Eerst kantoren, later de rest
1
1
tl)
■TL
-oesje laat eindelijk haar gezicht zien
Peper: 'Doe iets
voor de stad'
BIJ DE TIJD
Schiedamse
expositie
weg na rel
m.
m
«i»'1
«SS
mmmd
WÊÊÈÊÈ£jlM
f01
MtöMMÊÈMBiwÊË'
wMzmmmmÈmmêÊmÊÊm
VRIJDAG 8 JANUARI 1988*;
PAGINA 13
Discussie
ROTTERDAM
Rotterdam zal mogelijk
binnen tien jaar een
nieuw centraal station
hebben. Aanvankelijk,
zo blijkt uit studieplan
nen, wordt het bestaan
de station gehandhaafd
en komen er twee zestig
meter hoge kantoorge
bouwen aan weerszij
den van de stationshal
en een parkeergarage
achter het Groothan
delsgebouw, daarna
wordt het oude stations
gebouw afgebroken en
komt er een tussenstuk
op die plaats met een
dertig meter hoge gla
zen, doorzichtige en
treehal.
mmË
Initiatief
si
Familie
v>
Rens de Vette (rechts): „Loesje is een leuk mens geworden." Bibliothecaresse
Roelinda Zijl toont de laatste boodschap van Loesje. (Foto Tieleman van Rijn-
Lachspiegels
Winkels
De maquette van het cen
traal station Rotterdam
in zijn uiteindelijke vorm.
Eerste fase van de bouw
1. kantoorvleugel aam ":<le
oude stationshal en -
2. parkeergarage parliel
aan spoor. Volgende fase
bouw:
3. andere kantoorvleugel.
Derde fase:
4. sloop bestaande ingang
en bouw nieuwe. Laatste
fase bouw:
5. kantoren in aflopende
hoogte over de sporen
heen. Overige gebouwen:
6. groothandelsgebouw,
7. toekomstige vestiging
van Nationale Nederlan
den en
i.Kuidige stationspostkan
toor. (Foto i't Sticht)
I NAAM
ADRES' -fö:....
POSTCODE:
Als u ons een nieuwe abonnee opgeeft,
verdient u dit sleutelhanger-klokje!
Het klokje is ook te gebruiken als
PLAATS
zaklantaarntje. De nieuwe abonnee krijgt 3 TELNR.
Het Vrije Volk twee weken; l®i||i!^pteppN^ilï
gratis en zal dus nooit 1
meer iets missen van het
POSTCODE:!.!))!!))
c PLAATS
s TELNR.
^ntei) nationale èn
regionale nieuws.
Na de twee gratis weken
betaalt de nieuwe
abonnee slechts 23,35
per maand. Laat een -r-rinrtr-r
ander ook eens genietenl
SCHIEDAM Wéér
heeft Schiedam een
museumrel. In allerijl is
vandaag in het Stedelijk
Museum een expositie-in-
opbouw afgebroken over
het werk van J. K. Huy-
smans, de levenbeschrijver
van de Schiedamse stads-
heilige Sint Lidwina. Wet
houder L. Hafkamp (WD,
Cultuur) besloot gisteren
dat de tentoonstelling niet
door mocht gaan.
Hafkamp kwam; tót dat
besluit, naar aanleiding van
vragen en opmerkingen van
raadsleden over het ver
meende anti-semitistische
verleden van de Fransman
J. K. Huysmans. De raads
leden T. de Vos (PvdA) en
B: de Leede (PSP/PPR)
menen dat Huysmans een
eeuw geleden zó ver over de
schreef is gegaan, dat een
fatsoenlijk museum geen
aandacht meer aan hem
mag schenken. In de expo
sitie komen Huysmans' op
vattingen over joden overi
gens niet aan de orde. De
tentoonstelling blijft be
perkt tot het verblijf van de
schrijver in Schiedam en
zijn opvattingen over Li
dwina
Het besluit van de wet
houder heeft bij het perso
neel van het museum tot
verbolgen reacties geleid.
Men was al maanden bezig
met de voorbereidingen. Di
recteur H. Paalman van het
Stelijk Museum heeft na
het besluit van Hafkamp
zijn vakantie afgebroken.
De wethouder: „De dis
cussie die in Schiedam is
losgebarsten over de rotte
aspecten uit het werk van
Huysmans heeft de door
slag gegegvén. Ik wil' geen
rellen en demonstraties op
de Hoogstraat. Wij hebben
gezien waar dat toe kan lei
den met dat toneelstuk van
Fassbinder; in» Rotterdam.
