mmm
E
i
388
Druk jaar voor
flétsveer Pernis
Kerstboom is twee
dubbeltjes waard
Sloffen sigaretten
uil zaak gestolen
Vuurwerk in beslag
na auto-ongeluk
Klassiek gepakt
Automobilist
breekt nek
Muziek in Parkzicht
'Êrnmm^
m
i
ws
mélliiiggg
ill
:^-n
>.«/►- V' 7- -'
.1 -•" -
l«W
Ü«S
Door onze medewerker HAN VAN DER HORST
J SCHIEDAM De Plantage is het rustigste
garirvan Schiedam. Weinig mensen weten de weg
te vinden naar de groenstrook tussen de Tuinlaan
en de Lange Nieuwstraat. Misschien is dat oo
niet zo verwonderlijk. Je voelt je er niet „buiten*
Terzijde van de zorgvuldig geschoren gazons zijn
v altijd de huizenrijen van de stad te zien en dan
maakt het niet uit, dat je uitzicht hebt op statige
achttiende eeuwse panden die terecht door Monu
merrtenzorg- worden beschermd.
'Meer aanzien'
Oproer
Stank
Goudkust
,1
^Hlll
SU
■is» 1 -\
Romantisch
Reigers
Aan het begin van de jaren vijftig verdreef dë gemeente een kolonie reigers uit de
Plantage.
m
schiedam
HUE VOLK
4: .a!
g&V" <fe r
s^TT:
De Plantage was een park voor deftige mensen
Nederlands oudste stadspark
kent nog maar weinig glorie
üjke geest. 2ij legden dan ook
zorgvuldig geschoren gazons
aan volgens meetkundige pa
tronen. Ook dc struiken wer
den zorgvuldig gesnoeid, als
het enigzins kon In de vorm
van huisjes of molentjes. Niets
mocht aan het toeval worden
overgelaten.
Als de overheid niets gedaan
had, was het gebied van de
Plantage ongetwijfeld ook vol
gebouwd met sloppen en bran
derijen. Daar voelden de defti
ge bewoners van de Tuinlaan
en de Lange Nieuwstraat na
tuurlijk absoluut niets voor.
Vandaar dat de toenmalige
stadsbestuurderen besloten er
een openbaar park van te ma
ken geheel in overeenstem
ming met de toenmalige ge
dachten over natuurschoon.
Op 10 november 1766 viel de
beslissing. Vrijwel onmiddel
lijk daarna begonnen werklie
den alle bomen te verwijderen
en de verdere begroeiing weg
te kruien. De tuinarchitect
Horsman zorgde voor de ge
wenste gazons en tot het
uiterst getemde en getrimde
bomen en struiken. Zo zag de
elite haar wens vervuld en
kreeg Schiedam in de Planta
ge een park, dat in de woorden
van de overheid „tegelijk tot
meer aanzien deezer stad zou
de verstrekken".
Om een en ander te bevorde
ren kwamen er allerlei bepa
lingen: je mocht je vee niet
door de Plantage drijven en
sinds 1777 was het eveneens
verboden om in de buurt bran
derijen te vestigen. Ook de wo
ningbouw werd aan beperken
de regels onderworpen. Zo kon
de Plantage weer in de be
woordingen van een achttiende
eeuwer bijdragen aan het
decorum' van de stad.
Het was een deftig park voor.
deftige mensen, waar geen
wanklank werd geduld. Al kon
den de Schiedamse bestuur
ders dat niet steeds voorko
men. Tweemaal was de Plan
tage toneel van geweld en op
roer. In 1787 trokken oranjege
zinde Schiedammers door het
park om de ruiten in te gooien
van omwonenden die niet veel
op hadden met de toenmalige
prins Willem V. Deze Oranje
telg, die zich door allerhande
politieke actie met democrati
sche tintjes niet meer in het
land kon vertonen, had door
eert Duits invasieleger de orde
laten herstellen.
In 1795 trok opnieuw een ge
welddadige menigte met gewe
ren en zelfs een kanonnetje
door het park. Ditmaal kwam
het echter niet tot vernielin
gen.
