9
'Wij zijn niet voor druk gezwicht'
m
ter meulen
3 Hagenaars
bij botsing in
DDR gedood
Drie zwemmers
Domburg verdronken
Veere verslikt zich
in restauratie toren
Failliete veehouder
verdient halve ton
'De minister mag dit
orkest niet opheffen'
Nederlandse gepakt
voor goudsmokkel
ANWB: minder geluid
DEN HAAG/HEERLEN „Ofwel de hele onroerend-
goedhandel béstaat uit halve maffiosi; óf die handelaar
Willem Meijer is zo groot dat het ABP nauwelijks pan
den kon kopen zonder hem tegen het lijf te lopen."
Th. Sonneveld, lid van de Eaad van Toezicht van het
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en Abva/Kabo-be-
stuurder, heeft zijn „het-valt-vvel-mee"-stemming van
enkele weken geleden zien omslaan na kennismaking
met het uitgelekte rapport-Gruyters, dit weekeinde.
HET vrue volk
nvloed
Een prachtig dessin...
Deze strikt eerste keus nostal
gische kanten vensterval is
ongezoomd en daarom nu
met maar liefst 5 gulden voor
deel! In ivoorkieur. 60 cm
hoog.
11,98
1 üfftó jejöss
«G>.
v
Chantage
Th. Sonne
veld
...'Maffiosi'...
Blind
Sfeer
Vluchtig
Mr. dis. A. J. M. Masson
...gechanteerd?...
Pressie
Drs. J. P. A. Gruyters
...'ongeoorloofde betrek
kingen'...
Consequenties
Minister Rietkerk
.'vertrouwelijk'
is veel
te grc o t
Van onze verslaggever HENK DRENT
btrmiei lad
3
Of maffia, óf Meijers macht
Zijn uitval over „halve maf
fiosi" cn de „grootheid" van
Meijer baseert hij niet ten on
rechte op één van de vele op
merkelijke passages in het
rapport.
Op een vraag van onderzoe
ker Gruyters aan ABP-direc-
teur Van der Dussen of deze
ook niet vindt dat bescherming
van de integriteit van de ABP-
leiding belangrijker is dan een
bepaalde transactie, antwoord
de Van der Dussen dat „indien
zulks zou betekenen dat con
tacten met personen ais Meijer
zouden worden afgebroken, het
opereren van het ABP op de
markt voor onroerend goed na
genoeg onmogelijk zou wor
den".
Het is maar één van de voor
beelden die Sonneveld nu sterk
doen betwijfelen of de hele
ABP-affaire wel zo zuiver is
als de ABP-directie vrijdag
middag nog in een speciale
verklaring deed voorkomen.
Sonneveld erkent desge
vraagd dat het uitgelekte rap
port hem afstand doet nemen
tl,. W '.»r
Srfc
BERLIJN/DEN HAAG
B'j een verkersongeval op de
Autoweg Helmstedt-Berlijn ter
hoogte van het Oostduitse Bar
kben, zijn dit weekeinde drie
'uwoners van Den Haag om
het leven gekomen: de 72-jari-
S®iC. M. Herben, zijn 61-jarige
vrouw en hun 11-jarige klem
toon.
De ouders van de jongen.
MfJen Hagenaars, zijn zwaar
gewond opgenomen in een zie
kenhuis in Maagdenburg.
De personenauto waarin zij
j«en botste frontaal op een te
genligger die door onbekende
f^rzaak van de eigen weghelft
haakte.
'ir
Volgens ooggetuigen ging de
auto van de Westberlijn.se plot
seling slingeren, raakte op de
Mdere weghelft en kwam na
'e frontale botsing boven op de
Nederlandse wagen terecht.
van enkele uitspraken die hij
29 juni deed in een interview
met het Vrije Volk.
Op de vraag destijds of de
geruchten over het ABP geen
extra aansporing voor de vak
bonden zijn om hun invloed op
het beleggingsbeleid van het
grootste pensioenfonds van
Nederland uit te breiden, zei
Sonneveld toen: „Nee. Ik waag
de twijfels uit te spreken dat
het bij het ABP anders zou lo
pen als wij meer invloed-had
den. Je kunt je niet onttrekken
aan de gedragsregels in de we
reld van het onroerend goed.
