'Alles is voor je geregeld en de
koffie staat klaar. Prachtig!'
Plannen voor Lange Kerkstraat passen in traditie: Schiedam heeft nooit wat gedurfd
't Goede doel
was spaarpot
Wanbetaler sluit
elektriciteit aan
Portemonnee
weg uit woning
Fransman scheurt
met 170 over weg
Frimangron, voor
alle soorten muziek
1
m
WV WS'
- VLAARDINGEN
Helemaal bezeten zijn
rze van de wandelsport.
Zelfs 's nachts zijn
Jaap en Corrie Poot af
en toe nog met hun hob-
by bezig. „Als we niet
kunnen slapen, liggen'
%we 'soms urenlang toch
ten te plannen. En
maar prakkizeren: hoe
maken we 'de route zo
mooi mogelijk? Waar
'lassen we de koffiepau
ze in? Hoe zou de groep
het vinden? Daaraan al-
r leen al beleven we een
hoop voorpret," vertelt
8Jaap.
Grappen en grollen
Maagkramp
Jaap en Corrie Poot voeren het wandelaarspeleton aan in hun stralend witte trui
en: „Wij willen de mensen naar buiten trekken, de boel in beweging zetten." (Foto
Arie Wapenaar)
Plezier
Kameraadschap
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1987
Jeneverwinsten
.;Jf .1
mrr-
W
Be Koemarkt aan het begin van de eeuw. Alles bleef bij het oude, tot in de jaren twintig
ermee begon te bemoeien, (ansichtkaart gemeente-archief, reproductie Arie Wapenaar)
Rotterdam zich
Rotterdamse dwang
Neerhalen
De statige herenhuizen aan de Lange Haven, een kolos van een Korenbeurs en
een historisch Oudemanhuis, dat er bij staat als een Griekse tempel, stammen
allemaal uit een betrekkelijk korte periode in de achttiende eeuw, toen het suc
ces de Schiedammers voor een keer naar het hoofd steeg. (Foto Arie Wapenaar)
Halfhartig
6.
'HET VRIJE VOLK
schiedam-vlaardingen
- Al 5 jaar is hij samen met
zijn vrouw de spil van de wan
delgroep D.O.W. (dinsdagoch-
tendwandelaars), een activiteit
onder auspiciën van het bu
reau sportieve recreatie van
de gemeente Vlaardingen. El
ke week stippelt het echtpaar
een wandeling van zo'n 10 kilo
meter uit in Vlaardingen of na
bije omgeving.
„Wij zijn geen v-rr.iging,
■"want aan rompslomp met no
tulen, vergaderingen enzovoort
had Ik op mijn leeftijd geen be
hoefte meer," verklaart de 74-
jarige Jaap. „Maar dat is juist
het leuke, dat het helemaal
vrijblijvend is," vult de 7 jaar
jongere Corrie aan. „Iedereen
is welkom bij ons, je komt als
je zin hebt en axïders blijf je'
een keertje weg. Per wande
ling betaal je 1,50 gulden, en
daar krijg je dan nog een kop
koffie voor ook, met een koekje
erbij."
Elke dinsdagmorgen is het
om 9.30 verzamelen in de kan
tine van sportvereniging de
Hollandiaan in park 't Nieuwe-
-lant, waarna men om tien uur
vertrekt. Jaap en Corrie zijn er
altijd als eersten, om de wan
del-enthousiasten een kopje
koffie te schenken en nieuwe
lingen even op te vangen. „Er
zijn er dit keer wat minder
dan normaal, maar dat komt
door'de vakantietijd. Ik tel er
r hu 50, maar anders zijn het er
zeker 60," verzekert Jaap, ter-
"wijl hij de zaal rondkijkt. „Op
papier hebben we'-85 mensen,
meest ouderen, dat wil zeggen:
mensen vanaf een jaar of 40.
Dat is onze doelgroep. Er loopt
altijd een EHBO-ster mee voor
de zekerheid, dus dat is ook
goed geregeld. Jongeren mo
gen ook met ons op stap, dat
geeft niets, zolang het maar
niet overheerst. In de praktijk
gaat het echter allemaal pri
ma.