25e stond onder leiding van
de heren Nolet en Loncq,
slachtoffers van 1787, die on-
Dat is wel eens anders ge
weest. Hele generaties zagen
Hun toekomstige levenspartner
voor het eerst op een wande
ling door de Plantage. Honder
den gezinnen trokken er elke
zondagmiddag op uit om het
concert van het Stedelijk Mu
ziekkorps te horen. En wie
Schiedammers erop aanviel,
dat hun stad zo smerig en be
roet was, kreeg te horen, dat je
toch maar de Plantage had.
En dat was heel lang een
krachtig argument. Want de
Plantage is het oudste stads
park van heel Nederland. In
1766 al werd tot de aanleg be-
sloteit
In-die jaren was Schiedam
druk bezig de beruchte jene
verstad van Nederland te wor
den. Overal werden nieuwe
branderijen geopend. Handige
jongens bouwden de achtertui-
nen vol met benauwde stoppen
ëm de' arbeiders onderdak te
geven. Langs de vesten ver
rees de ene na de andere mo
len. En boven die stad hing
dag en nacht een wolk van roet
en stank.
Zo'n geweldige groei in zo'n
korte tijd vond je nergens in
Nederland. Integendeel, overal
steeg de werkloosheid, de rij-
ken«aloten hun bedrijven om
zidh ^an bankierszaken te wij
den «n vrijwel nergens was
spcSke van groeL
-De*-Schiedammers, of beter
geZCgd. de rjken onder hen. za
gen de toekomst dan ook met
zelfbewustheid tegemoet. Zij
zetten hun winsten om in stati
ge herenhulzen langs de Lange
Haven. Maar daar zat je wel in
3e'3cior de branderijen veroor
zaakte smerigheid. Daarom
lielerüsteeds meer gezeten lie-
dgn het oog vallen op de onbe
bouwde strook gebied tussen
dë Gerrit Verboonstraat en de
Hoofdstraat Dat gebied wa3
dSgfjjds aan de stad toege
voegd om te dienen tot be-
djljftferreln, maar daar was
nooit wat van gekomen. Je
.ijJWTer tuinen en zelfs een
soort- bu itenhuisjes.
*-In 3e achttiende eeuw wer-
deif'öbk langs de Tuinlaan en
dê:'£ênge Nieuwstraat steeds
meer herenhuizen gebouwd.
Schiedam kreeg een echte
goödRust De gefortuneerde in
woners keken echter uit op een
raar...onbebouwd stuk land en
daë'"botste met het schoon-
-heidsideaai van, de achttiende
eeuWers. Ze waren zeer zelfbe
wuste.' mensen, die heel goed
visten, dat God de wereld aan
demensen had gegeven om er-
-ioyerte heersen. Daarom had
den! zij een afkeer van alles,
wat op vrije natuur leek. Een
mooi landschap was in hun
hgerrgeheel en al geschapen
genie van de mense*
M
kwamen dus architecten die
door handig boomplanten de
indruk wisten te wekken, dat
achter het huis niet de weg en
het hek kwam, maar een ein
delooswoud.
Met name de heer Zocher
was een meester in het schep
pen van zulk gezichtsbedrog.
Hij kreeg dan ook de opdracht
die ouderwetse en doodsaaie
Plantage eens onder handen te
nemen. Zijn ontwerp bleef tot
diep in de jaren vijftig gehand
haafd. Wie aan de kop van de
Gerrit Verboonstraat de Plan
tage betrad en geen zijpaden
insloeg had inderdaad de in
druk, dat hij zich in een einde
loos woud bevond. -
Niets Wees erop, dat zich
tien minuten verderop de
drukke branderswijk bevond of
het moest zijn, dat de smerige
uitwaseming daarvan het park
bereikte. Maar echte Schie
dammers waren al zo aan die
stank gewend, dat ze hem niet
meer roken. De nieuwe Planta
ge met zijn verscholen hoek
jes, zijn wild opschietende
struiken. zijn reusachtige
boomkruinen, was een ideale
plek geworden om met je
meisje uit wandelen te gaan.
