Reinigingsdienst Vlaardingen bestaat 100 jaar
ff
to
Schiedamse Zwem Club (SZC) bestaat 75 jaar:
'Wij blij?en altijd bestaan'
003Sm
HET VRIJE VOLK VAKANTIEBON
A B C D
HET VRIJE VOLK OP UW VAKANTIEADRES
wv ws
*WB
Dagelijks Hep een spoor
van stank door dé stad
■Vlaardingen. Het leven
in de stad werd er op
gezette tij den ondraag
lijk 'door. Oorzaak" was
het vervoer van mense
lijke uitwerpselen, dat
niet via de riolering
liep. Met onaf gesloten
emmertjes kwamen de
"mensen hun potten in
de avonduren legen Pij
schepen die in de haven
of de Biersloot lagen.
Volle schepen konden
hun vracht overhevelen
naar grotere schepen.
Een allesverzengende
geur van metaan vulde
de haringstad. De mid
deleeuwse aanpak was
het resultaat van een
tienjarig contract met
Vlaardinger J. Kornaat.
Hij had het recht op in
zameling en verkoop
van vuilnis." Precies
honderd jaar geleden
werd het burgemeester.
en wethouders van
Vlaardingen te gortig
en stichtten zij de ge
meentelijke reinigings
dienst. Onze verslagge
ver kroop in de geschie
denis van het vuil en de
reiniging.
SOMM
t%mmwgmti
Het personeel voor een overzicht van de veelsoortige voertuigen waarmee de reinigingsdienst Vlaardingen in 1987 v :rkt,
WÈÊÊmmËÊmÊmm
Een putten-
schepper aan
het werk op
de Hoek
Day er/Zo
merstraat in
de jaren veer
tig. V";
wWÊSi
De gemeentelijke reinigingsdienst is momenteel een
heel bedrijf. (Foto's Bob Caree)
Het Vrije Volk is ook dit vakantieseizoen weer op veel campings en volkstui
nen in Zuid-Holland, Zeeland en Brabant te koop. U hoeft ons dus geen dag
te missen! We kunnen u tijdens uw vakantie op verschillende manieren van
dienst zijn. U kunt kiezen uit de volgende serie mogelijkheden:
A) BEZORGING
B) WEEKKAART
C) KRANT PER POST
(een dag later)
IN NEDERLAND EN BELGIË
BINNEN EUROPA
BUITEN EUROPA
D) ONDERBREKING
GEEF UW VAKANTIE TIJDIG DOOR
NOG VRAGEN?
PRETTIGE VAKANTIE
HUISADRES:
VAKANTIEADRES:
Nico Kolmeij
er, SZC voor
zitter: „Er ko
men weer be
tere tijden,
dat staat voor
mij vast."
(Foto's Arie
Wapenaar)
Gloriejaren
Ferme jongens, stoere knapen. Geheel rechts knielend N. J. Bouvet met naast hem
A. Oranje, de oprichters van de Schiedamse Zwem Club. De foto werd vermoedelijk
in 191S genomen in het zwembad aan de Westfrankelandsedijk.
Krat jenever
het vrije volk
schiedam/vlaardingen
ZATERDAG 25 APRIL 1987
Een spoor van stank teisterde de stad
Van onze verslaggever
TONDAMEN
VLAARDINGEN De ka
lender wees 1887. Het contract
met Kornaat betreffende de de
nering- „van den sekreetmest,
de haardasch en het vuilnis";
Jiep af. De Vlaardingse bevol
king dronk nc y uit open riolen
als de Waal en de Biersloot. In
dezelfdewateren stortte men
het huisvuil 'i en waste-, men
zich. Stadsarchivaris Theo
Poelstra spreekt, over„kreken
vancholera, en andere epide-
miën.V.
De omstandigheden waarin
de bewoners leefden waren er
barmelijk. Het dijkdorp Vlaar
dingen, dat na de zogenoemde
grote stadsbrand van -1574 en
de overstromingen van de ja?
y.v.v.v,v.-.'.v. ./.'-..vv .v.- -.v.,- o ..'.va .-.v .-.wv,-A
me
yz/y-m
ren daarna groeide, was aan
het eind van de 18e eeuw weer!
terug in de diepe 5 armoede.
