Schulden voor minima soms niette vermijden 'Het blijft eeuwig zonde dat Coöp op deze manier onderuit is gegaan' mmm. ■SE r4 i:4" Jtf 0 Bevolking wv ws SCHIEDAM Als het aan de Schiedamse CDA-fractie ligt onder gaat het hart van de stad, het Emmaplein en 1 het Stadserf, binnen twee tot vijf jaar een in- grijpende gedaantever- ■•wisseling. De christen- democraten vinden het - 'beleid van het Schie- damse PvdA/WD ge meentebestuur veel te f, traag en te fragmenta risch. Het CDA heeft het college nu zelf een ambitieus plan aange boden. Het plan behelst een totale modernise ring van de binnenstad. Het centrum moet weer de allure krijgen die bij een stad van 70.000 in- woners past. Totaalplan Theatercomplex 1. Op zaterdag 4 juli opent het Nationaal Coöperatie Museum zijn deuren in een geheel gerenoveerd pand in Schiedam op de hoek Lange Haven/Appelmarkt. De entree van het museum wordt gevormd door een compleet kruideniers winkeltje uit grootmoeders tijd. Deze week-blikt HW samen met H. van der Lee, bestuurslid van de Stichting Nationaal Coöperatie Muséum, terug op de rijke historie van de coöperatieve beweging, Van der Lee was zelf bijna 50 jaar in dienst van coöperatie 'De Voorlooper' in Vlaardingen. Vol gende week meer over de inrichting van het mu seum Het Haka-ge- bouw aan de Lekhaven in Rotterdam, eens het trot se hoofdkwar tier van de landelijke Coöp. W4f WJ- Bestuurslid H. van der Lee voor het winkeltje uit grootmoeders tijd aan de Schiedamse Lange Haven: „Eeuwig sonde." (Foto's Ruud Prins) Wereldwijd Spreuken Brandweer Lint|e FNV info Erasmusschool j, v i j« - 4 •ff l|j-, «l'VS' ft**- l:r« HET VRIJE VOLK -schiedam ZATERDAG 27 JUNI 1987 t In een eerste reactie noemen burgemeester drs. R, Scheeres wmm 'Brede stromen mensen f - dwars over Broersvest' en de wethouder van Stadsont wikkeling ir. Chr. Zijdeveld de nota een welkome en positieve bijdrage aan de discussie. Vol gens Siem Rosman, fractie voorzitter van het CDA, voert het gemeentebestuur al jaren een 'lekkende-kraan-beleid'. Rosman: „Zo af en toe ge beurt er eens wat. Ook wel goe de dingen. Maar naar onze me ning ben je toch op de verkeer de weg als je stapsgewijs en los van eikaar allerlei projec ten gaat realiseren op het Stadserf. Ais je niet oppast zit je over een aantal jaren weer met een stedebouwkundig alle gaartje. Wij vinden dat je zo iets aan moet pakken vanuit een totaalvisie. Je moet een doordacht concept voor het he le gebied klaar hebben, pas daarna kun je, uiteraard gefa seerd, gaan bouwen." De Schiedamse CDA fractie zette alle bestaande opzetjes en plannen op een rijtje en smeedde daaruit een totaal plan. Het bekende architecten bureau Campman (voorheen raadslid voor het CDA in Schiedam), Tennekes en De Jong uit Gouda werd in de arm genomen om het geheel te visualiseren. Het realiseren van deze plannen zal er volgens Ros man toe leiden dat het hart van de stad weer druk en ge zellig wordt. De CDA voorman: „Je ziet nu Schiedammers met een lege tas in de tram stap pen en met een volle terugko men, want ze doen hun inkopen elders. Dat moet veranderen, door meer en betere winkelfa- ciliteiten naar het centrum te halen. Ik wil een drukke heen- en-weer beweging van mensen dwars over het Broersvest zien." In de CDA visie moet de om geving van het Stadserf de mo gelijkheid gaan bieden tot re creëren, wonen, winkelen, par keren, bestuurlijke en culturele activiteiten. Een van de pijlers waarop het plan rust is het doorbreken van het 'reeht-toe recht-aan' karakter van het Broersvest door middel