Het was er in één woord ge
zegd - echt romantisch. Voor
al als je in de verte de tonen
van het Stedelijk Muziekkorps
hoorde
derweg waren naar het Stad
huis om de rekening te vereffe
nen. Een Frans revolutionair
leger had net Nederland ver
overd om naar het beweerde
vrijheid, gelijkheid en broe
derschap te brengen.
Met Franse zegen brachten
Loncq en Nolct hun mensen
op Het Hooft waren uit gehei
me voorraden wapens uitge
deeld - naar de stad. Do hel
den posteerden zich op de Gro
te Markt, de leden van de
Vroedschap gaven zich zonder
slag of stoot gewonnen, deden
afstand van hun ambten en
wandelden ongehinderd naar
huis, waar zij verder met rust
werden gelaten.
Er kwam een algemene
volksvergadering in de Grote
Kerk, waar de nieuwe heersers
zich bij acclamatie lieten be
noemen tot het nieuwe stads
bestuur, Meneer Nolet en me
neer Loncq hoorden voortaan
tot de belangrijke mensen jn
het plaatselijk bestuur. Nolet
liet zelfs een kolossaai pand
verrijzen aan de Lange Haven
het meest kolossale tot op
de huidige dag. Tegenwoordig
is het voornamelijk bekend bij
Schiedammers die zich moe
ten verantwoorden voor pekel
zonden, want de kantonrechter
houdt er zitting.
De Plantage bleef gedurende
de hele Franse Tijd en de
daarop volgende terugkeer
van de Oranjes ongeschonden.
Datzelfde gold voor de fami
lies Nolet en Loncq, want die
hadden tijdig de politieke ba
kens verzet, toen het met de
Fransen misging. Dat het park
in de jaren dertig van de ne
gentiende eeuw geheel en al
werd ontworteld, heeft dan ook
met iets heel anders te maken:
een verandering van de publie
ke smaak.
De leidende kringen waren
emotie gaan waarderen. Ge
voelens waren ér om de vrije
loop te laten. En dat uitte zich
ook In de denkbeelden over
wat mooie natuur was. Het
kwam erop neer, dat men een
wild bos wilde zien, liefst met
een zorgvuldig in elkaar ge
metselde en van mos voorzie
ne zogenaamd middeleeuwse
ruïne. Maar Holland was klein
en de achtertuinen ook. Er
De Plantage is na de. eeuw
wisseling uit de mode geraakt.
De gemeente liet in de buurt
van de tegenwoordige Rem-
brandtlaan een groot bos aan
leggen, dat de naam Sterrebos
kreeg. Later werd daar het Ju-
lian&park tegenaan geplakt.
Dat was allemaal mooier en
groter. Déér trok je als Schie
dammer voortaan heen. De
Plantage werd gedegradeerd
tot een eenvoudig buurtpark.
Echt nieuwe aanhang kreeg
het slechts onder de reigers,
die er een kolonie vestigden.
Aan het begin van de jaren
vijftig heeft de gemeente deze
vogels laten verdrijven. Had
ze dat niet gedaan, dan bezat
Schiedam nu waarschijnlijk
een interessante toeristische
attractie.
De overheid liet het echter
niet bij deze uitdrijving. Het
park was oud geworden en de
bomen leden aan allerlei ziek
tes. In haar manie om het oude
Schiedam met wortel en tak
uit te roeien pakte het gemeen
tebestuur tegen het eind van
de jaren vijftig ook de Planta
ge aan. Het maakte er een
kraak- en smaakloos stads
park van, waar je opnieuw
dwars doorheen kon kijken.
De omwonenden zorgden
voor de rest. Ondanks het feit,
dat de Plantage meer dan een
eeuw gebruikt is voor open
luchtuitvoeringen, gingen zij
protesteren tegen de festivals
die wel eens aan de kop wer
den gegeven op het Podium,
dat de Schiedamse Gemeen
schap daar had laten neerzet
ten. 25e kregen hun zin, zodat
ook die Schiedamse traditie ef
fectief de nek is omgedraaid.