Halverwege de negentiende
eeuw keerden de kansen weer
een beetje en tekenden de ge
volgen van de industriële revo
lutie zich ook in Vlaardingen
af. De stoommachine komt op
en de stad van-de haringkop
pen schreef het begin van haar
jongste geschiedenis. Vlaar
dingen telde toen zo'n 10.000
burgers. De inwoners worden
door Poelstra omschreven als
stedelingen met het karakter
van dorpelingen. Ondanks de
vernieuwingen waren ze nog
altijd zo arm als kerkratten.
En ze leefden dan tot over
maat van ramp ook nog in hun
éigen vuil-Dat vuil was overi
gens wel; -uiders va samen
stelling dan dat vr *,e tijd.
Plastic kwam nie r- iv Ook
werden geen elekt 'r'-- appa
raten en meubels op straat ge
zet. Eten weggooien was er
niet-bij. Het huisvuil bestond
dan ook uit echt afval als
schillen, kruimels, wat papier
en faecaliën (uitwerpselen).
Het afval werd niet of nauwe
lijks verwerkt op afgevoerd.
Het meeste kwam in de sloten
en stroompjes terecht en werd
een bron van ziekten en ge
zwellen.
Inmiddels kenden de grote
steden al een gemeentelijke
reinigingsdienst, de eerstè'mo-
derne stadsreiniging was een
idee van de Amsterdamse arts
Samuel Sarphati, die al vele
andere vernieuwingen in de
stad op zijn naam had staan.
In 1847 werd in Amsterdam
volgens het model Sarphati het
huisvuil opgehaald. De schil
len hield men apart en de rest
kon worden verwerkt tot vee
voer en mest. De bekende
strontkar, ook-wel de Boldoot-
kar genoemd, begon door de
straten te rijden. Mannen die
tonnetjes vol faecaliën af- en
aanvoeren, werdenén terugke
rend beeld in de stad.
Het Vlaardings gemeentebe
stuur meende dat er ook maar
eens iets dergelijks moest ge
beuren in de haringstad en liet
zich voorlichten in Delft, waar
halfweg de negentiende eeuw
haar Amsterdams voorbeeld
een reinigingsdienst v. .rd op
gezet. De stap werd gezet na
dat de inwoners steeds luider
protesteerden tegen de steeds
ernstiger vervuilde straten en
wateren. Delft leek qua vorm
en omvang op Vlaardingen "en
werd het grote voorbeeld voor
B. en W. voor wat betreft de
reinigingsdienst. -
Archivaris Poelstra noemt
dé oprichting van de Vlaar
dingse dienst relatief laat, hoe-;
wel Schiedam enkele decennia
later een reinigingsdienst in
stelde. Schiedam moet in die
jaren worden aangemerkt als
een van de vuilste steden van
de regio. Historicus Hans van
der Sloot: „Vele, vele malen:
vuiler dan Vlaardingen; Net
als in de „omringende steden,
en dus ook Vlaardingen, had,
Schiedam een open riool. Maar
de bevolking van de jenever-
stad was veel groter. Boven
dien bracht'de industrie nogal
wat vervuiling met zich. Denk
hierbij aan de kurkmakerij-
tjes, het spoelen van de jene
verstokerijen en dergelijke.
Schiedam was zeg maar ge
rust uniek voor wat betreft de
vervuilingsgraad." Van der
Sloot noemt het illustratief dat
ook tijdgenoten Schiedam een
bijzonder verontreinigde stad
vonden.
Op 1 april 1887 gingen de
dertien Vlaardingse gemente-
raadsleden akkoord met het
voorstel om per 1 mei de ge
meentelijke reiniging in eigen
beheer te nemen en te komen
tot een zogenaamd
tonnenstelsel-Directeur werd
J.b. Maarleveld. Hij kreeg de
paarden, vaartuigen, voertui
gen en spullen, hetgeen de ge
meente van pachter Kornaat.
had overgenomen voor 1.300,-.
