m was onze
rotste week
H
Vandaag met 700 jaar maar géén feest Mierenplaag Brandstichting
S»iiiiiliil
r*mm
I
m
S "ST
1
tel-
i".
80-
Voor steeds meer buurtbewoners is
Het bestaan in de Beverwaard min
der ideaal dan het gemeentebestuur
iooit hoopte en beoogde. In toene
mende mate kloppen ze bij dg So
ciale Dienst aan. (rechts)
Pen deel van het GSD-kantoor in de
beverwaard. Hoe mistig het er zo
i$ok lijkt, de spanning is er dikwijls
e snijden, (onder)
chtendspits in de Beverwaard
mrtbewoners wachten op de bus.
mdat in Rotterdam bijna een op
)ier mensen geen baan heeft is de
%ans dat een van deze wachtenden
ijcerkloQS is tamelijk groot, (geheel
Rechts)
wee
m-
I be
ur
ent-
ex-
Steeds meer hoze
ambtenaren van Socia
le Diensten kruipen
achter de schrijfmachi
ne. Het ene rapport na
het andere verschijnt
ever de groeiende
machteloosheid die zij,
maar ook hun cliënten,
de uitkeringstrekkers,
ÜJèrvaren.
Zo vroeg een werk
groep van de Goudse So
ciale Dienst onlangs
aandacht: "Wij zitten
-muurvast; onze eiiëm-
'hen «aken in de knel/'
Een afdeling van de
Dienst in Rotterdam
&f.chreef een verslag over
"hulpeloosheid: "Onze
cliënten zakken weg in
de armoe. Steeds vaker
dringt zich de vraag op
of we nog wel moeten
-doorgaan met het uit-
poeren van wetten en
^nieuwe maatregelen/'
f*- Agressie steekt de kop
op,soms in angstaanja
gende vormen. X>e
schulden hij cliënten
nemen toe en zijn nau
welijks weg te werken.
Bi jstand-maaf schappe
lijk werkers (BMW'ers)
die de directe contacten
met de minimum-lij
ders onderhouden, ko
men klem te zitten ius-
lèn hun rechtvaardig*
dteidsgevoel en het be
leid dat ze moeten uit
voeren.
Hun dagelijks werk
ordt gevormd door de
hrijnende gevallen
waarvoor nu en waar
schijnlijk ook in de toe
komst nauwelijks iets
kan worden gedaan.
Ook bedrog en fraude
vallen onder-de
BMW'ers. En er wordt
vaker gerommeld dan
officieel wordt toegege
ven. Wie niet rijk is
moet immers slim zijn...
Verbeteringen lijken
voorlopig niet op komst.
In Ben Haag is bezuini
gen troef. Be ambtena
ren van de Sociale
Diensten hebben het ge-
veel dat hun verslagen
en noodkreten daar on
gelezen in bureauladen
worden geschoven.
Want nieuwe kortin
gen staan voor de deur,
het "afschaften" van'
WAO'ers is al begonnen,
er wordt weer gesnoeid
in de huursubsidies. Bat
betekent nog meer werk
en nog meer spannin
gen voor de Sociale
Diensten. Wie houdt dat
vol?
Verslaggeefster WIL-
MA VAN METEREN
volgde een week lang de
belevenissen van unit
23 {Beverwaard/I Jssel»
monde) van de Rotter
damse Sociale Dienst.
"De rotste week die we
tot nu toe hebben mee
gemaakt," zeiden de
medewerkers van deze
unit achtera! daar
mee overigens niet doe
lend op de aanwezig
heid van onze redactri
ce.
ROTTERDAM Op
het kantoor van de So
ciale Dienst in IJssel-
monde/Beverwaard
"unit 23" voor ingewij
den circuleert een
kopie van een krante
artikel. Een collega in
Amsterdam is door een
woedende cliënt neerge
stoken. Zelfs voor een
buitenstaander is de
spanning voelbaar.
Tweestrijd
Toename
«igiSilï!
i -te - - mm. m
V- Wï
m
i%m
mmmm
■-■■irn-.