Anders moet je besluiten om
geen onroerend goed meer te
kopen en alleen zelf projecten
te ontwikkelen. Daarmee loop
je het risico van leegstand."
Nu tien weken later het rap
port-Gruyters een kijkje in de
ABP-kcuken geeft, stelt Sonne
veld vast dat het hard nodig is
voor uitbreiding van invloed
van de ambtenarencentrales te
pleiten. De zes bankmensen die
samen met ex-minister Gruy
ters (nu burgemeester van Le
lystad) de Beleggingsraad
vormen, zouden volgens hem
beter kunnen plaatsmaken
?is§
voor onroerend-goeddeskundi-
gen zonder persoonlijke belan
gen in die sector.
De voorzitter van de Raad
van Toezicht, W. Wieringa,
meent desgevraagd: „Mis
schien zouden we ook kunnen
bekijken of een aantal be
voegdheden van de Beleg
gingsraad kan worden overge
heveld naar de Raad van Toe
zicht."
Zowel voor Sonneveld als
voor zijn bondsvoorzitter J.
van de Scheur (Abva/kabo en
ACOP-centrale) versterkt het
uitgelekte rapport-Gruyters de'
indruk dat er chantage in het
spel was. Tegelijkertijd stellen
zij vast dat overtuigende be
wijzen voor chantage of steek
penningen vooralsnog ontbre
ken. Aangetoond wordt echter
wel dat Masson en Van der
Dussen onverantwoordelijk
hebben gehandeld.
Gruyters laat in zijn belang
rijkste passages duidelijk mer
ken de kans uiterst gering te
achten dat er geen „ongeoor
loofde betrekkingen" in het ge
ding zijn.
Gruyters, in zijn rapport
aan minister Rietkerk (geda
teerd op 7 juli 1983): „Onder
ongeoorloofde betrekkingen
versta ik dan het inschakelen
van Meijer bij transacties met
onroerend goed, waardoor
hem inkomsten worden toege
speeld als tegemoetkoming
voor andere prestaties dan
normale bemiddeling in trans
acties met onroerend goed."
De overige tekst uit Gruy
ters' belangrijkste conclusies
luidt: „Zowel het verloop van
de contacten met Meijer als de
wijze waarop Meijer betrokken
is bij enkele transacties met
de Westland-Utrecht Hypo
theekbank (WUH), kunnen
slechts onder bepaalde vooron
derstellingen verklaard wor
den. zonder het bestaan van
ongeoorloofde betrekkingen
met Meijer aan te nemen.
„Men moet dan willen aan
nemen" aldus Gruyters „dat
Van der Dussen en Masson
blind waren voor de wijze
waarop door deze gehele gang
van zaken, zowel buiten maar
zeker binnen het ABP, twijfels
over hun integriteit konden
worden gewekt. Bovendien
moet men aannemen dat
Meijer, althans voor het ABP.
geheel toevallig in de transac
ties met de projecten te Spijke-
nisse en Oegstgeest verschijnt
en dat correspondentie met
(op deze plaats staat een door
minister Rietkerk doorgekras-
te naam) een figuur die
reeds een rol speelde in de
kwestie Poot althans voor
het ABP. geheei toevallig in de
dossiers van het ABP terecht
komt."
„Gaat men eenmaal met dc2e
vooronderstellingen mee. dan
past het optreden van de lei
ding van het ABP wel in een
beeid dat niet alleen door de
hier gereleveerde (opgesomde.
Red.) feiten, maar ook door
andere mededelingen die mij
werden gedaan, wordt opge
roepen.
„Dat wil zeggen een sfeer
van zaken doen met miljoe
nen-projecten zonder dat spra
ke is van strakke procedures
van voorbereiding, onderling
overleg en controle; een sfeer
bovendien waarin het contact
tussen de leden van de direc
tie onderling en tussen hen en
hun medewekers vaak uiterst
summier blijkt te zijn en al
lerminst in overeenstemming
met de omvang van de belan
gen waarover men gezamen
lijk te waken heeft.