Hem werd opgedrgen werkne
mers aan te stellen en een ves
tigingsplaats te kiezen. Het
duurde nog tot 28 oktober van
dat jaar voordat de reiniging
definitief op poten stond. Als
terrein werd de hoek van de
huidige Schiedamseweg en de
Hoflaan aangewezen. Gebouwd
werden twee arbeiderswonin
gen, een vuilnisstaai, een as-
schuur, een pulnplaats, een
verbrandingsoven, en een
schuur voor het schoonmaken
van de tonnen.
Enkele raadsleden vonden
dat het terrein wat te dicht bij
de bebouwde kom van de stad
kwam te liggen, maar burge
meester Falck hield voet bij
stuk en wees op de hoge en
dichte rij bomen langs'
devestiging.die de reiniging
zou schelden van de stad. Het
vuil werd gratis opgehaald,
mar de burgers zouden zelf
hun tonnen naar de „karre-
man" brengen. Wie dit niet wil
de, betaalde wel voor de dienst:
Ook bestond de mogelijkheid;
om de tonnen bij de gemeente
te kopen. Het vuil werd door
het gemeentelijk, bedrijf ver
werkt en verkocht aan vaste,
afnemers. De directeur on@
ving een jaar wedde van 800,ji?
De reiniging kon aanvanke
lijk niet alle problemen het
hoofd bieden. De stank bleef
totdat in 1895 een nieuwe beer
wagen met afsluitbare schuif
deuren aangeschaft. Verder
bleef de ononderbroken aan
voer van h&ringafval de op--*
haaidienst onder druk zetten.
Een vondst was de in 1924 in -
gebruik genomen schub
benschuit (tot 1940). Nadien*
werden de ontwikkelingen'
minder schokkend. Onder di
recteur J.J. Kolpa werd de eer-
ste gierwagen aangeschaft':
(1928). Een jaar later kwam de t
eerste vuilnisauto. Het was*;:
Kolpa die na de oorlog aan- i
drong op eeen verbetering van
de riolering. De dienst: is uit
eindelijk uitgegroeid tot een
bedrijf waar 70 mensen wer
ken. Gemeentewerken heeft
een wagenpark yan 45 voertui-
gen. -
Op sommige campings wordt Het Vrije Volk dage
lijks bij uw huisje of tent bezorgd, in de periode 29
mei t/m 29 augustus zonder extra kosten. Uw
abonnement loopt gewoon door. Op de lijst met
adressen kunt u zien op welke campings er wordt
bezorgd.
Bezorging van uw krant is mogelijk op:
1. Recreatie Centrum...;.H. v. Holland
2:i Ronóe Weibos...........vRockanje
3. Vlugtenburg......'s-GravenzanÖe
'4. Reen park Kruininger gorsOostvoorne
Als u abonnee bent en uw vakantie doorbrengt op
een camping waar Het Vrije Volk te koop is in
Zuid-Holland, in de periode ,18 april t/m 26 sep
tember. of als u naar Zeeland of Brabant.gaat, in
de periode 29 mei t/m 29 augustus, dan maken
"we het u gemakkelijk. U geeft uw vakantieadres
tijdig aan ons door en wij zenden u dan speciale
v weekkaarten met bonnen. Tegen inlevering van
i een bon kunt u dagelijks een krant afhalen. De be-
j zorging van Het Vrije Volk op uw huisadres onder-
j breken we tijdelijk om extra kosten en verstopte
brievenbussen te voorkomen. Voor deze service
l hoeft niets extra's te betalen.
Als Het Vrije Volk op uw vakantieadres niet ver-
ij krijgbaar is, kan uw krant per post naar u toege-
'i zónden worden.
zonder extra kosten naast uw abonnements-
PTT-tarief 3.- per dag (extra naast uw abon
nementsgeld);
PTT-dagtarief (extra kosten naast uw abonne
mentsgeld); u moet er wel rekening mee hou
den dat verzending per post tijdens de vakan
tieperiode dikwijls vertraging ondervindt.
Het is mogelijk dal u op uw vakantieadres Het
Vrije Volk niet kunt laten bezorgen èn u wilt ook
geen overvolle brievenbus, dan is er de mogelijk-
heid om gedurende uw vakantieperiode de bezor
ging op uw huisadres tijdelijk te onderbeken en
wordt het desbetreffende abonnementsgeld auto
matisch met u verrekend in de eerstvolgende
abonnementsperiode.
