14 naar Boeiende boekjes van Brouvelle over Vlaardingen en Maassluis: Geen legertjes meer, maar.de dorpspolitiek is gebleven m Kortaf Extra rantsoenen voor daklozen 'Laat bontjas thuis1 IHHMi m "it: 'JL c WS «ili™ Door onze medewerker HAN VAN DER HORST VLAARDINGEN De meeste mensen gaan eerst jaren aan de universiteit studeren en publi ceren daarna historische werkjes. De Vlaardingse Ingena Vellekoop bewandelt de omgekeerde weg. Ze heeft al het nodige over streekgeschiedenis ge publiceerd. Pas deze herfst begon zij aan de Eras mus Universiteit te Rotterdam met een studie maatschappijgeschiedenis. Uit de babysloffen Ingena Vellekoop, met naast haar Albert Brouwer: gaan, dat vind ik leuk." (Foto Arie Wapenaar) „Mensen die buiten de maat Onherkenbaar Vinger in de pap k mwmk i yf erjfio.nd ■xmtm. j mm y/yvv.vV ■>rii Patriotten droegen op den duur met trots dc scheldnaam „Kezen". Het karakter van de keeshond wordt in bovenstaand gedichtje in gloedvolle bewoordingen be zongen. tgt' lliflflill Oranjeklanten getuigden van hun gezindheid door bij hoogtijdagen bordpapieren standbeelden van hun-ge liefde prins neer te zetten. Champagne Genootschappen Bangelijke types Besturen Ballet Alleenstaanden Bechterew Vrouwenhuis Ouderen Vrouwenkrant Daklozen Straatartiesten i Kookcursus Clown Gehandicapten - HET VRIJE VOLK ZATERDAG 17 JANUAR11937 WmwMMM i Brouwer en Vellekoop hebben kaas gegeten van het uitgeven De meeste Vlaardingers ken nen Ingena van achter de toon bank. In een winkel aan de Hoogstraat zet zij de voorva derlijke kaashandel Vellekoop voort. Boven de zaak bevindt zich de woning en de histori sche uitgeverij Brouvelle, die ze samen met haar levenspart ner Albert Brouwer exploi teert. Een merkwaardige carrière. Hoe zit dat allemaal? Het Vrije Volk gaat op de bovenverdie ping verhaal halen bij Albert en Ingena. Daar wordt de sfeer niet bepaald door kaas, maar door boeken en papier. Het ruikt er bijna naar geschiede nis en dat is geen wonder, zo vertelt Albert Brouwer. „Wat wij op poten hebben ge zet, is leen beetje veroorzaakt door de archeologische vereni ging Helinium, vertelt hij. „Daar hebben we in 1968 een tijdschriftje voor opgezet, om meer aandacht te krijgen voor het oudheidkundig onderzoek. Ik ben vroeger als vertegen woordiger actief geweest in de drukkerijwereld. Daar blijft al tijd wat van hangen." Ingena Vellekoop: „Ja, Heli nium, dat was het oerbegin. Toen hebben we eigenlijk be sloten: we gaan de wereld van de uitgeverij in." Zij was al langer met geschiedenis bezig. „Die kaashandel, daar ben ik bijna per ongeluk ingerold. Ik ben archiefambtenaar ge weest. Maar ik kreeg werk op een archief, waar het naar mijn idee wat al te stil en rus tig was. Toen ik de kaaswinkel van de familie kon krijgen, was dat een heel leuke oplos sing.".. 1 Dankzij Albert Brouwers kennis van de drukkerijwereld en Ingena Vellekoops archief achtergrond was het niet moeilijk aan geschikte kopij te komen voor boeken en boekjes. En om ervoor te zorgen, dat die ook werden uitgegeven. Brouwer: „In principe is onze uitgeverij Brouvelle (samen trekking van beider achter naam, red.) zo opgezet, dat er commercieel wat uit moet ko men. Anders kun je niet blij ven bestaan. We zijn dankzij het succes van de boekjes die we zelf geschreven hebben nu zo ver, dat we ook werk van anderen'kunnen uitgeven." In gena: „De uitgeverij groeit uit zijn babysloffen." 