Victor tiCciife
tel
'P^ntekènen ontwikkelt je persoönlijkHeid'
Sportraad bekijkt
problemen Voetbal
Hoekse Havendagen
veiligheid te water'
WÊÊtÈÊi HM 1
Schippers van de
Vlaardingse vloot
Geen rijbewijs
Fietsendief gepakt
Kortaf
Victor Leene.
- -
llffiSi
'Mmmm
Door onze medewerker
HAN VAN DER HORST
SCHIEDAM Een
aanbeeld is het laatste,
dat de leek in de werk
plaats* van een klokke-
maker zou verwachten.
Toch-.ïs het een zeer be
langrijk hulpmiddel
voor Victor Leene, die
op des Dam nu alweer
een jaar of vier antieke
klokken restaureert. Bij
nader1 inzien lijkt een
ander: deel van zijn in
strumentarium weer
meer.;op zijn plaats in
een timmerwinkel: uur
werken redden is een
I veelzijdig beroep en
f Leene^ van huis dames
kapper was dan ook ne
gen jaar bij een Rotter-
damse klokkemaker in
de leer, voor hij het
waagde zich zelfstandig
te vestigen.
Smoel
f Poortwachter
Het ingewikkelde samenspel van een
Engelse skeletklok uit de tijd van Vic
toria, de negentiende eeuw.
Victor Leene
buigt zich
over een A
Noordfranse.,
hangklok, da
terend van
1680.
„Mensen
boeien.me.
Dat lesgeven
is voor mij
een prettige
afwisseling."
Oude stadhuis
door Jan
Leendert, 198-'t
(inzet)
Ontwikkeling
Vlaardingse
schippers,
v.l.n,T. K. van
Oosten, Nic.
Poot, Gf;
Woensdrecht
en A. Don.
Infobus RET
Clubgebouw
HET VVJE VOLK
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1985
f»'-,,v/
schiedam
GOED UITZIEN
-m
Nu oefent hij zijn vak uit In
een van de fraaist gerestau
reerde pandjes van de binnen
stad —-' ook allemaal het werk
van eigen handen en daar
mee is hij de derde echte am
bachtsman op de Dam. De an
dere twee zijn de pianorestau
rateurs Tomasini en De
Graauw. Nummer vier, een za
delmaker, heeft zijn bedrijfje
een tijd terug gesloten.
„Om *dit vak goed té doen,"
zegt Victor Leene, „moet Je
stijlgevoel hebben en doorzet
tingsvermogen; Het klokken
maken moet niet alleen je .be
roep zijn, maar voor een groot
deel zeker ook je hobby. Er
zijn in Nederland misschien
tien klpkkemakers die het vak
echt in?;de vingers hebben en
die zijn'er dag en nacht mee
bezig.
Buiten dat Is het nodig, dat
Je tegelijk met technische din
gen kunt omgaan én artistiek
gevóél hebt. De „smoel" van de
klok,{zoals wij zéggen moet
er goed uitzien, als hij onder je
handen vandaan komt De
charme moet behouden blij
ven. Dat kan alleen, als de res
taurateur zich verplaatst in de
gedachten en de handelingen
van de maker."
Victor Leene's carrière is
wellicht een voorbeeld van het
gezegde „scherven brengen ge
luk." ;Een antieke klok bij zijn
vadec thuis viel op een dag
van tie. muur. Victor Leene:
„Die ben ik heel voorzichtig uit
elkaar gaan halen. Ik kocht li
teratuur over het repareren
van Sulke klokken. Met veel
vallei» en opstaan is het me ge
lukt dm hem weer aan de gang
te krijgen. Ik was tenslotte al
tijd «Jen knutselaar geweest. Ik
had m de modelbouw gezeten.
Ik tejtende en schilderde. Het
ambachtelijke had me altijd
aangetrokken."
Victor Leene was tegelijker
tijd tevreden en ontevreden.
Het knutselwerk had resultaat'
opgeleverd: de klok hing tik
kend aan de muur. Aan de an
dere! kant was duidelijk, dat
een echte restauratie van dit
uurwerk veel meer inhield en
"Victdr Leene voelde, dat hij
daarin een top vakman wilde
worrjjen. Hij verliet het kap
persvak om in de leer te gaan
'bij d}e f- zeer vakbekwame
Rotterdamse klokkemaker.