van twee dwarsverbindingen. De eerste as loopt van de Rooms Katholieke Singelkerk naar de Nederlands Hervormde Grote of Sint Janskerk, In het gebied is hoofdzakelijk open plein ruimte met veel groenvoorzie ningen, geschikt voor het hou den van manifestaties, gete kend. Daarnaast komt een be stuurlijk-culturele as, van het Stadskantoor tot aan de Kreu- pelstraat. Op de plaats waar nu het noodgebouw van de Hem a staat moet een gloednieuw theatercomplex annex muziek school verrijzen, dat eveneens als congrescentrum kan funge ren. Over de keerlus van de tram heen moet een parkeer garage komen, met daarboven op weer een hotel, liefst hoog bouw. Rosman: „Het stadskan toor domineert nu teveel, en te gelijkertijd is het geïsoleerd. Dat willen we opheffen door andere dingen in de omgeving aan te brengen die ook aan dacht trekken, zoals een in de hoogte gebouwd hotel, maar ook bijvoorbeeld de nieuwe raadszaal op pootjes, die we tussen de ruïne en de Singel kerk gepland hebben. Daar komt ook de uitbreiding van het Stadskantoor, een fiat met 7 etages. Dat worden de nieu we 'eye-catehers'." fi ll A- i t SCHIEDAM 'Coop hi de mand, een daad van verstand' en 'Niet om het gewin, maar 'voor het gezin'. Gedurende tientallen jaren waren het de succesvoile slogans van een grote en machtige winkelke ten. In 1973 viel echter defini tief het doek voor de landelijke overkoepelende Coöp-organisa- tie. Enkele rendabele coöpera ties, verspreid over het hele land, draaiden door. De rest van het bedrijf werd ontman teld. De teloorgang van de moederorganisatie zit de Vlaardinger H. van der Lee nog altijd hoog. „Wat er nu precies is misge gaan, ik weet het werkelijk niet, maar het grijpt je bijzon der aan als je ziet hoe iets waarmee je je zo verbonden voelt zomaar onderuitgaat," zucht hij weemoedig. „Neem nou coöperatie De Volharding' in Den Haag, daar kon je wer kelijk van de wieg tot het graf terecht. Je werd geboren in het coöperatieve ziekenhuis. Dan hadden ze een slagerij, een bakkerij, een opticiën, een schoenenzaak, levensmiddelen, woninginrichting, huishoude lijke artikelen, haarden, ka chels, verzekeringen, een eigen ziekenfonds, kortom alles. En als je dood ging werd je nog coöperatief ter aarde besteld ook. Behalve het ziekenfonds, dat overigens heel goed Is, is het nu allemaal verdwenen. Eeuwig zonde." „Mensen worden vaak triest van zo'n deb&cle, als er weer iets ouds en vertrouwds ver dwijnt, terwijl ze er zelf ook schuld aan hebben," gaat hij verder. „Ze denken altijd dat een ander het wel doet, maar zo werkt het natuurlijk niet. Je moet er zelf ook iets voor doen. Hetzelfde geldt voor het muse um. Als mensen het werkelijk zo'n waardevol initiatief vin den, hoop ik dat ze ook gere geld langskomen in het winkel tje of donateur worden. Anders wordt het moeilijk om de boel 'open te houden," aldus Van der Lee. De geboren en getogen Vlaardinger trad zelf in 1935 op 16-jarige leeftijd als jongste bediende in dienst van de plaatselijke coöperatie De Voorlooper', waar hij tot zijn pensionering in 1984 gewerkt heeft Eerst nog een tijdje In de bakkerij, later op kantoor. In 1965 fuseerde het bedrijf met de Schiedamse coöperatie Door Eendracht Sterker' tot de Coöp Nieuwe Waterweg, die in 1985 het loodje legde. Al die jaren verzamelde Van der Lee materiaal over de ge schiedenis en de achtergrond van de coöperatieve beweging. VjDe eerste coöperatie is ge- sticht door 28 Handwevers uit Rochdale in Engeland. Dat Kwas In 1844," vertelt hij. êT „Daarmee wilde men zich ver- |:;'rzetten