'Maassluis in oorlog en be roerte' en 'Vlaardingen in pa triottentijd' zijn de meest re cente uitgaven van Brouvelle. Een boekje over de wijze waarop Nederlanders door de eeuwen heen aardbeien ver pakten, staat op stapel. Albert Brouwer: „Je zou dat mis schien op het eerste gezicht niet zeggen. Maar dat wordt een vreselijk leuk boekje." Ingena Vellekoop zelf heeft ook nog ambities. „Ik ben drie maanden naarVlaamse ar chieven geweest om onderzoek te doen voor mijn volgende ro man", vertelt ze. „Ik vind de zestiende eeuw ontzettend leuk en dat boek gaat over een Vlaamse ketter die op de vlucht is voor de autoriteiten en steeds bijna wordt gepakt. Die man heeft echt bestaan. Vandaar dat archiefonderzoek. Het boek speelt in Doornik en Antwerpen. En wat ik eigenlijk probeer, is de angst onder woorden te brengen." Een dergelijk procédé paste Ingena al toe in haar eveneens bij Brouvelle verschenen ro man De Groene bomen. Dat is een zeventiende eeuwse fami liegeschiedenis die deels in Oud Beijerland en deels in Vlaardingen speelt. Ook daar voor haalde zij erg veel gege vens'uit het archief. Waarom nu de zestiende eeuw? „Ach," zegt de kaashandelaarster/- uitgeefster/historieschrijfster, „Die tijd trekt me nu eenmaal aan, het recalcitrante in de mensen van toen. Dat buiten de maat lopen, dat vind ik erg leuk." Door onze medéwerker HAN VAN DER. HORST VLAARDINGEN/MAAS- SLUIS Getuige de halve fa milietwisten tussen de Vlaar dingse afdelingen van de PvdA en D66 wetèn zé.,in het westelijk deel van .de Rijn mond nogr steeds; wat- ruzie maken is. .Maar zo ver als de voorvaderen drijven zij het niet?"Er: zijn tenminste in Vlaardingen noch Maassluis particuliere legertjes ge vormd om de politieke ambi ties kracht bij te zetten. En evenmin speelt het Oranje huis een rol in de onderlinge strijd om de kussens van de raad. Precies tweehonderd jaar geleden was dat wel anders. Toen trokken in beide steden 'Genootschappen voor de Wa penhandel' met de bajonet op het geweer door de straten. En bij andere gelegenheden dwong een woedende menig te, met een cavalerist voorop, katholieken om knielend 'Oranje Boven' te roepen. Dat waren nog eens andere tijden. 1' Hoe anders die tijden wa rren, is nauwkeurig opgeschre ven door de streeknistorici In gena Vellekoop en Albert Brouwer. Onlangs publiceer de hun uitgeverij Brouvelle twee boekjes, 'Vlaardingen in patriottentijd' en 'Maassluis in oorlog en beroerte', die de potsierlijke, maar soms ook een beetje bloedige politieke ruzies schilderen, waarvan wij in 1987 het herdenkings jaar hebben. Vellekoop en Brouwer ne men hun lezers niet eens zo ver mee in het verleden: twee eeuwen maar. Toch voeren zij hen binnen in een haast on herkenbare maatschappij. Vlaardingen en Maassluis waren kleine gemeenschap pen, met maar een paar dui zend zielen. De meest scha mele behuizinkjes hurkten rond de haventjes vol haring buizen, waaraan de gemeen schap haar bestaansrecht ontleende. In beide steden to rende een monumentale kerk. boven alles uit. Vissers zijn vaak alleen met de elementen. Dan ga je 'geloven in een strenge, straf fende God. De Vlaardingers en Maassluizers waren vroom. En onvoorstelbaar hartstochtelijk. Want de bur gerij was hopeloos verdeeld. In ieders herinnering leefden nog de heftige en vaak letter lijk uitgevochten conflicten rond de nieuwe zangbundel van de hervormde kerk. Tus sen voor- en tegenstanders van de moderne muziek wa ren vijandschappen voor het leven ontstaan en die speel den nu een rol in het grote po litieke conflict, dat het hele gewest Holland schokte: voor of tegen stadhouder Willem V, voor of tegen modernise ring van het wel bijzonder ou derwetse vaderland. Het toenmalig bestuurssys teem was rechtstreeks uit de ■rt'/CMSK Ï.