Het leiden van de groep gaat
Jaap, die 35 jaar kantinebe
heerder bij de Volksbond was,
bijzonder makkelijk af. Als hij
drie keer op zijn fluitje blaast,
is het stil. Poot maakt wat
grappen en grollen, geeft kort
enkele instructies en dan kan
de stoet zich in beweging zet
ten. Met rustige pas. Waarheen
de tocht voert, weet niemand,
behalve Jaap en Corrie, die het
wandelaarspeloton aanvoeren
in hun stralend witte wandel
truien.
Dat het doel van de wande
ling van te voren niet bekend
is, vindt mevrouw Stans die
al bijna een jaar meeloopt, een
van de belangrijkste charmes
van het tochtje. „Heerlijk, om
je een paar uur in de week te
laten leiden. De dinsdag is van
mijzelf, daar moet iedereen af
blijven, zeg ik altijd. Alles is
lekker voor je geregeld, de kof
fie staat al klaar, prachtig! Ik
ben elke week present, weer of
geen weer, zomer of winter, "s
Winters als het koud is heb je
wel eens geen zin, maar je
weet: meneer Poot zit op ons te
wachten in de kantine, dus je
moet wel," zegt zij lachend.
Het weer, en met name de
tegenstelling- lussen de Griekse
hitte en de Vlaardingse druil-
regen is een geliefd onderwerp
van gesprek in de groep. Om
dat de overwaaiende buitjes
gemiddeld 5 minuten duren
zijn de wandelaars af en aan
in de weer met doorzichtige
plastic regenkapjes, regen
jacks en paraplu's.
De 86-jarige J. Hofman blijft
echter rustig blootshoofds lo
pen, hoewel hij zijn pet wel bij
zich heeft. „Ik loop al zo'n 70
jaar, dus ik heb alle soorten
noodweer al meegemaakt, ik
kan wel tegen een stootje,"
verklaart de oudste deelnemer
monter. „Ik begon te lopen in
m'n lagere schooltijd, vanuit
Vlaardingen naar Maasland,
en dan via Maassluis over de
dijk terug. Ik weet niet wat dat
is, maar het lopen zit gewoon
in me. In 1949 hebben we met
z'n elven van 'de Trekvogels'
uit Schiedam van Brussel naar
Rotterdam gelopen, 150 kilo
meter in 30 uur, achter elkaar
door. Er waren toen ook nog
twee Zwollenaren gestart,
maar de een brak na 30 kilo
meter zijn klomp, en de ander
viel met maagkramp uit in
Breda. Zo kwamen alleen 'de
Trekvogels' In Rotterdam
aan."
Hofman had dit jaar ook nog
.de vierdaagse van Apeldoorn
-willen lopen („daar komen-de.
echte wandelaars"), maar dat
vond zijn vrouw niet meer-ver-
antwoord. Hofman: „Ik zei nog:
ik kan er toch altijd mee uit
scheiden als het niet gaat,
maar ze was onverbiddelijk.
Ze zei: 'Ik ken jou, mannetje,
jij gaat door totdat je er bij
"neervalt'. Tja, misschien is het
nog waar ook. Ik ben namelijk
nog helemaal nooit uitgeval
len."
Na Hofman heeft gepensio
neerd PTT-ambtenaar I.J.
Stans de langste staat van
dienst. Hij is nog maar net te
rug uit Nijmegen, waar hij de
vierdaagse voor de 27ste keer
uitliep. Helemaal probleemloos
was dat niet. Stans: „Mijn in
ternist had me afgeraden om
het te doen, dus dan ga je er
toch niet helemaal gerust
heen.' Maar-ik moest en ik zou
het "halen, en 'gelukkig is het
allemaal goed gegaan. Maar
nu loop ik met net zoveel ple
zier hier, hoor. Moet je na
gaan, we zijn nu van de Hol
landiaan naar* de koffiestop,
bejaardencentrum Hoylede,
getippeld, en we hebben vrij
wel de hele tijd in het groen
gelopen. Ik vind het knap om
de route zo voor elkaar te krij
gen."
