Paalman: 'Steun
samenwerking
met galeries'
Befaamde straten uit de
registers van
ft
De Raad van Elf
rUdt hobbelènd
door de straat
Tuinlaan niet alleen 3
tegen drankvergunnirig
Klusjes gaan
geld kosten
WS
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM - De directie van de twee Schie-
damse theaters overweegt een verbouwing van de
Teerstoof nadat dit weekeinde voor de vierde keer
in korte tijd een voorstelling werd afgelast. De
cabaretgroep Purper zegde te elfder ure twee op
tredens af omdat de decorstukken te groot waren
voor het zoldertheater. Na koortsachig telefoneren
met abonnementhouders en mensen die een kaart
je hadden besteld, werd één voorstelling naar de
grote zaal van het Passagetheater verplaatst.
Al vier keer
moesten
voorstellin
gen inde
Teerstoof
worden ver-
plaatst
(FOTO: Ed Eg
germont)
Landelijk
Brandersknechts
Klein Groe
nendal, al
leen maar
bereikbaar
via steegjes.
De Een-
drachts-
straat wordt
officieel ver
geten.
FOTO'S: Ar
chief Schie
dam en Ed
Eggermont.
mi
wü
Rebellen
Burgemees
ter Scheer es
van Schie
dam in boe
renkiel op
het bordes
van het oude
stadhuis.
Het carna
val bleek dit
jaar wat
meer aan te
spreken in
Schiedam.
(Foto: Ed
Eggermont)
Toeval
HET VRIJE VOLK
schiedam
4
MAANDAG 10 FEBRUAR11986
Excuses na
aflassen van
voorstellingen
in de Teerstoof
Volgens Connie Eggink, di
rectrice van Passage en de
Teerstoof, houden de artiesten
te weinig rekening met de
ruimte in de kleinere theaters.
„Ze hebben het voornamelijk
aan zichzelf te wijten. Optre
dens in het kleine zalen circuit
boek je ruim van tevoren.
Soms weten de artiesten nog
niet eens hoe hun programma
er precies uitziet. Als ze dan
een decor bouwen dat voor
grote zalen bedoeld is, vallen
de kleintjes af," aldus Connie
Eggink.
De abonnementhouders heb
ben inmiddels een excuusbrief
van Connie Eggink gekregen
waarin de toedracht van de af
gelastingen .."wordt uitgelegd.
Er zijn ongeveer 550 abonne
menten verkocht. De beide
voorstellingen van Purper wa
ren nagenoeg uitverkocht zo
dat er ongeveer 120 mensen
moesten worden gebeld.
Purper zal in april wederom
naar Schiedam komen om de
beloofde tweede voorstelling
tegeven in het Passagetheater.
„Dat ze zelf de schuld hebben,
geven ze ruiterlijk toe," zegt
Eggink. „Wij kunnen er ge
woon niets aan doen. Vorig
jaar hadden we ook wel enkele
afzeggingen maar het lijkt nu
wel of de duivel er mee speelt.
Dit is niet leuk voor ons pu
bliek."
De afgelopen weken moeten
ook voorstellingen van Frisse
Jongens, Het Deep River
Kwartet en De Nieuwe Snaar
worden afgelast of verplaatst
naar Passage. Rob van Houten
heeft onlangs een voorstelling
gegeven waar uit nood oude
nummers uit vorige program
ma's moesten worden gegeven.
Ook zijn decor paste niet in;de
Teerstoof.
Onderzocht wordt nu of er
iets aan het ruimtegebrek ge
daan kan worden. „We denken
eraan om het podium te verla
gen zodat er in de hoogte meer
'ruimte ontstaat," zegt Eggink.
„Aan het podium is al jaren
niets gedaan. Er is veel verbe-
i
Van één onzer
verslaggeefsters
SCHIEDAM „De gemeen
te moet de samenwerking tus
sen het Stedelijk Museum en
de plaatselijke galeries stimu
leren en financieel steunen."
Hiervoor pleitte museum-di
recteur Hans Paalman vrij
dagavond bij de drukbezochte
opening van de tentoonstelling
Werken op papier van Sjef
Henderickx in Galerie 't Koets-
huys aan de Lange Haven.
