerlei
vormen van bijgeloof hebben. Ze
moeten eerst toestemming vra
gen aan de tovenaar of medicijn
man van het dorp eer ze het mo
gen gebruiken en die heeft na
tuurlijk weer zo z'n eigen mid
deltjes."
„De toepassing van het desin
fecterende middel lijkt eenvou
dig, maar is het niet. Het werkt,
dat staat als een paal boven wa
ter. Je zit echter met transport
en opslagproblemen en je hebt
mensen nodig die gebruiksin-
structies geven."
„Dan heb je te maken met lo
kale autoriteiten, dc corruptie en
de zakkenvullers."
„Ik ben naar allerlei congres
sen over de hele wereld geweest
waar ze over drinkwaterproble
matiek spraken. Tot nu toe is
zestig miijard dollar besteed in
VN-vcrband voor het realiseren
van de "Waterdecadc"."
„Waar is al dat geld gebleven?
Er is nog geen moer veranderd.
ALles wat de heren doen is verga
deren onder de meest luxueuze
omstandigheden met peperdure
vliegtuigtickets in hun zak."
„Wij künnen de mensen in de
Derde-Wereldlanden directe hulp
bieden. Niet morgen, maar van
daag!"
het drinkwater onbetrouwbaar
is.
Arie van den Berg: „Het aan
leggen van dure pijpleidingen in
de vorm van een infrastructuur
in Derde Wereldlanden is uit den
boze, zeggen de rijke landen die
ontwikkelingshulp geven. Daar
is eenvoudig het geld niet voor
omdat het in de miljarden loopt.
Ik heb nu berekend dat ik voor
een kwart-cent per dag 0,0025)
een mens in een ontwikkelings
land van schoon drinkwater kan
voorzien. Dat is inclusief de pro-
duktie- en transportkosten van
het desinfectiemiddel.
Voor een glas helder drinkwa
ter is maar een druppeltje Ha
dex nodig.
In een handig flesje, dat zo bij
elk gezin in een ontwikkelings
land thuis kan staan, zit 50 milli
liter desinfectiemiddel, genoeg
om 200 liter zuiver drinkwater te
maken.
Ik kan de flacons laten trans
porteren of het middel in vaten
van 500 liter laten vervoeren. Af
hankelijk van de sterkte van de
verontreiniging van het drinkwa
ter kan het middel worden gedo
seerd.
Volgens testen kan Hadex tot
een jaar goed blijven onder tro
pische temperaturen en het kan
dus ook worden gebruikt onder
epidemische omstandigheden. In
koelhuizen blijft het middel tot
drie jaar goed."
die niet wordt erkend. Maar het
is mijn heilige overtuiging dat
mijn drinkwater-desinfectiemid-
del de oplossing is van de gigan
tische problemen in de Derde
Wereldlanden.
Maar wie is Arie van den
Berg? Zeker weer zo'n rare
kwast met een raar verhaaltje,
zullen de instanties zeggen. Want
toevallig heet ik geen AKZO,
Sheil, Philips of wat voor dure
multinational-naam dan ook."
De in Rotterdam geboren Arie
van den Berg is al jaren in de
chemie werkzaam. In 1979 vond
hij in samenwerking met de fir
ma Hatenboer-Neptunus (drink-
waterleveranvier aan zeesche
pen in de Rotterdamse havens)
het desinfectiemiddel Hadex uit.
Tot 1975 bestond er volgens Van
den Berg geen enkel betrouw
baar middel om water te desin
fecteren.
den wegens gebrek aan geld.
Sinds de "Water-decade" (een
tienjarenplan van de VN) werd
gelanceerd is aan verhoging van
de kwaliteit van drinkwater en
sanitair zelfs minder geld be
steed dan voordien voor dit doel
werd uitgegeven.
Sinds zijn uitvinding heeft Van
den Berg van alles geprobeerd
om regeringen en instanties die
zich bezig houden met ontwikke
lingshulp voor zijn desinfectie
middel te interesseren. „Ik heb
de leden van de Staten Generaal
erop geattendeerd: geen ant
woord. De Verenigde Naties:
geen antwoord.
Nu vast staat dat het VN-
drinkwaterproject zal misluk
ken, lijkt de doorbraak te komen.
Medische instanties in Amerika
tonen belangstelling en hebben
proefmonsters besteld. Ontwik
kelingslanden ais Thailand en
India zijn er mee aan het experi
menteren.
In een folder van het Rotter
damse bedrijf Van den Berg Wa-
terchemie staat: "Nederland
staat erg goed bekend als het om
drinkwater gaat. Dat behoort tot
het zuiverste in de hele wereld.
En dat terwijl de aanvoerwegen
allemaai sterk verontreinigd
zijn. Zoals overal eigenlijk het
geval is.
Nederland is met tal van lan
den en organisaties bezig met
hulp aan Derde Wereldlanden op
het gebied van drinkwatervoor
ziening. Maar deze hulp is vaak
te grootschalig en te kostbaar. Of
ze is te technisch en schept daar
mee nieuwe problemen, die een
oplossing in de weg staan.
Misschien is er een betere weg
en wel direct daar te beginnen
met hulp, waar het verontreinig
de water als drinkwater wordt
gebruikt. Bij de mensen, die dat
water drinken."
Arie van den Berg: „Ik voel me
als een roepende in de woestijn.
Of als een profeet in eigen huis
Pas heb ik een brief ontvangen
van de Thaise regering, waaruit
blijkt dat ze erg enthousiast zijn.
In tien provincies en in drie ver
schillende taboratoria hebben ze
er proeven mee genomen. Ze
kwamen tot de conclusie dat het
uitstekend te gebruiken is om
verontreinigd oppervlaktewater
bacterievrij te maken."
Dr. J. Banffer van de Rotter
damse GG en GD zegt: „Het lijkt
mij dat dit desinfectiemiddel ze
ker goed te gebruiken is in kleine
dorpsgemeenschappen. Het pro
bleem is: hoe maak je een plaat
selijke bevolking vertrouwd met
de werkwijze van he.t middel? Je
moet ontwikkelingshelpers heb-
Van den Berg voegde aan zijn
middel aikalihypochloriet en an
dere stoffen toe. Bij testen van
de ANWB en TNO in samenwer
king met de Consumentenbond
bleek zijn Hadex het enige veili
ge, goedkope en goed werkende
drinkwaterdesinfectiemiddel te
zijn. De Rotterdamse GG en GD
adviseert dit middel mee te ne
men naar vakantielanden waar