DaaiJ leerde hij het moeilijke
en veelzijdige vak in de prak
tijk,; terwijl veel avonduren
heer» gingen met de theorie.
.Victor ^Leene verpandde zijn
hart>aan laat-gotische en rena-
issadce-uurwerken die vooraf
gingen aan de slingerklokken,
zcaté die voor de uitvinding
van de elektronische tijdsaan
duiding drie eeuwen de markt
beheersten.
Het hangt een beetje van het
>- soorj maatschappij af, hoe be-
langrijk de mensen het vinden
prec}es"de tijd te weten. Dui-
zenden jaren lang behielpen zij
ïfk zichjmét bijvoorbeeld de stand
.van de zon.
E$n 'nauwkeurige tijdsaan-
duiding-was onmogelijk, maar
I daa£ had men in de verhou-
Mt dingsgewi Js simpele samenle-
V" ving! van toen geen moeite
meei
ËAWi De eerste mechanische uur-
WlfM.'ker&erC verschijnen ergens in
s.de dertiende eeuw. Het zijn de
f'^i'zoganaamde poortwachters-
\?ïf?uurwerken. Ze gaven om de zo-
0Ayeeitïjü een beisignaal, waar-;;
-.';"faanJde, poortwachtértkon ho-'
•''^réni« dat het tijd voor hem
werS ogn de klok te luiden. De
l'wSjstaas bewoners deelden hun
".'ï'gdagïin&aar het luiden van die
fiklokfè-^ï -2 ,2 ¥2
Vfctor; Leene:; „Voor die tijd
de poortwachters elk
uur een zandloper omdraaien.
Wie dat vergat, werd streng
gestraft; soms zelfs met het af--
hakken van een hand.".
„Zulke poortwachtersuur
werken hadden een follot of
balkenwaag," legt Victor Lee
ne uit. „Dat is een gesmede
ijzeren strip met aan weerszij
den een gewichtje die een
schommelende beweging
maakt. De snelheid daarvan
kun je beïnvloeden door die ge
wichtjes naar binnen of naar
buiten te plaatsen. Later werd
de foliot vaak vervangen door
de balans, een roterende band,"
horizontaal bovenop de klok
die ook.een heen en weer gaan-,
de beweging maakte. Men;
dacht, dat zo'ri balans nauw
keuriger was en theoretisch
klopt dat ook wel, maar. in de
praktijk viel het tegen." Érg;
precies waren de-poortwach
tersuurwerken - niet, maar ze
voldeden aan dé behoefte, want
het maakte niét uit, of de
stadsklokken nu tien minuten",
te vroeg of te laat luidden.
Rijke lieden wilden graag
een uurwerk in huis hebben.
Vandaar ,dat deJtlokkemakers-
er rond 1500 toe over gingen
die te vervaardigen nog
steeds op basis van het balken-,
waag— of balansprincipe. Ze
hadden een wijzerplaat met
één wijzer. Het was heel chiq
om zo'n klok in de kamer te
hebben. De. hertogen van Bour-
gondië gaven er een aan al hun
hoge ambtenaren. Ala status
symbool.
Dit type klok is pas In de ze
ventiende. eeuwverdrongen!
door het wél precieze slinger!
uurwerk, dat gebaseerd Is opt
een uitvinding van de Neder
landse wis- en natuurkundige
Christiaan Huygens. A
Victor Leen restaureert
graag exemplaren van dit
"moderne" type klok, maar
zijn grote liefde blijft uitgaan
naar de laat-gothische en re-
naissance-uurwerken. Waar
om? - -'.gr
ijzer;
"Die klokken zijn van ijzer;
En ik ben een ijzer-man. Dè
glans daarop ia zo fascinerend,
zo mooi. Dat oude ijzer had
een andere structuur dan het
tegenwoordige. Er zaten veel
meer verontreinigingen in en
daarvan zié je de sporen. Dal
gééft het materiaal zo[n gewel
dige bekoring. De geur. ook van
ijzer als ik aan het smeden
en plooien ben, daar houd ik
van. De laat-gotische én rena-
issance-klokken, die zijn voor
mij het summum. Ik sta steeds
weer vol bewondering voor het
vakmanschap van de mensen
die ze destijds "hebben ge
bouwd. Ja, het moeizame weg
tikken van de tijd en het oerbe
grip van deze uurwerken bren
gen me In een grenzeloze be
wondering."