Op de terugweg langs de
Vlaarding-e Vaart trekt me
vrouw V maar, al drie jaar
een vaste %ndelklant, de ver
slaggever zelfs even onder de
paraplu om te vertellen hoe
gezellig ze het wekelijkse uitje
vindt. „Het is zo'n leuke groep,
je wordt als nieuwkomer met
een opgenomen, in de groep
wordt je meteen één. Je praat
onderweg met iedereen en zo
doe je een hoop leuke'contac
ten op. Met als gevolg dat je in
de stad veel meer bekenden te
genkomt. En wie bijvoorbeeld
in het ziekenhuis terechtkomt
kan altijd rekenen op wat post.
Bovendien kom ik nu ook in
delen van de stad waar ik al
leen niet zou durven komen.
Elke week een paar uur heer
lijk in de buitenlucht, ik zou
het echt niet meer willen mis
sen," zegt zij.
De sfeer van de vierdaagse
van Nijmegen vormde voor
Jaap en Corrie de inspiratie
bron om de wandelgroep op te
zetten,nu ai weer meer dan 5
jaar geleden „Ik was visueel
gehandicapt geraakt, ik kon
niet meer lezen en schrijven.
Wandelen bleek toen voor ons
een ideale hobby, we zijn alle
bei onze hoge bloeddruk kwijt
geraakt. Inmiddels hebben we
meer dan 18.000 kilometer in
ons wandelboekje staan, dat is
de helft van de omtrek van de
aarde. Op m'n 65ste ging ik
voor de eerste keer naar Nij
megen, en meteen was ik ge
grepen door de entourage
daar," vertelt de geboren en
getogen Vlaardinger vol vuur.
„De liefde en warmte die je
daar ondervindt van de men
sen, ze brengen je brood, ze
brengen je water, ze verzorgen
je. De enorme kameraadschap
onderling. Ddt wilden we over
brengen. Er zitten zoveel men
sen in tehuizen te kaarten of
TV te kijken, wij willen ze
naar buiten trekken, de boel
een beetje in beweging zettep."
Dat het initiatief goed aan
sloeg verbaasde het echtpaar
niet erg. Corrie: „In Vlaardin
gen had je merkwaardig ge
noeg geen enkele wandelver
eniging, dus we voorzagen in
een behoefte. In het begin liep
het wat stroef, maar nu sturen
zelfs artsen al mensen naar
ons toe. We hebben nu echt een
heel fijne club mensen bij el
kaar, vogels van allerlei plui
mage. Leuk om daar ook ande
re dingen mee te doen: een
keertje fietsen, een boottochtje
maken, of het jaarlijkse uit
stapje".
Dat de genegenheid weder
zijds is bleek in mei tijdens de
lustrumvieringv Achter de rug
van Jaap en Corrie om had de
groep hutje bij mutje gelegd,
zodat men het echtpaar een
schilderij en een week in een
vakantiebungalow kon aanbie
den. Jaap: „Toen ik dat hoorde
kon ik m'n ogen echt niet
drooghouden hoor, dat mag je
rustig weten."
SCHIEDAM Twee zussen
van 87 en 84 jaar zijn het
slachtoffer geworden van twee
jongemannen, die ansichtkaar
ten voor "een goed doel' ver
kochten. Het duo ging er met
een spaarpot vandoor, nadat
zij door de bewoonsters van
een woning aan de Delflandse-
weg in Schiedam waren bin
nengelaten. De jongemannen
mochten binnenkomen, omdat
de vrouwen, die geen belang
stelling voor de kaarten had
den, hen geld wilden geven.
Tot nu toe zijn bij de Schie-
damse politie niet meer klach
ten over het tweetal binnenge
komen, dat aldus de gedu
peerden net gekleed was.
Ze zijn 17 18 jaar. Eén van
de jongens stottert.
VLAARDINGEN Tegen de
bewoner van een pand aan de
Parallelweg in Vlaardingen is
proces-verbaal opgemaakt,
omdat hij illegaal elektriciteit
gebruikte. Bij de man was de
elektriciteit wegens wanbeta
ling afgesloten. De doorverbin
ding die hij daarna zelf had ge
fabriceerd, wordt door de poli
tie als 'levensgevaarlijk' om
schreven.
VLAARDINGEN Uit een wo
ning aan het Dulzengulden-
kruid in VSaar,dingen is een
portemonnee ontvreemd.
Eveneens werd Ingebroken in
een kelderbox van een flat aan
de Prof. Teldersstraat. Daar
verdween een bromfiets. Het
slot van de kelderdeur werd
geforceerd.