-
;"W.;C
H
SSMi3
Tijd
Sparen
"9i
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1983
Dem
,za
7
ia®
0 -!
s
I
3l).i
:o
Hri-5
30.*
5
V
lie-;
jim-
3 Z0-'
ilis-:
ies;
ng's
t5-'3|
vr:
vaak'
Vfï
vol'
>4.00
ren,
30.15
30C-.
dy
iet
uur
0:
entar
vr
;(en'
elke
i. In
14.30
eak'
iza-,
0 tot
xa-
ilaan
acht
nd
1.
tMu-
er
UX«
itwifr
de
et
ten
vóórj
igof
Straks komt de directie op
bezoek. Om te praten over een
gewelddadige cliënt, die twee
medewerkers van de unit heeft
bedreigd. Hij heeft wraakac
ties aangekondigd en het is be
kend dat hij het vaak niet bij
woorden laat. Vermoedelijk
bezit hij zelfs een wapen.
De zenuwslopende kwestie
speelt al enkele weken, maar
vandaag of morgen moet wor
den beslist of zijn aanvraag
voor een uitkering wordt geho
noreerd of niet. Adri, het hoofd
van de afdeling, pendelt heen
en weer bespreekt de zaak met
de directie en de recherche,
licht de betrokken wethouder
in.
De woesteling heeft geen
recht op een uitkering, maar
hij wil koste wat het kost geld
hebben. Er valt niet met hem
te praten. "Het is geen mens."
verklaart een medewerker.
In de hoek van de bijstand
maatschappelijk werkers
(BMW'ers) ontstaan discus
sies over beveiliging van het
gebouw en het aanstellen van
een portier. Een paar hebben
er besloten zich aan te melden
voor vechtsporttraining. "Je
weet nooit waar het goed voor
is. Je maakt die agressie
steeds vaker mee. Hier, maar
ook op straat. Om niets slaan
ze je in elkaar."
Op hun eigen manier probe
ren ze de spanning te breken.
Met wrange humor soms.
zoals een van de bedreigden:
"Jongens even een mop. Ik
kom bij de hemelpoort en meld
me' bij Petrus..." Maar toch.
iedereen zit met knikkende
knieën en ziet het tafercel van
enkele weken geleden weer
voor zich: de doodsbleke colle
ga, cliënten in de wachtkamer
die zaten te hullen van schrik.
Op politiebescherming hoe
ven ze niet te rekenen. "Daar
stappen ze niet in, weten we uit
ervaringen in het verleden."
Volgens de wijkagent is er
zelfs niets aan de hand. Het
alarmnummer ligt niettemin
klaar en sommigen hebben het
in hun hoofd geprent. Want als
er iet3 is gebeurd kan de poli
tie wel optreden.
Geld of je leven, voor de
twee bedreigde medewerkers
is deze keuze heel reëel. Ieder
ander zou het wet weten, maar
zij staan in tweestrijd. "Waar
is het eind als je geweld be
loont? Terwijl we eerlijke
mensen, die het nodig hebben,
geen geld mogen geven op
grond van de wet?"
Zij zien wat velen niet zien:
de stille armoe van uitkerings
trekkers. En dan zouden ze
zich door een vent die in een
Mercedes komt voorrijden
moeten laten dwingen hem een
uitkering te geven? Het is deze
strijd die in hen woedt en die
een van hen al heeft geveld: hij
is ziek van gewetensnood.
In het topoverleg wordt uit
eindelijk besloten het risico en
de zware druk voor de mede
werkers van de unit af te wen
den. De vent in de Mercedes
krijgt z'n uitkering. Iedereen is
opgelucht, maar het gevoel dat
er iets onrechtvaardigs ge
beurt blijft hangen.
"Voor geld doen sommige
mensen alles," constateert
BMW'er Daan. "Ais je maar
grof bent, dan krijg je de cen
ten wel, denken sommigen,"
vult collega Ruud aan. "En
meestal is dat nog zo ook, la
ten we eerlijk zijn."
De meeste heethoofden laten
het bij schreeuwen en scheld-,
kanonnades. Soms, erkennen
de BMW'ers, hebben ze er wel
eens behoefte aan om zelf ook
te gaan schreeuwen.
"Uit kwaadheid, omdat je de
pispaal van de crisis bent.
Vuilnismannen zijn we, die de
rotzooi mogen opruimen die
anderen maken. De rotzooi van
de regering, die steeds weer
kort op de minima, de rotzooi
van cliënten die niet meer
rond komen met hun uitkering.
De rotzooi ook van andere in
stellingen, want de Sociale
Dienst sluit de rij van moge
lijkheden voor de mensen in
nood, financiële nood. En dat
zijn er steeds meer."