Dus brengt Victor Leene
door de tand des tijds aange
taste exemplaren vol liefde in
de oorspronkelijke staat terug.
Daarbij gebruikt hij zoveel
mogelijk de oude technieken
en werkmethoden. Daarvoor 13'
ook het aambeeld nodig, want
de onderdelen van zulke ijze
ren klokken moet je zelf sme
den. Als het mechaniek goed
loopt, blijft nog de restauratie
van de kast met zijn vaak bij
zonder fraaie schilderwerk;
Ook dat onderdeel van het vak
beoefent Victor Leene met
graagte.
Heeft dit beroep en zo'n be
nadering toekomst?
Soms vraagt Victor. Leene
zich wel eens af, of hij met zijn
opvattingen wel in deze tijd
thuishoort. "Er i3 geen autori
teit meer. De mensen accepte
ren de inspanningen niet meer
die je je moet getroosten om
één ambacht te leren. De goe
den niet te na gesproken. En
dat geldt niet alleen voor mijn
vak. Ik weet zeker, dat op het
momént ontzettend veel men
sen ambachtelijke kennis mee
het graf innemen.
Mijn leermeester vertelde
graag het volgende o verhaal.
Öp zijn klokkemakersopleldlng
hadden ze vier maanden ge
wérkt aan een Amsterdams
staand horloge, een heel inge-
wikkelde met twaalf melodie-
en. Toen kwam de meester kij
ken en hij zei alleen: "aardig,
haal hem maar uit elkaar,
want er zit een vingervlek op
de achterkant."
Zo leer je een vak. Zo was
mijn leermeester voor mij ook.
Zó streng. Maar ddt hemen de
meeste leerlingen tegenwoor
dig, niet meer en daarom gaan
er zoveel ambachten verlo
ren."-
(Van een onzer
verslaggeefsters)
VLAARDINGEN „Teke
nen is boelend..Elke keer weer
zie je het produkt onder je
handen groeien. Het is een af
leiding van de dagelijkse
sleur."
Dat zegt Vlaardingse pente
kenaar Jan Leendert (38) die
op het idee is gekomen om te
kenlessen te organiseren voor
ouderen. Met de gedachte in
zijn achterhoofd dat oude'men
sen vaak veel vrije tijd heb
ben, is hij een paar weken ge
leden begonnen met adverte
ren. Twee aanmeldingen zijn,
al binnen.
Jan Leendert is van plan
zijn atelier en galerie in de
Voorstraat beschikbaar te stel
len voor zes leerlingen tege
lijk. „Ik vind het leuk om men
sen datgene te leren, wat ik
zelf in de jaren heb geleerd." -
De wanden van zijn galerie
hangen vol met tekeningen
van oude pandjes, kerkjes en
stadsgezichten. Dunne, fijne
lijntjes in zwarte of bruine inkt
achter glas, in zelfgemaakte
lijsten. Veel door hem geteken
de gebouwen stonden vroeger
in viaardingen. „Dit is het
oude, verdwenen Viaardingen.
De oude pandjes achter de Vis-
bank en het Stadhuis; die nu
gesloopt zijn."'
De kunstenaar wil zijn leer
lingen de kunst van het pente-
kenen bijbrengen: „Pentekenen
is een bijzondere techniek, het
is op geen énkele school te Ie
ren. Tenminste zoals ik teken
niet. Tekenen ia natuurlijk in
de eerste plaats: Kijken, kijken
en nog eens kijken. Dat zeg ik
ook tegen mijn cursisten. Ik
leer ze goed te kijken naar ge
bouwen, mensen op straat,
naar alles eigenlijk. Ze moeten
oog krijgen voor hun omge
ving."
Jan Leendert tekent voorna
melijk voornamelijk van oude
ansichtkaarten en foto's. Hij
begint met een schets in pot
lood en daarna met het 'prlell-
ge' inkt werk. „Tekenen met
inkt vereist veel Inspanning en
zeker wat materialenkennis",
vertelt Jan Leendert. „Daarom
laat ik mijn leerlingen eerst
eenvoudige huizen of land
schapjes met potloot en lijnen
opzetten. Pas na een paar we
ken stappen ze over op het
'moeilijker' werk."