tegen het pofsysteem, •#-*v «'.k/y w 9.;'- '£l s/'- waardoor de mensen met han den en voeten aan de winke liers gebonden waren. Boven dien verplichtten veel fabri kanten de arbeiders hun inko pen te doen in de eigen fa briekswinkels, waar de prijzen natuurlijk niet mals waren. Om aan deze misstanden een einde te maken hebben ze een vereniging van personen opge richt met als doel gezamenlij ke inkoop en eigen produktie. Daar zie je de coöperatieve ge dachte In zijn meest zuivere vorm," aldus Van der Lee. Een coöperatie is altijd el-( gendom van de leden, die alle maal evenveel stemrecht heb ben, ongeacht het verbruik. De leden-consumenten kiezen een ledenraad en een bestuur en hebben op éie manier invloed op het beleid van de organisa tie. Winsten worden geïnves teerd of worden door middel van winstdeling teruggesluisd naar de leden. Van der Lee: „De mensen brullen altijd zo om Inspraak en medezeggen schap, welnu, hier ligt het op tafel. Het is in feite een van de meest democratische bedrijfs vormen die je je kimt voorstel len, omdat het de consument ook bij het produktieproces be trekt. Bovendien heeft iedere verbruiker evenveel invloed, anders dan bij een besloten vennootschap (BV) of een naamloze vennootschap (NV), waar het er om gaat wie de meeste aandelen heeft." De nieuwe samenwerkings vorm verspreidde zich eerst over Europa, later over de hele wereld. In Nederland kwam de eerste coöperatie rond 1860 van de grond in de Zaanstreek. Groningen volgde zo'n 20 jaar later. Van der Lee: „In het mu seum hebben we nog oude handgeschreven notulenboe ken uit die tijd, soms nog hele maal compleet. Uit die ver geelde schoolschriftjes wordt heel duidelijk wat een enorme inspanning het heeft gevergd om die eerste bakkerijtjes en winkeltjes op te zetten. Werk tijden van 12 uur per dag wa ren heel gewoon in die tijd, zo dat er vaak op zondag verga derd moest worden, in de zeer spaarzame vrije tijd." Hoewel het geen toeval is dat de eerste coöperaties in ons land in 'rode regio's' opge zet werden, is het volgens Van der Lee een misverstand om te denken dat de Coop-beweging deel uitmaakt van de 'rooie fa milie'. „Als we alleen hadden moeten bestaan van de rooie familie, hadden we al veel eer der kunnen inpakken. Nee hoor, dat is echt niet zo," ver klaart hij stellig- „Wel geldt een beetje het omgekeerde. Mensen die lid waren van de SDAP, het NW of de Vara, za ten ook vaak bij de Coöp. Maar in de Coöp zijn ook veel chris-. telijke en algemene coöpera ties opgegaan. In principe kon den alle gezindten vrij in en uit treden. Hetzelfde gold voor het personeelsbeleid. Er werd echt niet gekeken naar je ach tergrond, als je je handen maar meenam." Van der Lee wijst er ook nog op dat de Schiedamse coöpera tie in 1902 werd gesticht door de zeer vermogende M.C.M. de Groot, die jarenlang voorzitter was. In Vlaardingen stond in 1904 een liberaal aan de wieg van De Voorlooper'. De eerste penningmeester van die coöperatie, Maarle- veld, was een groot liefhebber van spreuken. De wil zonder daad is waardeloos', had hij bijvoorbeeld op een balk boven de ingang van de coöperatieve bakkerij aangebracht Brood- venters die hun kar niet punt gaaf in orde bij de coöperatie inleverden konden er altijd op rekenen de volgende dag een toepasselijke bijbeltekst in hun wagentje te vinden. De streng gelovige bestuurder had de tekst van zijn speciaal daar;' voor aangeschafte kalender,, gescheurd. t „Zo waren er meer van die markante figuren," vertelt Van der Lee met smaak. „Een van de eerste