Voorafgaand aan de opening
van de elfde Schiedamse Ate
liers in het Stedelijk Museum
aan de Hoogstraat met werk
van Sjef Henderickx, Diet
Wiegman en Henny van
Leeuwen sprak Paalman over
de wisselwerking vroeger en
nu tussen het museum en de
galeries.:
Paalman noemde daarbij
één van de eerste Schiedamse
galeries Punt 4, achter de Chi
nees op de Koemarkt en het
eindpunt van lijn 4, van kunst
criticus Cees'van der Geer. Hij
vegat te vertellen dat het in de
jaren zestig vooral de galerie
van de kunstenaarsfamilie
Wiegman in de Passage was
en de galerie van kunstenaar
Cees Bouw: Galerie Honger,
die de toon aangaven.
Punt 4 haalde Nederlandse
en internationaal bekende
kunst naar de stad. Maar de
Wiegmans en Bouw, en ook
nog Hans van Dijk en Simon
de Graaf, deden dat ook. Be
langrijk was eveneens dat de
ze jongens het Schiedamse
kunstleven een enorme stimu
lans gaven. Schiedamse kuns
tenaars kregen er landelijk be
kendheid door, zoals Diet
Wiegman, zoon van Theo
Wiegman, eigenaar van de op
zienbarende Galerie Wiegman.
HOEK VAN HOLLAND
Bewoners van het recrea
tieoord moeten in het komend
seizoen gaan betalen voor
klusjes, die worden verricht
door personeelsleden van de
dienst voor sport en recreatie.
Het tarief zal vijf gulden per
vijf minuten bedragen.
Diet Wiegman exposeert nu
in .het Stedelijk. Op de ope
ningsavond was hij afwezig.
Hij bouwt nu aan een groot ob
ject van de David van Michel
angelo in het Spaanse Barcelo
na. Het publiek keek er af en
toe vreemd tegenaan in de bo
venzaal van het Stedelijk.
Diet's werk is wondermooi. Hij
maakt beelden van afval, kera
miek, papier, foto's, hout,
kitsch en licht. Diet werkt nu
met de David, de personifica
tie van dé ideale man. Hij
volgt het beeld, copieert en
imiteert.
De benedenzaal met papier
maché werk/werken op papier
en een groot aantal felgekleur
de portretten getekend in New
York trok veel publiek. Sjef
Henderickx verkocht zelfs
werk op de openingsavond.
Veel van zijn, leerlingen van de
Kunstacademie uit Den Haag
kwamen kijken wat hun leer
meester er van gemaakt had.
„Prachtig werk, hij heeft onze
verwachtingen overtroffen,"
zei een leerling.
De entree-zaal van- het mu
seum is ingericht met kleine
schilderijen en aquarellen van
de jonge kunstenaar Henny
van Leeuwen. Hij geeft les aan
de open Ateliers in Rotterdam.
Hij is een geboren en getogen
Schiedammer. Hij is gek op
schilderen. Hij houdt van verf
en penseel. Hij heeft op de lan
ge rij schilderijen zijn indruk
ken en ervaringen, opgedaan
tijdens reizen in het Oostblok
en Amerika, verwerkt. Henny:
„Tijdens mijn reizen zat ik
boordevol indrukken. Na ver
loop van tijd komen die erva
ringen terug. Dan vertaal ik ze
op mijn doeken. Vooral het pu
re schilderspleizer is belang
rijk voor mij. Ik wil doordrin
gen in de essentie vn het schil
deren."
De opening in het Stedelijk
Museum werd opgeluisterd
met muziek van de Schiedam
se blues-formatie „Tip on in'
met zanger Rini van Willigen.