VLAARDINGEN Na een
achtervolging, die eindigde bij
's-Gravesande, is een 46-jarige
Fransman aangehouden, die
met een snelheid van 170 km
over rijksweg 20 reed. De man
werd voor onderzoek meege
nomen naar het politiebureau
in Vlaardingen. In overleg met
de Justitie in Rotterdam kon hij
meteen de boete betalen en
zijn reis naar Frankrijk vervol
gen.
ROTTERDAM Reggae, Soul,
Kaseko, Salsa, Funk, Disco,
Hip Hop of Merengue, het
maakt niet uit: de liefhebber
van vrijwel elke soort muziek
kan vanaf 14 augustus terecht
bij het nieuwe podium van Fri
mangron, een stichting die zich
bezighoudt met Surinaams jon
gerenwerk In Rotterdam.
De 'muzieksoos' is gevestigd
aan de 1e Middellandstraat
111 en heeft naast het grote
podium een mooie zaal
waarin meer dan 400 mensen
kunnen. Het is de bedoeling
dat In deze ruimte elke maand
meerdere bands met ver
schillende muzikale inslag
zullen optreden.
Voorlopig staan er voor de
maand augustus reeds vier
festiviteiten op het programma:
vrijdag 14 augustus zai de
stichting een Reggae-Nite or
ganiseren, met de medewer
king van één of meerdere
bands. De entree bedraagt dan
tien gulden.
Eén week later treed Sista
Sptiff Four 17 op, een Amster
damse reggae-groep. Volgens
Frimangron woordvoerder Ro
berto Tangel „het neusje van
de zalm." Op deze avond dient
zeven gulden vijftig voor een
toegangskaartje te worden be
taald.
Door HAN VAN DER HORST
SCHIEDAM Te groot
voor servet en te klein voor
tafellaken. Dat geldt voor alle
vernieuwingen van de Schie-
damse binnenstad die de af
gelopen twee eeuwen zijn ge
realiseerd. Ook de plannen
voor een ABC-complex van
Albert Heijn, Blokker en C
A passen in die reeks. Zelfs
als het nieuwste CDA-idee
het volbouwen van het Em-
maplein met winkels erbij
wordt uitgevoerd. De Schie-
damse autoriteiten zijn altijd
heel bang voor nieuwigheden
geweest. Ze dubden, zeurden
en overlegden eindeloos. Als
toch de slopershamer was ge
hanteerd, kwam er altijd iets
halfs, iets voorzichtigs, iets
wat elders ai lang had bewe
zen te werken, maar dan klei
ner. Een halve Passage bij
voorbeeld, of een brede ver
keersweg die na driehonderd
meter doodliep op een krot
tenwijk en een molenstomp.
Voor het orginele, het ge
waagde, was men altijd als de
dood. Resultaat: Schiedam be
zit een stadscentrum, waar
van er dertien in een dozijn
gaan. Het was trouwens altijd
een kleinschalige imitatie van
wat elders wel een zekere
grootsheid bezat.
Dat hangt samen met het
historische karakter van de
stad. Schiedam is sinds de
stichting nooit meer geweest
dan een half afgemaakte be
lofte. Wat de grote zeehaven
aan de Nieuwe Maas had
moeten zijn, werd een tame
lijk gesjocht vissersstadje,
waarvan de zuinigheid
spreekwoordelijk was. 'Schie-
dammetje droogbrood' zeiden
ze in heel Holland, als ze een
echte vrek tegen kwamen. De
Schiedammers waren zuinig.
Ze deden gewoon, dan deden
ze gek genoeg. En ze hadden
er een hekel aan om de grote
jongen uit de hangen.
Toch bezit Schiedam nog
die Lange Haven met zijn sta
tige herenhuizen, een kolos
van een Korenbeurs en een
historisch Oudemanhuis, dat
er hij staat als een Griekse
tempel. Die stammen alle
maal uit een betrekkelijk.kor-
te periode in de achttiende
eeuw, toen het succes de
Schiedammers voor een keer
naar het hoofd steeg.
Dat was in de dagen, dat de
jeneverwinsten voor het eerst
begonnen binnen te stromen.