Als de ontwikkelingen in het
huidige tempo doorgaan is een
kwart van de Rotterdamse be
volking straks op de Sociale
Dienst aangewezen. De groots
te toename is te zien in de Be
verwaard. Het bestand van
unit 23 is in nog geen jaar met
600 gestegen tot 2800 cliënten.
Adri over het verschil met
de oude stadswijken: "De pro
blemen in die oude wijken zijn
van een andere orde. Er is he-
nm
"t'V-t'vi
JL. L" .1
m xmsmMmm
roïne- en prostitutie-overlast,
de huizen zijn rot. De Bever
waard is nieuw, maar sommi
ge straten verpauperen in
hoog tempo. Het zou een ideale
wijk worden, maar omdat de
huizen niet vol kwamen heb
ben de verhuurders alle eisen
laten vallen: iedereen kon erin
kruipen.
Het gevolg: een wassende
stroom cliënten, voor wie de
woonlasten te hoog zijn, vaak
met torenhoge schulden bij
huisbaas, GEB en postorderbe
drijven. "Je bent als je niet op
past bijna alleen nog een bank
van lening. De Gemeentelijke
Kredietbank houdt zijn stoepje
schoon, die accepteert geen
uitkeringstrekkers met schul
den," verzucht BMW'er Peter.
Hoe moeten mensen die al
nauwelijks geld hebben om
van te leven trouwens een le
ning aflossen? Kwijtschelden
dan? Tot nu toe kan dat alleen
in heel bijzondere gevallen. Dc
Sociale Dienst heeft voorge
steld bij de Gemeentelijke Kre
dietbank een pot te stichten
waaruit onoplosbare schulden
kunnen worden betaald.
Nu leent de Sociale Dienst
wat geld om de meest urgente
betalingen te kunnen doen. Of
ze moet mensen laten zakken
omdat ze onverantwoordelijk
met hun uitkering zijn omge
gaan. Tijd om de mensen te le
ren hoe je dan wél moet rond
komen van zo'n uitkering ont
breekt.
In dergelijke gevallen volgt
uithuiszetting. Dan staat een
gezin op straat, en wie vangt
zulke mensen op? De Sociale
Dienst, inderdaad. Die mag de
hotelrekening voldoen. "Dus
regel je soms een leenbijstand
tegen beter weten in, om een
uithuiszetting te voorkomen.
Want daarmee schiet niemand
iets pp en het kost de gemeen
schap handen vol geld."
Schuldgevallen kosten de
medewerkers van de Sociale
Dienst tijd, veel tijd, en die is
er eigenlijk niet. Er is al een
vrij strak schema, waarbij
voor iedere cliënt een kwartier
wordt uitgetrokken. Zo kan
worden voorkomen dat uitke
ringen soms tien weken te laat
de deur uitgaan, zoals in Gou
da voorkomt.
Nog minder aandacht aan
cliënten geven is volgens de
BMW'ers onmogelijk. Voor
veel mensen is de toestand ai
uitzichtloos; ze moeten toch
eens hun gemoed kunnen luch
ten?
Elly heeft op haar spreekuur
aan een voormalig hoofduit
voerder moeten zeggen dat hij
met zijn gezin van de WWV in
de bijstand duikelt: 800 gulden
minder inkomen per maand.
Hij komt in aanmerking voor
een overbruggingstoeslag,
maar h'J gaat niettemin ver
slagen naar huis. Elly kan
hem ook niet verteilen hoe hij
van 1400 gulden kan rondko
men.
Zo staan de bijstand-maat-
schappeiijk-werkers vaker met
een mond vol tanden. Wat
moet je zeggen tegen die bij
standmoeder met een inwonen
de, verdienende zcon? Haar
huursubsidie dreigt te verval
len, want het inkomen van
haar zoon telt mee. Haar
maandelijkse vaste lasten
worden zo hoger dan haar uit
kering. Haar zoon zou haar
volledig moeten voeden en kle
den. De oplossing: zoon ver
huist, moeder blijft alleen ach
ter.
Anderen hebben soortgelijke
uitwegen gevonden. Zij laten
hun verdienende kinderen bij
een familielid inschrijven.
Weer een maatregel die wordt
ontdoken, die veel ellende en
ergernis oplevert.
Inmiddels gaat de regering
door met het bedenken van
nieuwe regeltjes en verfijnin
gen. Zelfs de medewerkers van
de Sociale Dienst kunnen nau
welijks wijs uit de ingewikkel
de sociale wetgeving, laat
staan de cliënten. Vandaar het
felle pleidooi van een groeien
de groep ambtenaren van So
ciale Diensten om een basisin
komen in te voeren. Dat kost
misschien wat banen, maar
het is stukken overzichtelijker.