Ï/A' A.V*4<V,V IL. H v „V» w middeleeuwen afkomstig. Elk stadje, elk streekje liet zich runnen op zijn eigen traditio nele manier. In de praktijk kwam het erop neer, dat een aantal oude families de baan tjes verdeelde. Er was echter nog een machtsfactor: de prins van Oranje, die het ambt van stadhouder be kleedde. Dat wilde zeggen: hij was de plaatsvervanger van de koning van Spanje. Die ko ning had zijn macht al in de tachtigjarige oorlog mede dankzij de inspanningen van diezelfde stadhouders verlo ren en daar hadden de Oran jes een groot aantal bevoegd heden aan overgehouden. Ze gingen over leger en vloot. Ze hadden een dikke vinger in de pap bij allerlei benoemingen. De stadhouder van dat mo ment, prins Willem V, had de gewoonte om van elke zaak minstens twee kanten te zien. Beslissingen nam hij dan ook nooit. Wel beschouwde hij, in navolging van zowat alle vor sten uit zijn tijd, de in zijn hand verenigde bevoegdhe den als middelen om de Oran jefamilie hogerop te helpen. Willem V had bovendien veel op met het aan hem verwante Britse koninklijk huis en met zijn schoonvader, de koning van Pruisen. Een groot deel van de machtige families in stad cn land zag zijn kans schoon om deze lastige pottekijker van een stadhouder op een zij spoor te zetten. Zij maakten daarbij gebruik van de onte vredenheid, die bij een deel van de iets betere burgerij heerste. Heel wat mensen vonden, dat het tijd werd voor modernisering van het be stuur: je zou op de een of an dere manier toch de burgerij en daarmee werd bedoeld de welvarenden, nadrukkelijk niet het gewone volk bij het bestuur moeten betrekken. En die Willem V was een soort anomalie, een landverrader ook eigenlijk met die schoon vader van hem en die Engel se achterneven. De oppositie duidde zichzelf aan ais patriotten. Ze was verenigd in allerlei sociëtei ten en gezelschappen, waar men zich bezig hield met dis cussies over de verbetering van de maatschappij en het lezen van het grote opinie weekblad De Post van den Neder-Rhijn, die in elk num mer het evangelie van het pa triottisme preekte. Zulke mensen had je ook in Vlaardingen en Maassluis. Ze behoorden in het algemeen tot de iets betere standen. En ze hadden bepaalde bondge noten in het bestuur. Maar de gewone mensen, de vissers en hun grote gezinnen, waren overtuigd aanhanger van de Oranjeprins. De armen had den traditioneel nogal de nei ging om de stadhouder te be schouwen als een soort be schermer tegen de rijken en in het onderhavige geval te gen de reders. Ten onrechte, maar hun vertrouwen was on geschokt. De meerderheid van de bevolking was fana tiek pro oranje en menig Vlaardinger herinnerde zich nog, hoe Willem V tijdens een officieel bezoek vanaf het bal kon van het stadhuis met een glas champagne naar de uit zinnige menigte had geproost. En dat 's morgens om negen uur. ?v Het volk echter moest in 1786 en 1787 vaststellen, dat hun' geliefde prins 'was weg gepest naar Nijmegen én dat de patriotten gemene zaak' maakten met een deel van de regerende families. De over heid stond zelfs toe dat zij particuliere legertjes opricht ten. A In de achttiende eeuw be stond op voor onze generatie onvoorstelbare terreinen vol komen vrijheid van handelen. Wie een kanon in zijn tuin op wilde stellen, deed dat en er was dan ook niet zo veel te gen, als mensen voor hun ple zier een leger wilden vormen. Dat deden de patriotten van Vlaardingen en Maassluis dan ook. Naast de officiële, zeg maar gemeentelijke schutterijen, stichtten zij Ge