Niet meteen het pandjes-
met-versierde-geveitjes-werk
dus. „Soms zeggen ze: 'Oh, dat
doe ik wel even', maar als ze
dan eenmaal aanvangen, blijkt
het een levensgrote berg te
zijn waar ze tegenop zien. Nee,
met zoiets begin ik niet, dat
siaat meteen dood."
„Tekenen kan een belangrij
ke bijdrage leveren aan je per
soonlijke ontwikkeling", vindt
Jan Leendert. „Daarom lijkt
het me ook goed voor oude
mensen om aan 'zoiets nieuws'
te beginnen." Zelf ziet hij de
cursussen ook als een volgende
stap in zijn „ontwikkeling". N
Na allerlei baantjes gehad te
hebben, als vertegenwoordiger
en beeldhouwer, zette Jan
Leendert vorig jaar september
zijn galerie op. Sindsdien heeft
hij veel opdrachten en kan hij
„redelijk goed" leven van zijn
werk.
Over het lesgeven: „Mensen
boelen me. Dat lesgeven is
voor mij ook een prettige af
wisseling. Het is een verade
ming, ais ik al uren onder een
lamp heb stam tekenen. Er
zitten ook nadelen aan vast.
Als mensen gaan praten over
hebbie-'t-al-gehoord van buur
vrouw zus of zo, dan denk ik
van: moet dat nu. Tja, de men
sen komen hier natuurlijk ook
voor de gezelligheid."
De kunstenaar geeft alleen
les in het tekenen van stadsge
zichten, gebouwtjes en land
schappen. „Niet in portretteke
nen of naaktmodel. Ik kén het
wel, maar pentekenen is mijn
specialiteit zou je kunnen zeg
gen."
Wie zich wil aanmelden voor
een cursus, die „net zolang
duurt totdat de cursist de tech
niek onder de knie heeft", kan
terecht bij Galerie Jan Leen
dert in de Voorstraat 43 in
Viaardingen. Een uur les, in
clusief; materiaal, kost 7,50,
de lessen duren 2 V> uur en
worden 's-avonds gegeven. Te
lefoon: 352120.
SCHIEDAM De Schiedamse
sportraad buigt zich inbaar
eerstkomende vergadering
over de toenemende proble
men bij de voetbalverenigingen
in de gemeente. In de bijeen
komst op negen september zal
onder leiding van wethouder
Luub Hafkamp (sport) worden
gediscussieerd over het even
tueel samengaan van enkele
clubs.
„We zullen kijken of het voor
sommige verenigingen beter is
bij elkaar te kruipen voordat
het te laat is", zegt G. Rens,
secretaris van de sportraad.
„Het wordt voor de clubs
steeds beroerder. Niet alleen
wat het aantal leden betreft f
maar ook financieel. Elke club
komt hoe dan ook opeen ge
geven moment in de moeilijk
heden te zitten", aldus Rens;
Het voetbal heeft de laatste ja
ren al te kampen met een flin
ke ledenterugloop niet in de
laatste plaats door concurren
tie van andere sporten.
Op de agenda van de sport
raadvergadering staan verder
een gesprek over de huur van
sportvelden en het speuren
naar nieuwe talenten door
prof-club SVV. Amateurvereni-
ging DEMOS heeft hierover bij
de gemeente aan de bel ge
trokken.
HOEKVAN HOLLAND „Vei
ligheid te water" dat is het 2
motto van de Hoekse Haven
dagen die op vrijdag 16 en za
terdag 17 augustus in en rond
de Berghaven zullen worden
gehouden.
Tal van vaartuigen die bij de
veiligheid in ruime zin betrok
ken zijn, zullen dan in de Berg
haven afmeren. Dat zijn onder
meer de Delfshaven van Rijks
waterstaat en het oliebestrij-
dingsvaartuig Smal Agt. Voorts
liggen er twee reddingboten,
de oude President Jan Leis en
de moderne Koningin Juliana.
Schepen van de Roteb, rivier
en havenpolitie, douane en
loodswezen vinden eveneens
een ligplaats in de Berghaven.
De meeste kunnen bezichtigd
worden.