bakkers nam een weegschaal mee in zijn kar en ging huis aan huis aanbellen, of de mensen nog brood nodig hadden. Als ze dan zeiden dat ze al voorzien waren, stelde hij voor om dat brood eens te we gen en het gewicht te vergelij ken met de produkten van de coöperatie. Zo heeft hij heel wat leden gewonnen, want er werd erg veel gerommeld in die tijd. Vaak werd er krijt en andere troep in het brood ver werkt, want wettelijk was er toch niets geregeld. En een consumentenbond had je toen natuurlijk nog niet. Alleen de coöperaties stelden dat soort toestanden aan de kaak." Een van de redenen om De Voorlooper' op te richten was de noodzaak om de vakbewe ging aan vergaderruimte te helpen. In die tijd werden de bijeenkomsten van de bond vaak in café's gehouden, ge zien het vele drankmisbruik in die dagen een weinig gelukki ge plaats. Uiteindelijk kwam 'Het Volksgebouw' er in 1921, aan de Schiedamseweg, waar het tot de sloop in 1984 gestaan heeft. Ook de oprichting van het Onderling Beheerd Zieken fonds (OBZ) in de dertiger ja ren was een gezamenlijke on derneming van vakbeweging en coöperatie. „Het OBZ stelde de mensen voor het eerst in staat om zelf beslissingen te nemen, onaf hankelijk van de belangen van de heren doktoren. Want op dat gebied heersten er wantoe standen. Gezondheidszorg was voor de gewone man nauwe lijks betaalbaar. Aan die situa tie heeft het OBZ een einde willen maken," aldu3 de Vlaar- dingse Coöpman. De geschiedenis van de be weging in de streek zo over ziend stemt het hem droef dat er anno 1987 helemaal geen co- operatieve activiteiten meer zijn in de Rijnmond. Alleen Zeeland, Noord-Holland en Gelderland kennen nog Coóps. Van der Lee: „Die laatste is wel een hele grote, hoor, met 50 winkels, 50.000 leden en een eigen bakkerij. Ik geef echter toe, in Nederland en Belgie is het goed mis. Maar we zijn een wereldbeweging, en als ik de blik over de landsgrenzen werp is er voor mij genoeg re den voor optimisme. In landen als Frankrijk, Oostenrijk en in Scandinavië loopt het bijvoor beeld prima. En zelfs in de Verenigde Staten en Canada stelt de beweging wat voor. Een familielid bracht uit Ame rika een echt Coop-petje voor me mee, het doet je dan toch wel weer goed om zoiets te zien. Alleen is het zo'n echt Amerikaans ding, dus ik kan er niet mee over straat." ROTTERDAM Voor sommi ge groepen mensen met een minimuminkomen Is het maken van schulden bijna onvermijde lijk. Dat geldt vooral voor al leenstaanden of éénouderge zinnen. Die blijven onvermin derd in de gevarenzone. Het maken van schulden lijkt een structurele problematiek. Dit zegt adjunct-directeur A. van Hulst van de gemeentelijke Sociale Dienst (GSD) in Rotter dam. Hij is coördinator van het project schuldsanering in de Maasstad. Rotterdam timmert in ons land volgens de Vereninglng van Nederlandse Gemeenten (VNG) het meest aan de weg waar het gaat om sanering van schul den. De stad voert zowel op gemeentelijk als particulier ge bied een samenhangend beleid waar het gaat om sanering van schulden. Van Huist: „We hebben nu on geveer 5.200 gevallen van sa nering in behandeling geno men en zo'n 2.000 gevallen voltooid, daarbij inbegrepen 300 die zijn aangehouden we gens gebrek aan afioscapaci- teit. Voor 820 gevallen zijn de borgakten getekend. Bijna 1.450 aanvragen zijn In een vergevorderd stadium van be handeling en nog eens 1.400 worden nog onderzocht." Uit onderzoek van de Rotter damse GSD onder de eigen cliënten is gebleken dat bijna de heift van de ondervraagden schulden had. Meestal