„In dat verband" zo vervolgt
Gruyters „mag gewezen wor
den op het feit dat nog onlangs
bij de aankoop van het Weena-
gebouw te Rotterdam de Am-
ro-bank cn Niels Hemmes
Vastgoed BV in staat werden
gesteld grote sommen geld te
verdienen aan een gebouw af
komstig van het Philips Pen
sioenfonds."
„In dczelfe richting wijzen
de verklaringen van Wouters
(mr. J. C. J. Wouters, advocaat
te Amsterdam cn raadsman
van de ABP-top, - red.) met be
trekking tot de wijze waarop
de overname van het Babyion-
complex in Den Haag door het
ABP zou worden geregeld, (ge
sprek 20 juni)."
(Van onze sociaal-economi
sche redactie)
DEN HAAG/HEERLEN
De directie van het ABP
blijft volhouden dat zij welis
waar door onroerend-goed-
handelaar W. Meijer onder
druk is gezet om bepaalde
transacties te verrichten,
maar niet is bezweken.
"Er is geen enkele transac
tie als gevolg van die druk
tot stand gekomen" zo laat
het ABP weten in een voorlo
pige reactie op het uitgelekte
rapport-Gruyters.
Zij blijft daarmee bij de
verklaring die vrijdagmid
dag vanuit Heerlen op de te
lex werd gezet. Daarin gaf de
ABP-directie toe dat zij de
Beieggingsraad, die alle
transacties moet goedkeuren,
niet altijd volledig heeft geïn
formeerd. Maar het gerech
telijk onderzoek wordt met
een gerust hart tegemoet ge
zien, aldus de directie in die
verklaring.
De ABP-directie kende de
inhoud van het uitgelekte
rapport-Gruyters afgelopen
weekeinde overigens nog
niet, zo liet een woordvoerder
weten. De directie stelt open
baarmaking overigens wel op
prijs volgens hem.
Bij het rapport dat onder
meer aan Het Vrije Volk
werd toegespeeld zit als bij
lage ook de belangrijke noti
tie van de Amsterdamse ad
vocaat van het ABP, mr.
J.C.J. Wouters. Juist die noti
tie was aanleiding voor mi
nister Rietkerk om Gruyters
het onderzoek te laten instel
len.
De op 13 mei 1983 gedateer
de notitie van Wouters omvat
15 velletjes waarop in chro
nologische volgorde alle ge
beurtenissen in de affaire
tussen 27 november 1982 en
13 mei 1983 in het kort wor
den opgesomd. Gruyters'
rapport blijkt dan ook gro
tendeels op de bevindingen
van Wouters te steunen.
Het verwijt dat Gruyters
zich nogai vluchtig door zijn
onderzoek-opdracht heeft
heen gewerkt (onder meer
door Wieringa geuit) wordt
overigens door Gruyters ,bij
voorbaat ontzenuwd, zo blijk
nu.
Hij meent dat hij aan zijn
opdracht heeft voldaan, om
dat hij heeft aangetoond dat
er gegronde redenen zijn om
dieper in de handel en wan
del van de ABP-directie te
duiken. Het duiken laat hij,
volgens hem terecht, aan jus-
■V SJs
titie en een vervolgcommis-
sie over. (Zoals bekend is dat
inmiddels het geval. Justitie
is aan het werk en de com
missie Polak is in oprich
ting).
Gruyters licht nog toe dat
hij maar met een beperkt
aantal mensen heeft gespro
ken. Behalve Wouterse, die in
feite driekwart van de toe
dracht aandroeg, sprak
Gruyters met: de leiding van
het ABP en via deze leiding
tot de directie van de West-
land/Utrecht Hypotheekbank
(WUH) en verder alleen nog
met enkele medewerkers van
het ABP.
De „wederwaardigheden"
van het ABP met onroerend-
goedhandelaar Willem
Meijer iekten de afgelopen
weken al grotendeels uit. Uit
het rapport blijkt nog eens
extra duidelijk dat de ABP-
directeuren Masson en Van
der Dussen ondanks de voort
durende pressie van Meijer
zaken met hem wilden blij
ven doen.