Dat bleek een miskleun. De
groep is prima, de muziek ook,
maar de aula van het Stedelijk
leent zich absoluut niet voor
een dergelijk geluid: veel te
hard. De gasten bleven In de
kelder zitten en daar vormde
Tip on in een lekker muzikaal
achtergrondje.
terd aan de bèlichting. De
eisen van het publiek worden
steeds breder. Daardoor moe
ten artiesten ook een ruimer
programma bieden. Tja, als de
artiesten een groot aantal op
tredens kunnen vergaren, is
het niet moeilijk om een voor
stelling in de Teerstoof te laten
vervallen."
door onze medewerker HAN
VAN DER HORST
SCHIEDAM In één op
zicht lijkt de gemeentelijke ad-
ministratie op het menselijk
geheugen: er blijven echo's in
hangen van dingen die allang
verdwenen zijn en soms zijn er
hele ambtelijke procedures no
dig-om de overheid iets offi-
cieel te laten" vergeten. Straat
namen bijvoorbeeld. Op woens
dag 29 januari stuurde de
Commissie voor de Ruimtelij
ke Ordening een. voorstel aan
de gemeenteraad "door "om dé
namen van een aantal lang
verdwenen straten te schrap
pen. Een echte Schiedammer
kan zo'n hamerstukje niet zon
der enige weemoed voorbij la
ten gaan. Want wat zal de ge
meente binnenkort officieel
vergeten? De 's-Gravelandse-
straat, de Eendrachtstraat, de
Fabriekstraat, de Zeestraat, de
Vriendschapstraat en de Oude-
dijk.
Deze straten zijn onverbre
kelijk verbonden met het ste
delijk verleden, met de tijd dat
Schiedam nog geen door flats
omgeven aanhangsel van Rot
terdam was, met de dagen, dat
je met een kwartier fietsen In
een van de mooiste Hollandse
weidelandschappen kwam. Ze
doen denken aan een Kethel,
waarvan de vette bodem nog
niet met zandlagen was belast.
Maar ook aan armoe, misère
en een uizichtloos bestaan
rond vervallende branderijen.
De Oudedijk was tot in de
tweede helft van de jaren vijf
tig zeer landelijk. Hij slingerde
zich van de plek waar tegen
woordig het Nieuwlandplein
ligt, via twee overwegen naar
de rolbrug over de Schie, waar
bovendien aansluiting was met
de nog steeds bestaande, maar.
door de opspuitingen erom
heen volkomen verziekte Pol
derweg. Sportliefhebbers ge
bruikten het rustieke laantje
om naar de terreinen van Ex
celsior te komen en aan de
rechterhand zag je in de verte
de torenspitsen van Schiedam
en de achterkanten van de
branderijen op de Noordvest-
singel. Een dijk was het allang
niet meer en je kon nergens
aan ontdekken, dat dit nu de
grote waterkering was die het
land tegen de aanstormende
golven van de Maas bescherm
de nog vóórdat Schiedam ge
sticht was. Net zo min als de
monniken van toen ooit beseft
hebben, dat het poldertje, door
hen aan de rivier ontrukt, acht
eeuwen later nóg „Nieuwland"
zou heten. Nu staan er flats en
een stuk verder fabrieken.
De 's-Gravelandsestraat
sloeg een gat in de rij brande
rijen aan de Noordvestsingel.
Het was meer een zeer kort
grintpad, dat op de weilanden
doodliep, voor de toenmalige
Schiedammer een zeer afgele
gen stukje stad, dat je hoog
stens een keer van de andere
kant van de Noordvest zag, als
je je langs de molenstomp van
de Palmboom haastte.
ook in de andere nu officieel
te vergeten straten kwam de
gemiddelde Schiedammer wei
nig: op de Vriendschapstraat
na leidden ze eigenlijk nergens
naar toe, maar ze waren wel
karakteristiek voor bepaalde
perioden in de Schiedamse ge
schiedenis.
Het Klein Groenendal bij
voorbeeld. Dat was een plaats
je met lage huisjes, alleen
maar bereikbaar via een
steegje op de plek waar de
Lange Achterweg en de Hoog
straat elkaar tot op de huidige
dag ontmoeten. De bewoners
beschikten over niet veel meer
dan een kamertje en een zol
der. Daar woonden ooit de gro
te gezinnen van de branders
knechts.
Het Klein Groenendal maak
te deel uit van Schiedams ne-
gentiende-eeuwse uitbreldings-
project.