nootschappen voor den Wa penhandel die met bajonetten, geweren en uniformen gingen paraderen. Er werd zelfs serieus ge oefend, in het Vlaardingse ge val op een lijnbaan, die de oma van de commandant goedgunstig ter beschikking had gesteld. Er kwamen pa rades. De geweren werden plechtig afgeschoten. Patriot- se vrouwen en dochters' bor duurden trotse vaandels. Het zag er allemaal prachtig uit, ook al werd het Vlaardingse legertje ondanks de bewape ning eenmaal door het woe dend oranjegezind volk bijna in elkaar geslagen. De patriotten noemden zich vrijheidsvrienden, maar de praktijk was er niet naar. In Maassluis moesten een paar burgers die een 'Oranje Socië- teit* gesticht hadden, vluchten naar Den Briel. Hun vrouwen stonden intussen aan allerlei pesterijen bloot. Je kreeg ;fnoeilijkheden als je uit oran jegezindheid een gouden of een zwarte W op je steek droeg. En marskramertjes in oranje papiertjes kregen de koddebeier achter zich aan. Kaat Bregman, een Vlaar dingse vriendin van het stad houderlijk gezag, die dit aan 'de kleur van haar rokken liet merken, kreeg officiële waar schuwingen. Het was een wat brooddronken revolutie. En hij eindigde van de ene dag op de andere. De schoon vader van Willem V, de ko ning van Pruisen, stuurde in september 1787 een leger om een eind te maken aan de voor zijn bloedeigen dochter zo beledigende fratsen. De pa- triotse privélegers kwamen er van de ene op de andere dag achter, dat ze met die ge weren niet alleen moesten pa raderen, maar ook vechten. En het waren net zulke ban gelijke types, als de gemid delde Nederlandse huisvaders van deze tijd. De Pruisen hoefden dan ook weinig te doen om de revolu tionairen op hun plaats te zet ten. Dat deed het volk, aange vuurd door gratis jenever, verstrekt door kapitaalkrach tige oranjeklanten, wel. Hui zen werden geplunderd, men sen in elkaar geslagen. Be stuurders die zich niet stad houderlijk genoeg hadden be toond, gingen de laan uit. En nog jaren later kon je een pak slaag krijgen, als iemand zich herinnerde, dat je ooit patriot was geweest. Vlaardingen en Maassluis kenden nog maanden lang binnensteden, waarin het nog tot In de nacht onrustig bleef. Alles bij elkaar viel de wraakneming van de oranje- gezinden wel mee. Zij betaal den de pesterijen van him te genstanders met gelijke munt terug. En daar bleef het bij. Ontvoeringen, concentratie kampen, politieke moord, ter rorisme, dat zijn methoden die meer passen bij de wraak zucht van onze tijd. Een wraakzucht waarvoor wij in het kalme en democratische Nederland gelukkig gespaard blijven. Maar de dorpspolitiek in al zijn aspecten, die is gebleven. Dat blijkt uit de boeiende boekjes van Albert Brouwer en Ingena Vellekoop. Maximaal zestien personen kunnen deelnemen aan de jaarlijkse cursus besturen van de Stichting Samenlevingsop bouw Maassluis, die volgende maand begint. De cursus van vijf avonden is bedoeld voor bestuursleden én vrijwilligere? die in organisaties actief zijn. De deelnemers gaan zich on der meer bekwamen in verga deren en er is tijd gereserveerd voor discussie over eigen erva ringen. Opgeven bij Gérard Neesen, Stichting Samenle vingsopbouw Maassluis, Zuid- dijk 11, tel. 15211. Bij voldoende belangstelling komt de Fransman Thierry Go- defroy uit Parijs in maart naar de Vlaardingse Ballet Acade mie van Rita en Marianne Vo- gel-Verdijsseldonk voor een stage. Hij gaat een weekeinde les geven in jazz en tapdan- cing. Kosten 15 gulden per los se les; ƒ27,50 per dag en 50 gulden voor het gehele week einde. Met ingang van vrijdag 23 ja