Behalve deze druk valt
Meijer ook op door de ongelo
felijke winstmarges die hij
ongegeneerd voor zichzelf er
uit probeert te slepen. Zo
biedt hij vier panden in Am
sterdam aan voor in totaal
109,5 miljoen gulden, terwijl
ze volgens ABP-taxateurs
(De Boer, Den Hartog, Hooft
BV in Amsterdam) slechts
79,5 min gulden waard zijn.
Een verschil van 30,5 miljoen
gulden. De vier panden zijn
het Carlton Hotel in Amster
dam, de herenhuizen De Gou
den Bocht en De Geelvinck in
Amsterdam en een kantoor
gebouw in Amstelveen.
97
Meteen al bij de eerste
contacten van Meijer met het
ABP voelt het pensioenfonds
zich gechanteerd. Dat is wan
neer Masson op 27 november
1982 een brief van Meijer ont
vangt op zijn huisadres. In
deze brief wordt, aldus het
rapport Gruijters, een com
promis gesuggereerd „inzake
de kwestie Poot", waardoor
„vermeden kan worden dat
er in de pers zeer diepgra
vende artikelen met de daar
aan onvermijdelijk verbon
den consequenties" zullen
verschijnen.
In een persoonlijke ontmoe
ting op 13 december 1982
licht Meijer dat toe. Hij deelt
ABP-advocaat Wouters mee
dat Masson van de heer A. F.
Poot, directeur-aandeelhou
der van het Sport en Spclcon-
cern (tennishallen) steekpen
ningen heeft aangenomen in
ruil voor een door het ABP
verstrekte financiering. Die
financiering werd echter
door het ABP stopgezet toen
Poot medio 1980 zou hebben
geweigerd nog langer steek-
penningen aan Masson te be
talen, aldus het verslag van
Wouters. Poot meende daar
om een schadeclaim van elf
miljoen op het ABP te heb
ben en die blijkt nu overgeno
men door derden, die Meijer
vertegenwoordigt.
Masson blijkt vanaf het be
gin van de contacten met
Meijer voor hem te zijn ge
waarschuwd door zowel de
eerste juridisch medewerker
van het ABP, mr. L. L. Put*
zeist als door mr. Wouters.
Van tijd tot tijd geeft Mas
son ook te kennen dat hij best
die contacten wil beëindigen,
maar in de praktijk komt hij
daar toch telkens weer op te
rug. In het begin omdat vol
gens hem Van der Dussen
hem had weerhouden van
stopzetting met de woorden:
„Niet jij, maar het ABP
wordt gechanteerd".
Later zou Van der Dussen
volgens hem gezegd hebben
dat het toch beter is om „als
een riet mee te buigen" om
het risico van publiciteit te
vermijden (Meijers dreige
ment). Masson geeft Wou
ters ook te kennen de contac
ten met Meijer dan maar te
laten „doodbloeden".
Maar ook daar blijkt in dc
praktijk niets van. Integen
deel: zowel Masson ais Van
der Dussen geven later weer
te kennen dat het ABP bereid
is tot alle transacties „die op
zichzelf goed zijn". Meijer
kan alle objecten aanbieden,
als overeenstemming bestaat
over de prijzen, zo wordt ge
constateerd.
Meijer duikt opnieuw „uit
het niets" op als het ABP be
gin dit jaar van de WUH pro
jecten koopt in Spijkenisse en
Oegstgeest. Deze aankopen
maken deel uit van een reeks
aankopen in het kader van
een financiële regeling tus
sen het ABP en de WUH. Die
regeling moet leiden tot een
aanmerkelijke verlaging van
de verplichting die de WUH
heeft aan het ABP.
De projecten in Spijkenisse
en Oegstgeest werden decem
ber 1982 aangeboden door La
ke Holding BV aan de WUH.
samen met een project in
Vlissingcn. De WUH biedt de
ze vervolgens aan het ABP
aan.
Het blijkt te gaan om
A-B-C-D-transactles waarbij
de projecten op één dag van
de oorspronkelijke koper (A)
via een vennootschap waar
Meijer directeur van blijkt
(B) en de WUH (C) naar het
ABP (D) overgaan. Meijers
vennootschap maakt daaruit
een half miljoen winst.
Gruijters laat ruimte voor
twijfel of Masson hier doet
alsof hij niets wist van
Meijers betrokkenheid.