Om aan de groeiende vraag
naar arbeiderswoningen te
voldoen ging men vrijwel nooit
buiten de vesten. Men zette de
tuinen achter de herenhuizen
vol met kleine nauwelijks be
woonbare huisjes. Zo werd
Schiedam een doolhof van
sloppen en steegjes. Zij zijn in
de jaren zestig en zeventig
vrijwel zonder uitzondering
aan de slopershamer ten offer
gevallen. Het kostte weinig
moeite de wrakke krotjes om
ver te krijgen.
De Fabriekstraat doodlo
pend zijsteegje van de Hoofd
straat en de Zeestraat di
to van de Groenciaan zijn
waarschijnlijk iets jonger. Zij
maken deel uit van het oudste
deel van de Gorzen, een écht
uitbreidingsproject uit de
tweede helft van de negentien
de eeuw. Ze hebben te maken
met het binnentreden van de
Industriële revolutie in de stad.
De kwaliteit van de huisjes
was slecht. De woninkjes in de
Zeestraat donker, vochtig,
ongezond, zijn rond 1970 nog
gebruikt als mensenpakhuis
voor gastarbeiders. Een paar
illegalen In het steegje zorg
den eivoor, dat de zwaar beta
lende huurders niet bij de ge
meente verhaal gingen halen.
Dan zcuden Immers hun colle
ga's zender de vereiste papie
ren erbij gelapt worden.
Nee, die steegjes roepen
nachtmerries op van uitbui
ting en onderdrukking van de
arbeiders. Met de Eendracht
straat en de Vriendschap-
straat is dat juist niet zo. Dat
zijn respectievelijk blijken van
zelfbewustzijn en verzet.
De Eendrachtstraat liep in
een afgeplatte halve boog om
de Maasdijk heen tegenover de
Gusto. De naam ontleende ze
aan de woningbouwvereniging
die door de arbeiders van deze
werf was opgericht om mens
waardige behuizingen tot
stand te brengen. In het eerste
kwart van de twintigste eeuw
werd van grote werkgevers
min of meer verwacht, dat ze
ook voor hun personeel zouden
bouwen, als ze in een of andere
gemeente neerstreken. Daar
zat iets aartsvaderlijks in van
een zeer oude tijd, maar de fa
milie Smulders, eigenaresse
van Gusto, bestond uit zeer
harde kapitalisten die zich aan
dit soort maatschappelijke
verplichtingen niets gelegen
lieten liggen.
Daarom namen de arbeiders
de zaak zelf ter hand. Zij
slaagden erin voor die tijd
zeer goede woningen tegen een
redelijke huur tot stand te
brengen en tegelijkertijd ver
overden ze een stukje vrijheid
op hun zeer strenge bazen.
Met de Vriendschapstraat
lag het anders. Deze 5 erbin-
ding tussen de Gordonstraat
en de Marlastraat werd tot
stand gebracht door huisjes
melkers. En iedereen kende de
naam. Menig Schiedammer
herinnert zich nog. dat je daar
als kind absoluut niet mocht
spelen. Want er woonden, wat
vader en moeder noemden
"a-soclalen".
"A-socialen" waren mensen
die niet wilden passen in het
levenspatroon, dat dominee en
pastoor aan de meerderheid
van de stedelijke bevolking op
legden. Het waren rebellen. Zij
schaamden zich niet voor een
affiche van de CPN aan het
raam. Zij wensten niet mee te
doen aan het streven van zo
veel Schiedammers om on
danks hun geringe loontje een
burgerlijk, benepen en door an
deren geregeld leven te leiden.
Zij deden niet mee aan de hor
retjesmentaliteit. Zij spraken
krachtige taai vol "lelijke
woorden". Zij deden in tegen
stelling tot een zeer groot deel
van de bevolking aan God
noch gebod en als zij een idool
hadden want het waren
wantrouwige mensen die zich
niet door mooie praatjes in de
luren lieten leggen éls zij
een idool hadden, dan was dat
Willem Collé, de strijdvaardi
ge leider van de communisten
die met zijn krachtig stemge
luid dagelijks in de raad, op
straat of voor de fabriekspoor-
ten de officiële schijnheilig
heid ontmaskerde.