Als u 'de speciale vakantieservicebon op deze pa
gina uiterlijk 3 weken voordat u op vakantie gaat
naar ons toestuurt, kunnen wij alles op tijd voor u
in orde maken.
Onze medewerksters van Lezersservice staan u'
graag te woord (maandag t/m vrijdag
9.00-16.00 uur, telefoon 010-4004.444).
van
(s.v.p. met blokletters invullen)
NAAM:....."„_....._
ADRES:-
POSTCODE:....-—
WOONPLAATS:.-.-.....-
TELEFOON: 0..—
Voorl.:..
Huisno.:
Tijdens onze vakantie maken wij gebruik van de service:
(lees eerst de toelichting, daarna duidelijk aankruisen)
Hotel/Camping:..
Adres:.—
Postcode:-
Plaats:——.:.
Land:.—...
Huisno.:
Adres van huisje/caravan/tent op de camping:
vakantieadres volledig Invullen
vakantieadres NIET Invullen
Wilt u deze vakantiebon uiterlijk 3 weken vóór uw vakan
tie opsturen, In een openenvelop, naar HET VRIJE
VOLK.'aid. Vakantieadressen'.
Antwoordnummer 1579. 3000 VB Rotterdam.
(Een postzegel is niet nodig, die betalen wij).
1e dag van vakantie-.
Dag van thuiskomst:.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDA M De jeugd van
tegenwoordig geeft zich teveel
over aan modieuze vrijetijds
bestedingen als aerobicdan-
cingd windsurfen en fitness. Ni
co Kolmeijer, voorzitter van
de jubilerende Schiedamse
Zwem Club (SZC) stelt het
met nauwelijks verholen mis
prijzen vast. "Klassieke' spor
ten als voetbal en zwemmen
hebbenhet moeilijk. Ook de
SZC heeft grote moeite om het
ledental op peil te houden,
maar Kolmeijer ziet voorals
nog geen reden tot wanhopen.
„We zitten in een wat mindere
periode, maar we overleven
het zekeri Ik verwacht dat er
altijd animo voor de zwem- en
polosport zal blijven. De SZC is
geen eendagsvlieg, dat hebben
we bewezen, wij blijven altijd
bestaan," verklaart hij opge
wekt.
Dit jaar bestaat de SZC drie
kwart eeuw, een jubileum dat
gevierd wordt met een reeks
van activiteiten verspreid over
het hele jaar. De vereniging
werd opgericht op 15 juli 1912,
met als directe aanleiding de
opening van het eerste echte
zwembad in Schiedam. Daar
voor werd er ook wel gezwom
men: in de Poldervaart, de
Schie of de binnenhavens, ter
wijl in de Schiedam zuidwijk
de Gorzen het Balkengat erg
populair was. Meer in het cen
trum lag Het Faardenwed, een
soort strandbad bij de Koe
markt, maar dat water moes
ten de zwemmers delen met de
molenpaarden en slepersknol
len, die daar ook verkoeling
zochten.
In de zomer van 1911 werd
dan het met water uit de Nieu
we Maas gevulde zwembad
aan de Westfrankelandsedijk
feestelijk geopend, gesplitst in
een dames- en een herenbad.
Toen er eenmaal een goede ge
legenheid was om te zwemmen
lag het ook voor de hand een
zwemclub op te richten. „Aan
vankelijk was de SZC een klei
ne club van beter gesitueerden,
maar al spoedig trok men le
den uit alle lagen van de bevol
king," vertelt Kolmeijer. „De
vereniging heeft er veel aan
bijgedragen dat het zwemmen
in Schiedam tot een volkssport
werd, bijvoorbeeld door elk
jaar op Koninginnedag de be
roemde 3 km-wedstrijd in de
havens te organiseren. Hon
derden mensen namen er aan
deel en duizenden kwamen er
naar kijken."
In 1934 maakte de SZC de
overstap naar het In datzelfde
jaar geopende Sportfondsen-
bad aan de Burgemeester
Knappertlaan, de eerste over
dekte zwemgelegenheid in
Schiedam en ook nu nog het
'thuisbad' van de vereniging.