gaat dat om bedragen die oplopen tot zo'n 4.000 gulden. De schulden concentreren zich bi) de GSD zelf, bij de gemeentelijke Kre dietbank of andere banken, bij familie of kennissen, bij een postorderbedrijf of bij het energiebedrijf. Vooral alleenstaanden, één oudergezinnen en ook echtpa ren met kinderen kunnen moeilijk rondkomen van de so ciale uitkering. Nader onder zoek in Rotterdam wijst uit dat steeds meer mensen bezuini gen op de eerste levensbe hoeften. Voor een groot aantal van hen is de grens inmiddels bereikt. Ze zeggen niet meer te willen of kunnen bezuinigen op voeding, kleding en het ener gieverbruik. Volgens Van Hulst komen schulden boven water door spontane melding, meestal - omdat men ertoe gedwongen wordt door een crediteur. On geveer zeven van de tien aan vragers zijn cliënt van de GSD, de anderen hebben een ande re hogere inkomensbron. Als het cliënten zijn zorgt de GSD ervoor dat mensen in ie- der geval een dak boven hun hoofd houden en aangesloten - blijven bij het energiebedrijf. Samen met een maatschappe lijk werker wordt de schuldsi tuatie in kaart gebracht, wor den de omstandigheden in het gezin bekeken en wordt gepro beerd te beoordelen hoeveel men maandelijks kan aflossen. „Als er perspectief is gaan we verder," Van Hulst verder uit. „Bij het Centrale Bureau Kre dietregistratie in Tiet worden andere schulden opgevraagd. De crediteuren krijgen een brief dat de sanering wordt aangepakt en het verzoek vooralsnog af te zien van ver dere Incasso-acties. Zij gaan daar als regel in mee, dat ver trouwen hebben we inmiddels opgebouwd." Alle gegevens komen in de computer. Er wordt berekend hoeveel mensen redelijkerwijs per maand kunnen missen, hoeveel met een looptijd van drie jaar kan worden geleend bij de Gemeentelijke Krediet bank. Het bedrag wat daaruit komt rollen, gedeeld op het to taalbedrag aan schulden geeft het percentage wat elke credi teur kan krijgen. Sommige cre diteuren willen daar absoluut niet aan meedoen. Van Hulst: „De belastingdienst wi! zijn geld meestal meteen, studiefinanciering in Groningen ook tot op de laatste cent, sommige huisbazen hetzelfde. Als je veel van deze crediteu ren tegenkomt kun je het schudden." De Postbank, een postorderbedrijf ais Wehkamp en enkele Incassobureaus noemt hij veel bereidwilliger. Het komt hoogst zelden voor dat de projectgroep een sane- rlngsverzoek moet afwijzen. In elf gevallen Is de sanering ge blokkeerd omdat de crediteu ren niet meewerken. De enige hoop is dan iets te regelen via kerkelijke of sociale fondseri. Als de crediteuren door de bocht zijn een tijdrovend proces - tekenen de wethou der Sociale Zaken en de direc teur GSD een borgakte waar mee de gemeente garant staat voor de lening. „De cliënt krijgt dan een oproep om langs te komen en wijze adviezen om schulden in de toekomst te voorkomen," geeft Van Hulst aan. „Alle luxe romen we ver volgens af, woonlasten worden op de uitkering ingehouden. Dan blijft er zo'n zestig percent over van de bijstandsnorm. Dat mag men overhouden, on geacht de hoogte van het inko men." Dat betekent dat mensen een zeer strak uitgavenpatroon krijgen opgelegd gedurende drie jaar. Dat wordt heel be wust gedaan. Van Hulst: „Er is tenslotte een groot aantal huis houdens dat rondkomt zonder schulden. Aan de andere kant moet de crediteuren duidelijk zijn dat we eruit halen wat eruit te halen valt." De mensen met een minimum uitkering wonen vooral in de oude wijken van de stad. Die zijn als eersten vastgelopen en kwamen dus als eersten praten toen