Rond de havendagen is er veel
muzikaal vertoon. Vrijdag 16
augustus's avonds om half
acht is er een muzikale mars
van. de harmonievereniging
"Rotterdam aan Zee" gevolgd
door een concert aan de Berg
haven. Ook zaterdag is er veel
muziek en show van verschil
lende korpsen. Gestreefd
wordt om de groepen op een
ponton in de haven te laten
optreden.
Op 17 augustus zijn er vanaf
11 uur 's morgens verschillen
de demonstraties op en bij de
schepen, 's Middags is er
touwtrekken achter het politie
bureau tussen sterke West-
landse teams en in de Prins
Hendrikstraat wordt een stand-
werkersconcours gehouden.
Op beide dagen is er gelegen
heid om een helikoptervlucht
van een kwartier te maken bo
ven Hoek van Holland en Euro
poort tégen betaling van vijfen
dertig gulden. Koopcentrum
Hoek van Holland verloot hon
derd van die vluchten tussen
degenen die voor 15 augustus
vijf kassabonnen van minimaal
vijf gulden per bon inleveren in
de speciale envelop.
In verband met de havendagen
zullen delen van Hoek van Hol-
land op 16 en 17 augustus
voor het verkeer worden afge
sloten.
VIAARDINGEN De tentoon-
stelling "Schippérs van de
Vlaardingse vloot" in het Vis
serijmuseum is geactualiseerd.
Er hangt nu een nieuwe serie
van zestig foto's, waarop bé
kende en minder bekende
schippers van de plaatselijke
vlsserijvloot staan afgebeeld.
De foto's kunnen besteld wor
den.
Naast deze expositie, die eind
april in de achterzaal van het
museum openging, biedt het
Visserijmuseum een kleine fo
to-expositie op de overloop
met foto's van de Vlaardingse
fotograaf M. Brouwer, gemaakt
op hef voormalige Zuiderzee-
eiland Urk. Uiteraard staat de
visserij centraal in deze im
pressie. Voorts biedt het mu
seum de vaste collectie, de
tentoonstelling "De Visserij
Geflest" (visserijschip in minia
tuur), het aquarium met de le
vende have en een diaklank
beeld over boomkorvisserij.
Visserijmuseum, Westhsven-
kade. Openingstijden: 10-17
uur, zondag 14-17 uur. Toe
gangsprijs: volwassenen 2
gulden, jongeren tot 14 jaar
en 65-plussers 1 guldèn.
VLAARDINGENDe 18-jarl-
ge M. O. H. uit Viaardingen is
voor de zoveelste keer door de
politie aangehouden, terwijl hij
achter het stuur van een auto
zat. Dat leverde weer een pro
ces-verbaal op, omdat de jon
geman géén geldig rijbewijs
heeft; Bovendien bleek het
voertuig niet te zijn verzekerd.
Het is door de politie inbeslag-
genomen. 2
VLAARDINGEN Voorde
derde maal heeft de politie een
succesje geboekt in de geïn
tensiveerde strijd tegen fiets
diefstallen. Op het Veerplein
werd een man op heterdaad
betrapt tóen hij een damesfiets
wilde stelen. De fiets kon aan
de eigenaar worden terugge-
Om de veranderingen die ge
paard gaan met de opening
van de nieuwe trambaan nog
eens duidelijk te maken, komt
de RET de komende weken
met een infobus naar Schie
dam. Het doortrekken van lijn I
en de komst van de metro
naar het Marconiplein in Rot
terdam zorgen voor andere
dienstregelingen voor onder
meer lijn 4. De RET-infobus
staat op 13 augustus van tien
tot twaalf 's ochtens bij het Hof
van Spaland. Op 15 en 23
augustus staat de bus in het
geven, de man werd gearres
teerd. Eerder deze week be
trapte de politie twee jongens
op de Mr. L. A. Kesperweg bij
het stelen van een bromfiets
en twee broers in de Van der
Palmstraat bij het stelen van
een fiets.
centrum bij het stadhuis aan
de Grooie Markt (10 tof 16
uur).
De voetbalverenigingen GTB
en Schiedamse Boys openen
zaterdag 24 augustus hun
nieuwe clubgebouw op hun
terrein aan de Olympiaweg.
Medewerkers van de vereni
gingen hebben de zomerstop
benut om het oude pand te
renoveren en te verbouwen. In
verband met de opening is er
van twee tot vier 's middags
een receptie.