Het rapport-Gruyters:
„Volgens Putzcist wijst Mas
son hem op 25 januari op het
feit dat Meijer met deze
transacties te maken heeft.
Masson daarentegen ver
klaart dat Putzeist hem op
de betrokkenheid van Meijer
heeft gewezen."
Gruyters oppert de moge
lijkheid dat Masson op die
manier Meijer onopvallend
een bedrag heeft willen toe
spelen. Hij stelt ook vast dat
een aanbiedingsbrief over de
ze transacties aan het ABP
later uit een dossier van het
ABP blijkt „gelicht".
Hoewel het rapport-Gruy
ters hier niet duidelijk ingaat
op de duistere connectie tus
sen Meijer en Lake Holding,
wordt een onderzoek naar re
latie bepleit. Insiders weten
inmiddels te melden dat de
onbevoegde „makelaar" Kee-
mïnk uit Waaire daarachter
zit. Dezelfde die ook voor de
taxatie van het Weena-ge-
bouw zorgde, waarbij de Rot
terdamse handeiaar Niels
Hemmes fiks wat winst op
streek. Niet voor niets wil
Gruyters daarom weten wat
de mogelijke relaties zijn
tussen Meijer en Hemmes,
die beide behendig blijken in
eerder genoemde A-B-C-
D-transacties.
MAANDAG AUGUSTUS 19*3
DOMBURG Ze
ker vijf mensen zijn
het afgelopen
weekeinde door
verdrinkng om hef
leven gekomen.
Voor de kust van
Domburg op Wal
cheren verdronken
zaterdag drie men
sen in zee: de
21-jarige Petra
Hermann uit Vaals
en twee Duitse
badgasten, de
36-jarige H. otten
en de 57-jarige me
vrouw I.E. Weiss.
De heer Otten kon
niet wegkomen uit
de sterke stroming
die rond de paal-
hoofden stond en
verdronk voor de
ogen van zijn twee
kinderen die zich
met een luchtbed
in veiligheid wisten
te stellen. Tegen
drie uur zaterdag
middag raakte een
groep van vijftien
Duitse badgasten
tegelijkertijd in
moeilijkheden. Op
mevrouw Weiss na
konden allen echter
worden gered.
Petra Hermann was
's middags gaan
zwemmen, maar
pas om 8 uur 's
avonds gaven reis
genoten haar ais
vermist op. Ze
werd een uur later
langs de vloedlijn
op het strand van
Domburg gevon
den.
De verdrinkingsae-
-vallen bij Domburg
deden zich alle
voor bij opkomend
water. De zwem
mers zijn vermoe
delijk verrast door
de sterke stromin
gen die rond de in
zee stekende paal
hoofden staan. De
twee Duitse bad
gasten verdronken
op een onbewaakt
stuk strand, Petra
Hermann had wel
een bewaakt ge
deelte gekozen.
In een vaart bij
Marknesse in de
Noordoostpolder is
zaterdag de 72-jari-
ge P. Langewisch
uit Heerenveen ver
dronken. Hij had
zijn vrouw gered
die overboord van
hun plezierjacht
was geslagen, vlak
voordat het echt
paar de sluis in de
Zwolsevaart zou
binnenvaren. De
sluiswachter en een
visser, die getuigen
waren, slaagden er
niet meer in de
man te redden.
In het water langs
de Hooftsade in
Den Haag is zater
dagavond de tien
jarige Sabiha Dah-
douhi tijdens het
spelen over een be
tonnen rand ge
struikeld en in het
water gevallen.
Voorbijgangers de
den nog pogingen
haar te redden
maar tevergeefs.
VEERE De ge
meente Veere op
Walcheren heeft
zich lelijk verkeken
op de restauratie
kosten van de
stadhuistoren. Voor
dat karwei was
aanvankelijk een
kleine ƒ200.000
begroot, maar dat
bedrag moet nu
meer dan verdub
beld worden Sot
ƒ422.000.
Inspectie van de to
ren door Monu
mentenzorg heeft
aangetoond dat het
uit de vijftiende
eeuw stammende
bouwwerk door
ouderdom en
weersinvloeden een
veel rigoureuzere
restauratie moet
ondergaan dan
eind vorig jaar was
voorzien.