Door de welvaart zijn dit
soort mensen uit het stads
beeld verdwenen. Zij maakten
in de Vriendschapstraat plaats
voor buitenlandse werknemers
die van de Zeestraat het over
stapje hadden weten te maken
naar de op één na slechtste
woningen van de stad. Vooral
in de zomer hing er de sfeer
van de tropen in de Vriend
schapstraat. Je hoorde uit de
ramen lispelende uitheemse
muziek. De mensen zaten tot
laat in de avond buiten en wie
geen geld had voor een vakan
tie in exotische oorden, wan
delde op mooie avonden bij
wijze van surrogaat door de
Vriendschapstraat. Verleden
tijd is dit alles nu. En binnen
kort ook ambtelijk vergeten.
SCHIEDAM/VLAARDINGEN
Padvinders als pakken melk,
een pater achter het stuur van
een terreinwagen en de burge
meester als boer met kiespijn.
Kortom, Viaardingen en Schie
dam zijn weer even Buizegat
én Brandersgat en vieren car
naval op westerse wijze. In bei
de steden gaven de burgerva
ders rond één uur zaterdag
middag de sleutel van de stad
in handen van het vrolijke volk
je. in Schiedam bleek dat het
startsein voor een verrassend
geslaagde optocht naar Bra
bants model. In Viaardingen
werd op rustiger wijze het glas
geheven in het stadhuis.
Volgens de Vlaardinger Ton
Hesslng van de Leutloggers
stond burgemeester Van Lier
ai „met de sleutel te zwaaien"
toen de raad van elf op een
open kar de Markt op werd ge
reden. Bibberend van de kou
wel te verstaan. Heen en weer
huppelend op de maat van di
verse krakers had de raad er
een rit van zo'n drie kwartier
door het centrum van Viaardin
gen opzitten. Het zicht werd
daarbij enigszins vertroebeld
door de gestaag neerdwarre
lende sneeuw. Het mocht de
pret niet drukken, al was de
reactie van het publiek en de
voorbijrijdende Leutloggers
niet echt enthousiast te noe
men.
In tegenstelling tot zijn Vlaar-
dingse ambtsgenoot, had bu-
gemeester Scheeres van
Schiedam zich in een blauwe
boerenkiel gehuld. Zoals ge
woonlijk wat verlegen aanzag
hij vanaf het bordes van het
oude stadhuis de enkele hon
derden toeschouwers die ge
tuige waren van de overhandi
ging van de sleutel aan de
Rietzeilers. Wat aarzelend pro
beerde ook Scheeres ritmisch
mee te bewegen op de carna
valsmuziek. De Schiedamse
Raad van Elf had zich aan bei
de zijden van de burgemeester
verzameld en trachtte het pu
bliek met wijdse armgebaren
aan het hossen te zetten. Iets
dat slechts gedeeltelijk lukte.
De stoet versierde wagens die
vervolgens vanaf de Grote
Markt vertrok, overtrof Iedere
verwachting. Het schrale aantal
van vorig jaar (zeventien) werd
ruimschoots overtroffen. Zo'n
vijftig voertuigen namen deel.
De uitmonsteringen varieerden
van simpele bloemstukken op
de personenauto's van plaat
selijk dealers tot een (gehuur
de) grillige carnavalswagen
voor de Raad van Elf.
Zoals dat bij een Schiedams
feest hoort, was ook de com
mercie weer dubbeldik aanwe
zig. De plaatselijke carnavals
slagers met de gevleugelde
zinsnede „wat 'reist' weer uit
de pan?" Een directe verwij
zing naar het beroep van prins
Jaques de Eerste die een reis
bureau bestiert.
De beide carnavalsverenigin
gen vierden het van oorsprong
katholieke feest 's avonds in
een zaai. In de Vlaardingse
Triangel hadden de Leutlog
gers hun heil gezocht. De
Schiedammers hosten in de
zaal Irene. In beide onderko
mens waren zo'n 200 verklede
mensen aanwezig.
Zoals de traditie wil, werden de
witte en zwarte schapen tij
dens de festiviteiten bekend
gemaakt en gehuldigd. In
Viaardingen bleek wethouder
Jan Madern met zijn her en
der in de stad verspreide par-
keermeters goed voor de titel
zwarte schaap. Martin Spork
werd tot wit schaap uitgeroe
pen omdat hij in het centrum
van Viaardingen een fietsen
stalling is begonnen.