Van het eind van de jaren vijf
tig tot het begin van de jaren
zeventig behoorde de SZC tot
de beste zwemclubs van Ne
derland. SZC lid Cocky Gaste
laars zette een wereldrecord
op de sprint neer, er namen
SZC-ers deel aan de Olympi
sche spelen van Rome, Tokio
en Montreal, waarbij Paulien
van der Wildt in Tokio beslag
wist te leggen op een medaille,
en René van der Kuil tekende
voor een Europees jeugdkam
pioenschap. De vereniging had
jarenlang vele nationale re
cords in huis en knoopte met
tal van buitenlandse clubs
sportieve contacten aan.
„Het waren onmiskenbaar
onze gloriejaren. In die. tijd
hadden we tegen de 700 leden,
terwijl we nu rond de 130 zit
ten. En als ik kijk naar onze
huidige prestaties op het spor
tieve vlak ben ik niet bepaald
geïmponeerd, dat geldt voor
zowel het wedstrijdzwemmen
als de polo-teams," constateert
Kolmeijer nuchter. „Hoe dat
komt? Ach, je hebt bergen en
dalen, en we zitten nu duidelijk
niet op een top. Het ligt in ie
der geval niet aan de accomo-
datie, want het Sportfondsen-
bad is weliswaar oud, maar
het blijft toch een fantastische
bak water, terwijl we ook alle
steun krijgen van Rob Schou
ten, de directeur van het bad.
Ik denk dat er verschillende
oorzaken aan te wijzen zijn,
We hebben in het verleden een
paar echte toptrainers gehad,
dan loopt het allemaal wel,
maar zonder aansprekende
successen heb je sowieso wei
nig aantrekkingskracht. Daar-
naast fs door de-toegenomen
mobiliteit de clubtrouw afge
nomen. Veel getalenteerde le
den vertrekken snel naar clubs
die aan belangrijke wedstrlj-
den mogen deelnemen of in de
polo-competitie een klasse ho
ger spelen; dat hou je* niet te
gen." y
Kolmeijer noemt ook de
zware concurrentie van andere
sporten en vormen van vrije-
tijdsbesteding, de neiging ora (i
steeds meer recreatief en
steeds minder prestatiegericht
bezig te zijn. Toch ziet hij
lichtpuntjes. „De laatste jaren
ontbrak het ons aan natuurlij
ke aanwas, maar een werfactie
die we laatst samen met het
Sportfondsenbad hebben ge
voerd heeft toch aardig wat re
spons opgeleverd. Er komen
weer betere tijden voor de
SZC, dat staat voor mij vast,"
aldus de voorzitter. 11'
De SZC is altijd een op de
wedstrijdsport ingestelde ver*'
eniging geweest. De club heeft
altijd de ambitie gehad om
goede sport te leveren, maar
niet ten koste van alles. „Ken-
merkend voor onze club vind
ik toch wel de uitstekende
sfeer," zegt Kolmeijer. „Echt
grote ruzies zijn er In mijn tijd.
niet geweest, en ik draai toch
cl zo'n 40 jaar mee. Ik denic dat
bij ons altijd een slag mensen!
bezig Is geweest dat de zaken,
weet te relativeren. Je moet
ook nog plezier in je sport blij!
ven houden. Ik herinner me';
nog dat we in 1952 met het eer
ste polo-team dreigden te pro-!
moveren naar de eerste klasse;'
Daar hadden we echter hele-
maal geen zin in, want dan zou
het wel erg om de punten
gaan, en zouden we bovendien
ook in Groningen en Maas-!,
tricht moeten spelen, waar we
helemaal geen trek in hadden..
Door een krat jenevér naar de
juiste club te sturen zijn we
toen aan promotie ontkomen,"
aldus een nog nagenietende!
Kolmeijer.
De jubileumviering begint
vandaag om 15.00 uur in het
Sportfondsenbad' met zwem:
wedstrijden, een polo-toernooi
en feest na. Verder zijn er acti
viteiten op 15 juni, 30 augustus
en 5, 6 en 12 september. Be-';
langstcllende oud-leden kun
nen contact opnemen met NicóV
Kolmeijer, tel. 01880-10346.