nuari kunnen alleenstaanden van 30 jaar en ouder wekelijks terecht in wijkcentrum De Hei paal (Meerkoetstraat 1, Vlaar dingen). De avonden worden georganiseerd onder de naam 'Soos '87'. De bezoekers bepa len zelf het programma. Kosten 2,50, inciusief een kopje kof fie. Inlichtingen bij Bart Noyon of Winny de Loos, tel. 4745142 (dagelijks tussen 11 en 13 uur). De rcómapatiëntenvereniging Nieuwe Waterweg Noord gaat in Schiedam een oefengroep voor Bechterew patiënten op- Setten. De ziekte van Bechte rew is een vorm van reuma, die vaak op jeugdige leeftijd be gint met vage klachten in de lage rug. Het oefenprogramma bestaat uit 50 minuten fitnes straining en 50 minuten zaal- sport. Daarbij wordt het recht op blijven bevorderd. De lei ding is in handen van een fy- sió-therapeut. Inlichtingen bij mevrouw T. de Jonge, tel. 4710602. -xDe barayond van het Vlaar- r .re dings yrouwenhuis (P.K. Dros- %MiS;:saartstraat' 65-67, Vlaardingen) '^Wf VVw^hüift metJngang van 23 ^|®'j.aijiu^f^BJdbnderdag- naar .;iyrijdagavöiid.;De laatste vrij- - vs dagavond van de maand biedt TA de avond een verrassing. Het Vrouwenhuis lean nóg vrouwen jgebrülken, diélachter de bar /„/.willenstaan. Aanvang 20.15 Ouderen die in Schiedam-Oost wonen, kunnen wekelijks op wekelijks op woensdagochtend terecht in Trefpunt Oost (Celsi- usstraat 2, Schiedam, tel. 4621089). Op 21 januari wor den onder leiding van mevrouw Collignon nylon bloemen ge maakt. Van 10 tot 12 uur. Wie vervoer nodig heeft, wordt ver zocht contact op te nemen met Wijkpost Oost van de Stichting Raad voor het Bejaardenwerk, tel. 4264195.' De stichting Coerke in Vlaar dingen roept vrouwen op om een bijdrage te leveren aan de Vlaardingse Vrouwenkrant, die op 8 maart 1987 (Internationa le Vrouwendag) verschijnt. Ko pij dient voor 30 januari binnen te zijn. Een abonnement op de Vrouwenkrant, die zes maal per jaar verschijnt, kost 15 gul den. Stichting Coerke (contact persoon H. Caro), P.K. Dros- saartstraat 65, 3131 PA Vlaar dingen. Tel. 4351280. De woningbouwvereniging Schiedam, die op 1 januari ge- vormd is uit de vijf Schiedamse corporaties, heeft een speciaal gironummer geopend ter gele genheid van het Jaar van de daklozen, waartoe 1987 door de Verenigde Naties is uitge- roepen. Bijdragen voor de dak? lozen-actie zijn welkom op..; postrekening 208238 ten namé van Woningbouwvereniging; Schiedam onder vermelding van Habitatactie. De fusie wordt op vrijdag 23 januari ge vierd met een bijeenkomst in het kantoor van de vereniging aan de Kerklaan 33 te Schië-g dam. De heer T.P.B. van dër Lans, directeur van het rayÓGygrs West Nederland van de Natio nale,Woningraad, za) om 14 uur de officiële openingshan deling verrichten. De werkgroep Schiedamse i-; Molendagen zoekt straatartiest ten, die op zaterdag 9 mei voor; een gezellige sfeer in de Schiep damse binnenstad willen zof- gen. De organisatie denkt aati muzikanten, steltlopers, boei- rt enkoningen, vuurvreters enz.rt De artiesten krijgen een start- geld waarvoor ze tenminste twee uur moeten optreden. ?-*> Melden bij de VVV, Buitenha- venweg 9, Schiedam. Tel. 4733000. Op 13 februari begint een 3# kookcursus voor mannen van", 55 jaar en ouder, georganl-3 seerd door de Stichting Raa'd(t0 voor het Ouderenwerk en de"'1-'9 Stichting Huishoudelijke Voor-?', lichting in Schiedam. Zo'n cur sus is thans al gaande en de 10 ervaringen van de deelnemers10 zijn, aldus de organisatie, posi tief. De tweede cursus gaat al leen door, wanneer zich mint maal twaalf mensen hebben aangemeld. Inlichtingen en aanmelden bij Baukjen Anema?