En in het kielzog daarvan
y,a, /,?-%
f,72'477;
W/;,
"xwzmm
kwamen talloze gastarbei
ders, die nog niet aan de tra
ditie van 'Schiedammetje
Droogbrood' gewend waren.
Zij veranderden de sfeer in de
stad. Zij brachten durf en een
swingend levensgevoel. De
gewaagde architectuur uit die
tijd is tot op de huidige dag
beeldbepalend voor het cen
trum. En dat geeft aan, hoe
snel die nieuwe bewoners zich
aanpasten bij de traditie van
de oorspronkelijke inwoners.
Want na een jaar of vijftig
was het afgelopen met de
grootsheid, met de meesle
pendheid van het bouwen. De
heren op het pluche van de
macht waren voor maar één
ding bang: het nemen van' ri
sico's. Ze dempten eens een
grachtje. Ze legden eens een
halfslachtig haventje aan na
jaren doorgezeurd te hebben
over het echte grote plan dat
er wel degelijk lag. Zij stel
den zich zoveel mogelijk te
vreden met het bestaande.
Dat wil zeggen: ze braken
graag wat af. Stadspoorten
bijvoorbeeld. Of overbodige
molens. Of dat ene middel
eeuwse huis van Schiedam
op de Korte Kerkstraat. Daar
kwam dan niks voor in de
plaats, behalve hier en daar
een beetje revolutiebouw.
Alles bleef bij het oude. Tot
in de jaren twintig Rot
terdam zich ermee begon te
bemoeien. Al het verkeer
richting Hoek van Holland en
het Westland moest zich door
een paar nauwe straten van
Oud Schiedam wringen. B en
W van Rotterdam stelden hun
Schiedamse collega's voor de
keus: sanering óf annexatie
van de hele gemeente. Dat
werd dus sanering.
Aan die Rotterdamse
dwang dankt Schiedam de
huidige Koemarkt, de Gerrit
Verboonstraat, de Oranje
straat, de bijbehorende ver-
keersbruggen en de Broers-
vest. Niemand dacht eraan,
de nieuwe weg om de oude
binnenstad aan te leggen.
Men offerde liever een groot
stuk bebouwing op aan de ei
sen van de nieuwe tijd, want
één ding hadden de Schie-'
damse bestuurders inmiddels
heel goed geleerd. Panden
van vroeger, dat is ouwe rot
zooi. Ouwe rotzooi moet je op
ruimen. Daar maken moder
ne mensen korte metten mee.
Zij ruimden de ouwe rotzooi
dus op en ze zetten er iets
voor in de plaats, dat leek op
het vernieuwde centrum van
Den Haag. Daar was naast
het Binnenhof de Hofweg aan
gelegd met een front van
hoog oprijzende winkelpan
den en kantoren. Het was
mooi, daar in Den Haag, ei
genlijk een klein stukje Parij-
se boulevard in de residentie.
Iets dergelijks wilden de
Schiedammers ook, maar op
hun geestelijk niveau, lager,
niet zo afwisselend.
Het duidelijkste voorbeeld
daarvan is de Passage. Die
had eigenlijk door een inmid
dels al lang verdwenen echt
afschuwelijke krottenwijk
door moeten lopen naar de
Hoogstraat. Het bleef bij een
aanzet en de bezoekers van de
Passage ziet zich tot op de
huidige dag geconfronteerd
met een rare stenen trap naar
het Broersveld. Het nieuwe
centrum was net niet bijzon
der.
Dat kiezen voor imitatie,
voor het net niet bijzondere,
is sindsdien het kenmerk ge
bleven voor elke Schiedamse
vernieuwingsdrang. Want dat
er vernieuwd moest worden,
daar was men na de Tweede
Wereldoorlog wel van over
tuigd. Het gebeurde tenslotte
overal. En Schiedams binnen
stad daar raakten de be
stuurders steeds meer van
overtuigd bevatte eigenlijk
niets, waar je trots op kon
zijn. De resten van de drank
industrie waren dingen waar
voor men zich schaamde. De
rechtgeaarde gemeentebe
stuurder werd kwaad, als een
buitenstaanders in zijn aan
wezigheid over de drank be
gon.
Bestond er een alternatief?
Ja, daar was men vaag over.