De Plantage, Nederlands oud
ste Stadspark, is gereduceerd
tot een aaneenschakeling van
grasvelden, waar omwonenden
hond en kind uitlaen.
25o vergaat de glorie van de
'wereld.
ZATERDAG 29 DECEMBER 1984
VLAARDINGEN
Het voet/fietsveer
tussen Vlaardingen
en Pernis heeft het
dit jaar tamelijk
druk gehad. In de
maanden mei tot
en met november
van dit jaar werden
bijna 80.000 men
sen vervoerd.
Augustus bleek een
topmaand. Gemid
deld werden 540
mensen per dag
overgezet. Het
laagste gemiddelde
werd gemeten in
november toen er
255 mensen per
werkdag van het
veer gebruik maak
ten.
De cijfers staan in
het jaarverslag over
1984 dat de veer-
dienst nog voor de
Jaarwisseling heeft
gepubliceerd. Het
bestuur van het
veer, waar werklo
zen met behoud
van hun uitkering
werken, is over het
algemeen gunstig
gestemd over de
gang van zaken. Zo
is de functie als
"doorgangshuis",
die het veer heeft
voor de vrijwilligers
beter uit de bus
gekomen dan werd
verwacht. Van de
achttien medewer
kersvan het eerste
uur {het veer begon
haar diensten in
mei vorig jaar) zijn
er nog zeven over.
Uit het overzicht
van het personeels
verloop blijkt dat
bijna alle ex-werk-
nemers elders een
baan wisten te vin
den. De meeste
vrijwilligers geven
zich, aldus het ver
slag, vooreen baan
bij het veer op om
iets om handen te
hebben.
Het bestuur van het
veer verwacht dit
jaar de boeken te
kunnen sluiten zon
der een financieel
tekort, ondanks het
uitblijven van enke
le subsidies. Het
veer wacht nog op
een subsidie van
25.000 gulden van
de provincie Zuid-
Holland en 10.000
gulden van de ge
meente Rotterdam.
Deze bijdrage is al
goedgekeurd door
de gemeenteraad
van die stad.
Ook bij het Konin
gin Juliana Fonds
is een aanvraag
voor een subisidie
ingeleverd. Deze is
voorlopig om "on
duidelijke redenen"
niet toegekend.
Het fietsveer heeft
een "projectsubsi
die" van 35.000
gulden ontvangen.
Verder zijn er lenin
gen afgesloten en
hebben bedrijven
in de omgeving
geld en goederen
geschonken.
Uit twee onderzoe
ken onder passa
giers blijkt dat het
overgrote deel van
de passagiers in
derdaad met de
liets gaat. Op de
twee dagen dat er
werd geënquêteerd
had respectievelijk
86 en 66 procent
een tweewieter aan
de hand. Drie en
acht procent was te
voet en de rest had
een bromfiets bij
zich.
Begin volgend jaar
zal. het bestuur zich
beraden over het
uitbreiden van de
activiteiten van het
veer.
MAASSLUIS
Ook dit jaar is er in
Maassluis geld te
verdienen met
oude kerstbomen.
Voor iedere ingele
verde boom ont
vangt men 20 cent.
Op deze manier
weet de politie al
jarenlang "kerstbo-
menooriogen" tus
sen jongeren te
voorkomen.
Op woensdagmid
dag 2 januari om
16 uur worden de
Maassluise bomen
verbrand op het i
buizenopslagterrefn
van Key en Kramer
achter de Govert
van Wijnkade.
De bomen kunnen
dezelfde middag
vanaf 13.30 uur
worden Ingeleverd
op het terrein bij
het NS-station
Maassluis-West,
aan de Dr. Jan
Schoutenlaan, op
het parkeerterrein
G.A. Brederolaan-
Van Lennepstraat
en op het parkeer
terrein aan de Se
ringenstraat.