* Stichting Raad voor het Oude renwerk, Tuinlaan 94, Schie dam. Tel. 4731976. A*,-. De prijswinnaars van de kleur- wedstrijd, door de Open Nuts-, bedrijven Schiedam, uitge- schreven ter gelegenheid van? het 100-jarig bestaan van het drinkwaterleidingbedrijf, krij- gen op zaterdag 24 januari een gezellige middag aangeboden; in het bedrijf aan de Van Heek straat 15. Clown Malle Mat za! de kinderen, die één introducé/, moeien, meenemen,* vermakenS? ■vws&JèïïSivt/ï Enkele,enthousiaste medewer-;? kers-Van wijkcentrum De Erker '-(Jan van Avénnëstraat 32,';3H Schiedam) willemeen sjoelcfub?' opzetten, Opgeven bij het wijkr> centrum,tel.426316Tof"Afi"' Binnenkort begint in béjErkefö een basiscursus dónkere ka-,?-/ mer. Deelnemers léren filmsj??'- ontwikkelen, contactafdrukkén maken en foto's afdrukken:?:? Kosten 60 gulden, exclusief???/ materiaal. Ook voor een kinderen staat -.? een fotocursus op stapel. Zij?# leren in acht weken tekendia's? fotogrammen en foto's maken; een fotorolletje ontwikkelen en' een videofilmpje maken. Kos ten 7,50 per maand. De cur sus wordt op maandagmiddag gegeven. i De Schiedamse sportvereni ging HBSS heeft een G-team, r gevormd met vier Vlaardingse? en acht Schiedamse gehandi capten. De training begint op j 28 januari bij HBSS in sporfof park Harga. De eerste officielei- voetbalwedstrijd staat voor 31 januari gepland. Op woensdag 21 januari vinden de laatste' voorbereidende besprekingèn plaats, waarbij HBSS gaat pró-* beren nog een tweede team té- vormen. Het bestuur van HBSS" hoopt, dat het bedrijfsleven wil' inspelen op dit experiment door 'deze jongens' te gaan -' sponsoren. Inlichtingen bij Wim F. de Wolff, tel. 4745826. ROTTERDAM Van Nelle heeft in figuurlijke zin een extra houtje op het vuur gegooid in de opvangcentra voor thuislo zen en gebouwen van het Le ger des Heiis. Bij de Rotter damse fabriek zijn gisteren vijf tig pakken met extra rantsoe- nen gereed gemaakt voor de dertig opvangcentra in heel Nederland. De pakketten bestaan per stuk uit 48 pakken koffie, 24 pak ken thee, 24 pakken toverrijst, 25 pakken Saroma en 200 zak jes chocolademelk. Bij de op vangcentra in Rotterdam is ai enthousiast gereageerd op de pakketten van Van Nelle. „Als elke levensmiddelenfabrikant dit royale gebaar maakte, zou den wij een stuk makkeiijkerf g onze klanten kunnen opvan-*-^- gen," zei een zegsvrouw. „Nu is het vaak zo dat we de eind-// jes aan elkaar moeten knopen," omdat tijdens zulke koudepe-1 rioden een onverwacht groot, --;- beroep op ons wordt gedaan.^ Het Leger de Heils en de andë# re instellingen moeten dan maar zien hoe ze opeens aari-0"'7 het extra geld komen. Derhalve?" zijn zulke giften in natura ook 'u- zeer welkom." wi; .-(•bom ROTTERDAM Het Anti Bont Comité zal volgende week in Rotterdam mensen op straat vragen hun bontjas thuis te la ten. Wandelaars krijgen een af fiche met de tekst 'Bontjas moordjas' in handen gedrukt. „Naar mate het kouder wordt, daalt de ethische grens," zegt een verontruste woordvoerder van het comité. „De mensen halen weer bontjassen tevoor schijn." Het comité distantieert zich van een incident in Rotterdam waarbij onlangs een vrouw met een bontjas op straat werd las tig gevallen door een groepje jongelui. Het Anti Bont Comité bereid zich ook voor op een actie te gen pelsdlerfokkerijen in Ne derland. Volgens de woord voerder stelt de bonthandel in Nederland niet veei meer voor maar is de export van bont A naar vooral Japan toegeno- men.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1987 | | pagina 1