Ook in Schiedam bleek het
verkeer een belangrijke rol in
de benoemingen te spelen.
Hans van der Vlist, plaatselijk
verkeersdeskundige, werd vo
rige week al zwart schaap van-
wege de aanleg van de nieuwe
trambaan. Leo Mlnetjes bleek
aan de goede kant te staan
vanwege zijn veertigjarige inzet
voor diverse scoutingorganisa-
ties.
„Je moet het niet vergelijken
met Brabant maar carnaval in
Viaardingen werkt best wel,"
meende Ton Hesslng zaterdag
avond op het zogenoemde
Prinsenbal. „In het zuiden krij
gen zelfs de baby's een rood
neusje. Daar groeien ze met
het feest op."
Morgenavond houden de belde
verenigingen in dezelfde zalen
een afsluitend feest waarop
ook de sleutel van de stad
weer zal worden teruggegeven.!
Of de deelnemers aan het fest
daarna ook de traditionele zes
weken vasten in acht gaan ne
men, mag worden betwijfeld.
SCHIEDAM Het ongenoe
gen van bewoners aan de
Tuinlaan over de vestiging van
de stichting Lentefeest strekt
verder dan alieen een eventue
le drankvérgunning. Ongeveer
vijftig bewoners hebben zich
Inmiddels in een actiecomité
gebundeld en protesteren te
gen de verhuizing van de stich
ting van de Broersvest naar de
Tuinlaan. „We hebben nu al
vreselijke last," zegt bewoon
ster M. Maliepaard, woord
voerster van de actiegroep.
„We horen 's avonds laat
steeds deuren van auto's klap
pen en mensen gedag tegen
eikaar schreeuwen."
Twee weken gelden werd be
kend dat Lentefeest haar aan
vraag voor een drankvergun
ning voorlopig had ingetrok
ken. Het lag in de bedoeling
dat wethouder Herman Post
hoorn, die in het bestuur van
de stichting zit, zijn horecapa-
pleren daarvoor zou laten ge
bruiken. Door de protesten van
de omwonenden en de eis dat
hij op gezette tijden persoonlijk
achter de bar zou moeten gaan
staan, zag hij daar later van af.
Het toeval wilde dat juist Ruud
Plllard, ex-directeur van de op
geheven Schiedamse Gemeen
schap en buurman van het
nieuwe Lentefeest-pand, na
mens de Tuinlaanbewoners of
ficieel bezwaren had ingediend
tegen de horecavergunning.
Sinds de liquidatie van de
Schiedamse Gemeenschap is"!",
de verhouding tussen Post- ."3!3
hoorn en Pillard gebrouilleerd!.;!
„Pillard loopt niet voorop in des-
protesten," zegt bewoonster
Maliepaard. „We hebben een"-
handtekeningenactie gehouden!
die hij niet eens heeft gete-
kend. Hij heeft in eerste instan
tie als persoon geprotesteerd;-.-'
later zijn daar nog eens vijftig
bezwaren bijgekomen." J
Volgens de woordvoerster van
de actiegroep zijn er bij de ge-
meente ook bezwaren inge-
diend tegen de bouwplannen s
die Lentefeest heeft. Zo zou -
één van de bewoners bezwa-
ren hebben tegen een „oprit" I
voor rolstoelen aan de voor-
kant van haar woning. De
stichting moet nog beginnen
met het aanpassen van de in
gang van haar nieuwe onder
komen.
Het actiecomité van bewoners
heeft een gesprek met het be
stuur van Lentefeest gehad
maar volgens bewoonster Ma
liepaard heeft dit niets uitge
haald. „Je kunt zo'n organisa
tie niet vestigen in een woon
straat," aldus de woordvoer
ster. „Wij willen geen café in
de straat."
Riet Konings, stuwende kracht
achter de liefdadige Instelling,
heeft ai eerder laten weten de
bezwaren tegen haar nieuwe
behuizing overdreven te vin
den.