WISCH De
38-jarige veehan
delaar A.W. uit het
Gelderse Wisch die
al in 1980 failliet
was verklaard,
blijkt in anderhalf
jaar tijd meer dan
een miljoen gulden
te hebben omgezet
(waarbij hij ten-
minsten 50.000
winst maakte), zon
der dat zijn curator
en schuldeisers
daar ook maar iets
van wisten. De man
was er bovendien
in geslaagd voor
35.000 aan lenin
gen te sluiten bij
banken.
De rijkspolitie heeft
proces-verbaal op
gemaakt tegen de
veehouder. Zijn ad
ministratie, waar
volgens een politie
woordvoerder wei
nig van bleek te
kloppen, is in be
slag genomen.
W. zal worden ver
volgd wegens vals
heid in geschrifte,
het onttrekken van
gelden aan schuld
eisers en bedrieglij
ke bankbreuk.
AMSTERDAM,
DEN HAAG -- Het
laten opgaan van
het Amsterdams
Philharmonisch Or
kest (APhO) in een
groter orkest is een
maatregel, waartoe
de minister van
welzijn, volksge
zondheid en cultuur
„feiteljk niet eens
het recht heeft."
Het rijk heeft zich
immers gedurende
tweederde deel van
het bestaan van dit
orkest afzijdig ge
houden, ruim twin
tig jaar heeft de ge
meente Amsterdam
alle kosten van het
als Amsterdams
Kunstmaand Or
kest begonnen
APhO gedragen.
Oit schrijft de op
richter en oud-di
recteur van het or
kest Jan Huckriede
in een open brief
aan minister E.
Brinkman van
WVC, die enkele
maanden geleden
het plan lanceerde
hef APhO, het Ne
derlands Kameror
kest en het
Utrechts Sympho-
nie Orkest (USO),
samen te voegen
tot een groot or
kest dat over enke
le jaren de Amster
damse (St)opera
als thuisbasis zal
krijgen.
Huckriede, die het
orkest in 1953 als
uitvloeisel van de
Amsterdamse
Kunstmaand op
richtte, herinnert er
in zijn brief aan dat
„de opeenvolgende
ministers belast
met de zorg voor
cultuur de ontwik
keling van het
APhO volledig heb
ben overgelaten
aan de financiële
zorgen van het
hoofdstedelijk ge
meentebestuur."
Vanat 1955 werd
het orkest door
Amsterdam gesub
sidieerd. pas na
twintig jaar kwam
het rijk over de
brug.
Huckriede stelt dat
er geen argumen
ten zijn die het de
minister toestaan
van regeringswege
een einde te maken
aan wat de Amster
damse bevolking
en haar bestuur in
de loop der jaren
tot stand hebben
gebracht. Hij voegt
eraan toe dat het
APhO is uitge
groeid tot een or
kest voor alle men
sen, van hoog tot
laag en dat geen
enkel orkest zo
hecht in samenle
ving is verankerd.
„Dat u," aldus
Huckriede tegen
minister Brinkman,
„ais vertegenwoor
diger van de cen
trale overheid, al
deze muzieklief
hebbers van hun
concerten dreigt te
beroven, getuigt
van een grote mis
kenning van de
muzische behoef
ten van een aan
zienlijk deel van de
bevolking."
KATMANDOE in
Katmandoe, Nepal,
is een Nederlandse
vrouw gearresteerd
die ervan wordt
verdacht vijf kilo
goud ter waarde
van 330.000 van
Thailand naar Ne
pal te hebben wil
len smokkelen.
De vrouw, die Edna
Urhold zou heten,
kwam donderdag
uit Bangkok in Kat
mandoe aan. Met
het goud in h^ar
kolfer verborgen
passeerde zij de
douane, maar toen
ze haar bagage in
een voor het
luchthavengebouw
geparkeerde auto
wilde laden, werd
ze aangehouden.
DEN HAAG De
ANWB en de Orga
nisatie van Recrea
tieondernemers
Recron willen dat
minister Winsemius
van Volkshuisves
ting en Ruimtelijke
Ordening een voor
lopige grenswaarde
gaat vaststellen
voor de geluidshin
der bij recreatieter
reinen, veroorzaakt
door vliegverkeer.