Het moest weer lijken op wat
ze in andere steden hadden.
55»vxmm?:
Moderne winkelcentra, zoals
je die in de nieuwbouwwijken
zag, dat was wel een aardig
voorbeeld. Voorlopig beperkte
de gemeente zich tot het neer
halen van alle stukjes binnen
stad waar men de hand op
kon leggen. De ouwe rotzooi
moest immers worden afge
broken. Restauratie was in de
ogen der machthebbers een
vloek.
Zo viel de oude Branders-
buurt ondanks het protest van
kritische Schiedammers ten
offer aan de slopershamer. Er
kwamen een zielloos pleintje
en een blokkendoosachtige
brandweerkazerne voor in de
plaats. Men zag kans de
stomp van de Oostmolen af te
breken voor een houten HE-
MA. En een paar prachtige
herenhuizen - befaamd om
het goudleerbehang van de in
terieurs - moesten plaats ma
ken voor het nieuwe postkan
toor. De met grote trots ge
presenteerde herinrichting
van de Koemarkt bleek een
forse verbreding van het trot
toir in te houden, zodat er
ruimte kwam voor enige kios
ken.
En ondertussen begonnen
de door de afbraak ontstane
binnenstadswoestijntjes echte
weiden te worden. Zo lang
bleven de open plekken lig
gen. Alleen het gebied tussen
de Hoogstraat en het Broers
veld is inmiddels met weinig
verrassende nieuwbouwhui
zen volgezet. Ook langs de
Raam verrees het een en an
der. Keurigjes allemaal,
kneuterig, wat je pakweg In
Veenendaal of Wageningen
óók zo aantreft.
Het meest opvallend komt
deze mentaliteit tot uiting In
het lot van het Passagethea-
tej\ Toen de gemeente daar
de hand op legde, werd het
prachtige, rijke Tuschinsky-
interieur onmiddellijk ver
vangen door halfrond skaile-
deren stoelen. Ook de lux-
ueuxe foyer verdween. Er
kwam een soort stationsres
tauratie voor in de plaats, die
dan ook terecht „de Tender"
is gedoopt.
Goed, één plan is dan ten
minste niet verwezenlijkt: het
leggen van een metrolijn
naar Vlaardingen dwars over
de Lange Haven.
Echt herstel van de binnen
stad was er wel, maar dat
karwei werd geklaard door
goedwillende particulieren
met een hoop geld of een hoge
hypotheek. De Historische
Vereniging beloont zulke
mensen met een ereschlldje
op de buitenmuur.
De stad ondertussen rea
geert halfhartig. Het hlstori-
"sche weeshuis op de Lange
Achterweg stond jarenlang te
rotten voor de overheid einde
lijk niet meer onder een res
tauratie uitkon. Van de Mou
terij op de Noordvest, de laat
ste die nog helemaal in tact
was, wilde de gemeente wel
een garage voor vuilniswa
gentjes maken. Dat het ge
bouw toch nog gered is, dankt
de stad aan de groep jongeren
die het pand hebben veran
derd in het huidige café-ont
moetingscentrum. Ook het
Zakkendragershuisje mocht
pas na lang soebatten door
een particulier worden gered.
De huidige plannen met de
Lange Kerkstraat passen dus
geheel en al in de Schiedamse
traditie.
In diezelfde traditie hoort
overigens ook thuis enig ver
zet vanuit de burgerij. Er zijn
altijd actiecomités geweest,
die zich het lot van de binnen
stad hebben aangetrokken.
Maar veel meer dan uit3tel
van executie hebben zij nooit
weten te bereiken. Hun einig
doorslaand succes was het
feit, dat zij in de jaren zeven
tig de uitlevering van zowat
de hele binnenstad aan een
projectontwikkelaar wisten te
verhinderen.
Maar voor de concrete aan
blik van de binnenstad heeft
dat niet veel betekend. Zeker
als dat ABC-complex er
straks komt. Doe gewoon, dan
doe je gek genoeg. Er blijft
steeds minder over van wat
Schiedam tot een aparte stad
maakt. Dat heb je met een
voorzichtige gemeenschap,
die uit zuinigheid en angst
liever voor confectie kiest dan
voor maatwerk.
i' I"W'*,*ïrs .fr
frJP L -"j v -