SCHIEDAM In
brekers hebben
tachtig sloffen siga
retten gestolen uit
een tabakswinkel
aan de Hoogstraat
in Schiedam. De
daders wisten de f
winkel binnen te
komen via een na
burige lege etage
en een kiein luikje.
De sigarettenwinkel
is beveiligd met
een stil alarm maar
de politie kwam net
te laat. „Ik weet nu
niet meer wat ik
nog meer kan doen
om dit soort ellen
de te voorkomen,"
zei gisteren de ge
dupeerde vrouw
van de tabakswin-
keiier. Ze wilde eni
ge tijd geleden nog
een paar plantjes
voor het raam van
de lege etage neer
zetten om de in
druk te Wekken dat
inbrekers daar niet
welkom zijn.
De waarde van de
buit, inclusief de
duurste aanstekers
die in de winkel la
gen, bedraagt circa
3500 gulden.
VLAARDINGEN 7
De Vlaardingse po
litie heeft drie jon
gens van 15, 16 en
17 jaar met vuur
werk aangehouden.
Zij liepen in de om
geving van het
Erhaus en hadden
acht kilo vuurwerk
bij zich. De politie
nam het spul in be
slag en gaf de jon
gens een proces
verbaal.
In het Kruidenpad
in Holy-Noord heb
ben omwonenden
twee jongens vast
gepakt en de politie
gebeld. De twee
knapen hadden een
ruit van een in aan
bouw zijnde woning
ingegc;;d. Dat za
gen de buurtbewo
ners. De vandaal-
tjes moesten een
schaderegeling
treffen en werden
daarna aan hun
ouders meegege
ven. -
VLAARDINGEN
Zes mensen zijn
gewond geraakt na
een aanrijding op
de kruising Kethel-
weg - Van Hogen-
dorplaan in Vlaar
dingen. Drie weg
gebruikers zijn in
het Holyziekenhuis
opgenomen. Eén
van hen is er slecht
aan toe.
Het ongelun ge
beurde toen de
43-jarige uit Duits
land afkomstige S.
K. met zijn bestel
wagen geen voor
rang gal aan de fa
milie Trommelen
die vanaf de Van
Hogendorplaan
over de kruising
wilde, richting Bur
gemeester Heus-
denslaan. De drie
slachtoffers die
naar het ziekenhuis
moesten zaten in
de auto van de fa
milie Van Tromme
len uit Voorburg. -
De brandweer
moest de slachtof
fers uit de auto
wrakken bevrijden.
SCHIEDAM Op
de klassieke ma
nier hebben sur
veillerende agenten
gisterochtend
vroeg een inbreker
in de kraag gevat.
Een 35-jarige
Schiedammer klom
net van een balkon
aan de Lorenzlaan
toen de agenten
hem in het oog kre
gen. Ze wachtten
de man beneden
op en arresteerden
hem. Hij had enkele
postzegelalbums
uit de woning mee
genomen.
Uit een woning aan
de Schiedamse
Zwammerdamsin-
gel zijn tijdens de
kerstdagen siera
den, een videore
corder, geluidsap
paratuur en een
geldbedrag van
4000 gulden gesto
len. De totaalwaar
de van de buit is
niet bekend.
VLAARDINGEN
De 51-jarige auto
mobilist H. Mert is
na een aanrijding
op de Ary Koplaan
in Vlaardingen
ovededen. Hij brak
zijn nek omdat hij
niet in de riemen
zat.
De man schrok van
een rechts komen
de automobilist en
week uit naar de
tinker weghelft
waarna de ongeluk
kige tegen een
boom reed.
ROTTERDAM Het Rotterdamse Parkzicht aan de Kievitslaan
25 biedt de komende dagen een gevarieerd programma:
Vanavond: Superdisco
zondag: Big Jam Session (21.30 uur)
maandag: Super Happy New Year Disco
3 januari (donderdag): Parkzicht's Talententestival (22 uur)
4 januari: Bammboo (nachtconcert)
5 januari: Superdisco
6 januari: Big Jam Session.
8-