En de cliënten zijn niet meer
afhankelijk van een toevallige
ambtenaar. "Want iedere
BMW'er doet wat hem het bes
te lijkt, en dat verschilt heus
wel eens."
De medewerkers van unit 23
zien dc troonrede met angst en
beven tegemoet. De uitkerings-
trekkers zuilen waarschijnlijk
opnieuw moeten inleveren,"
Waar is het einde?" vraagt El-
iy zich af. Intussen moet ze
wel tegen haar cliënten blijven
zeggen dat zij toch vooral geld
moeten reserveren van hun
minimale uitkering, om onver
wachte uitgaven te kunnen be
talen.
De BMW'ers verbazen zich
in stilte als het iemand lukt
om met een uitkering te spa
ren. Dat zijn de handigen, met
veel creativiteit en een neus
voor koopjes. Maar steeds
meer mensen redden het niet;
die raken in de schulden. En in
meer gevallen dan de autori
teiten willen toegeven gaan
mensen frauderen.
De BMW'ers, die ook nog
haive rechercheurs zijn omdat
zij misbruik van uitkeringen
het eerst kunnen constateren,
stellen vast dat misbruik of
het handig gebruik van dc ma
zen in de wet toeneemt naar
mate de mensen krapper bij
kas komen te zitten. Controle
is er nauwelijks, daarvoor ont
breken de tijd en de politieke
wil.
Adri, het hoofd van unit 23,
schat het misbruik van sociale
voorzieningen in de Bever
waard op 25 procent. Maar zo
lang dit niet keihard bewezen
is steekt vrijwel iedereen de
kop in het zand. Uit terechte
angst dat de toch al zwakke
groep uitkeringstrekkers col
lectief het stempel "oplichter"
krijgt, terwijl veruit de mees
ten hun uitkering wei degelijk
rechtmatig ontvangen.
G. Oude Engberink, van de
sociaal-wetenschappelijke af
deling van de Sociate Dienst:
"De gemeente Rotterdam
heeft geen behoefte om tanden
borstels te tellen. Als er geen
economische noodzaak is zou
den mensen toch ook niet hoe
ven te sjoemelen?"
Het misbruik treedt vooral
op als mensen hun vaste lasten
niet meer kunnen betalen, is de
ervaring van unit 23. Oude
schulden, opgebouwd in de tijd
dat het geld niet op kon, spelen-
meestal ook een rol. En na
tuurlijk. het opbouwen van de
stand en de gewenning aan lu
xe. Er moet heel wat gebeuren
voordat de auto of de stereo-in
stallatie de deur uitgaat.
Peter meent dat ook de alge
mene vervaging van normen
en waarden in de samenleving
meespeelt. "Als prins Bern-
hard ongestraft steekpennin
gen kan aannemen, waarom
heb ik dan geen recht op iets
extra's, redeneren de mensen.
Die paar duizend gulden, wat
maakt dat nou uit. Ze vergeten
dat het zo, bij het huidige aan
tal uitkeringstrekkers, al snel
in de miljoenen kan lopen," al
dus Peter. Het zit hem, erkent
hij. "behoorlijk dwars."
Pas als er keiharde bewijzen
tegen een fraudeur zijn gaan
de medewerkers van de Socia
le Dienst erop af. Met z'n twee-
en, want kan de fraude niet
overeenkomstig dc wet worden
aangetoond. Of ze schakelen de
controledienst in.
Ruud heeft er deze week nog
één "gevangen". Trots stapt
hij binnen: "Ik heb hem bij zijn
staart, die baas. Een taxi
chauffeur, die ten onrechte
steeds 500 gulden per week van
ons opstreek. Maar niet even
bellen hoor. Meneer leefde er
ruim van. Krijg ik z'n zoontje
aan de lijn. Nee, papa was niet
thuis, die zat op de taxi. Ter
wijl die kerel op zijn verdien-
stenkaart nog durft in te vul
len dat-ie geen werk heeft. Wie
weet hoe lang hij al op die taxi
zit. Maar er 13 nu getekend
voor 36.000 gulden. Dat hebben
we van hem tegoed en dat zal
hij terugbetalen. Tot het laat
ste dubbeltje."