integrale schuldsanering mogelijk werd. Daarnaast zijn nu ook nieuwere wijken, be woond door huishoudens met wat hogere inkomens 'in op komst'. De ontwikkeling in de vijftigerjarenwijk Hoogvliet noemt de GSD verontrustend. Zeer opvallend is de toename van het aantal huishoudens",4 met schulden in de nieuw- bouwwijken IJsselmonde en Beverwaard. Opvallend Is ook dat bijna de helft van alle aan vragers jonger is dan 35 Jaar. Met het stijgen van de leeftijd nemen de schuldproblemen kennelijk af, concludeert de projectgroep voorzichtig. Toen eind 1985 met het schuldsaneringsproject werd gestart, verwachtte men dat ongeveer 8.000 huishoudens zich ervoor zouden melden. Dat aantal lijkt redelijk uit te komen. Van Hulst verwacht echter dat ook na in oktober, wanneer het project wordt af gerond, de aanvragen zullen blijven binnenkomen. kortaf De Maassiuise Vrijwillige Brandweervereniging houdt vandaag vanaf 14.00 uur een spuitfestijn voor de jeugd. Lo co burgemeester I. van der Knaap opent het waterfeest of ficieel. De jeugd kan zich uitle ven met de brandweerspuit. Tevens wordt er een spuitvoet- baiwedstrijd gehouden tussen teams van het Maassiuise brandweercorps. De activitei ten worden gehouden op het grasveld bij winkelcentrum Ko ningshoek (hoek Ulverlaan/Merellaan). Het wa terfeest duurt tot 15.30 uur. De Schiedammer G.J. van Aal ten is tijdens zijn afscheidsre ceptie in de kantine van de Openbare Nutsbedrijven Schiedam geridderd. Van Aal ten, die na een veertigjarig overhelds dienstverband de VUT in gaat, kreeg de ere me daille in goud verbonden aan de Orde van Oranje Nassau. Van Aalten was een zeer ge waardeerd medewerker van de ONS. Behalve op zijn werk had hij veel bekendheid in Schie dam, omdat hij vijfentwintig jaar de voorzitter was van de befaamde Rijnmondband. Ook maakte hij jaren deel uit van de sectie Muziek van de on langs opgeheven Schiedamse Gemeenschap. Van Aalten co ördineerde vijftien jaar lang het jaarlijkse gehouden drumband festival. Het aantal Schiedammers is in de maand april wederom te ruggelopen. Het aantal stadge noten nam met 17 personen af. Nu staan er 69.301 mensen (33.876 mannen en 35.425 vrouwen) Ingeschreven in het', bevolkingsregister. Vorige maand verdwemen er even- eens 21 Schiedammers naar*1 elders. Er wonen nu 48 men sen minder in Schiedam dan op 31 december Jongstleden. De voorzitter van de FNV afde ling Schiedam A. Schippers opent op vrijdag 3 juli om 11.00 uur een FNV informatie centrum in een pand aan de Schiedamse Lange Kerkstraat. Het informatiecentrum zal wor den bemand door leden van de FNV werkgroep uitkeringsge rechtigden. De Schiedamse Erasmusschool voor openbaar basisonderwijs aan de Huijsmanstraat opent met Ingang van het nieuwe schooljaar een dependance j aan de Aleidastraat. De Era- smusschooi gaat de oudste leerlingen onderbrengen In het nieuwe filiaal. Tijdens de zo- r mervakantfe wordt het gebouw aangepast. De toiletten worden verplaatst en er komen school borden aan de muren. Een groot deel van de verhuizing wordt door de leerkrachten in de vakantie uitgevoerd. Voor de leerlingen betekent de verhuizing een verzetje. Maar de verkeerssituatie tussen hoofdgebouw en dependance is er wel ingewikkelder op ge worden voor de kinderen. Veel scholieren moeten de Aleida straat over gaan steken om op school te arriveren. School- 1, hoofd Ton Reedijk: „Wij gaan goed op de oversteekplaatsen letten. Niemand hoeft zich on gerust te maken." 'ï'fc c v"r

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1987 | | pagina 1