He-t'sluitén van cle exposi
tie be'tekent^geenTverwiji
aan het museum en het per
soneel. Ik weet dat er hard
en ingespannen is gewerkt
aan de expositie, waarin ab
soluut niets zit dat het an-
ti-semitisme verheerlijkt.
We moeten Huysmans' uit
latingen natuurlijk in de vo
rige eeuw plaatsen. Er is
zeker plaats voor nuances.
Maar in dezen heb ik geen
andere keuze - dan de ten
toonstelling te laten afbre
ken. Het anti-semitische
deel in het werk van Huy
smans gaat nu toch een te
grote rol spelen. Het drukt
een pregnant stempel op al
le expositities ln het Stede
lijk. Ik wil pas op de plaats
maken en toestanden in en
om het museum voorko
men. De gemoederen moe
ten tot rust gebracht wor
den en wel op deze wijze."
V
v.v/* •»-. - -
Spoorwegen
bouwen voor
Rotterdam
'n modern GS
Als laatste fase zien de plan
nenmakers de mogelijkheid
om over de bestaande perrons
heen kantoren te zetten. De
verwachting is echter dat die
bouw pas begin volgende eeuw
zal plaatsvinden.
De eerste fase kan beginnen
wanneer zó'n zestig percent
van het kantoorgebouw naast
de huidige aankomst- en ver
trekhal is verhuurd. Bespre
kingen zijn daartoe in gang gé-
zet door de volle dóchter van
de Nederlandse Spoorwegen,
dé Nemeog, die het onroerend
goed bouwt én in beheer heeft.
Geschatte termijn waarop de
eerste kantoorvleugel aan het
bestaande CS zit: vier tot vijf
jaar.; Dat wil zeggen dat óver
ongeveer twee jaar de eerste
paal de grond in moet.
Directeur drs K. A. J. de
Jong en ir H. J. Th. van Her
waarden van BV Nemeog zijn
M&9 f.UfQjZëfcvertroiiiud beeld: het Rotterdamse Centraal Station naar ontwerp
Wan de békende architect Sybold van Ravesteyn. (FotofArchief HVV)
zeer optimistisch over de-ter-
mijn waarop men met de kan
toorbouw kan starten, omdat:
in zowel Utrecht ais Den' Haag;
gebleken is dat het gouden
plekken zijn. „Mogelijk kunnen
automobilisten tegen die tijd
ook weer gewoon over het Sta
tionsplein mensen voor het CS
afzetten en ophalen. Daar re
kenen we met onze plannen
wél op."
Waar ook veel zorg .aan
wordt geschonken is de veilig
heid van het nieuwe gebouw.
Van Herwaarden: „Hóewei het
gevoel van onveiligheid iri CS
Rotterdam wel meevalt vol
gens onderzoeken die de NS
heeft gehouden, is het een be
langrijk aandachtspunt bij de
nieuwbouw."
Ofschoon beide Nemeog-di-
recteuren nog spreken van
'studiefase', lijkt men door het
zoeken van medefinanciers en
klaniéfi;'al in eehéóncrete^'sta-
dium terechtgekomeh. Diree?"
•teür.'De Jong: „Wij hebben als',
opdracht projecten te ontwik
kelen in en op NS-terrelnen
met als hoofddoel meer reizei-
gers in de trein te krijgen. In
hoofdzaak betekent dat kanto-
renbouw bij stations.
Inmiddels hebben we 100.000
vierkante meters in Nederland
gerealiseerd. Die worden ver
huurd.'Ook hebben we wat be
drijfshallen gerealiseerd. We
zijn geen handelaren in onroe
rend goed. Bouwplaatsen van
ons zijn alle grote stations.
Eén ervan is dus Rotterdam.
Daar waren in 1970 al plannen
voor, maar met de kantorens
top in de binnenstad zo'n vijf
jaar daarna hebben we die
plannen in de la gelegd."
Eén jaar of anderhalf gelé-
'de'n kwam het architectenbu
reau EGM uit Dordrecht met
een plan van architect Freek
Prins én constructieburea
Aronssohn voor de huidige
aanpak van het centraal sta
tion in Rotterdam. Directeur
De Jong van Nemeog: „We
hebben toen gezegd: een bij
zonder eigen initiatief. We zul
len proberen dit te verwezen
lijken.
Wat overigens niet wil zeg
gen dat we elk initiatief zullen
honoreren. We hadden vertrou
wen in EGM, wilden geen an
dere architecten meer raadple
gen en kozen voor deze aanpak
van verdichting van het hele
CS-gebicd."
Uit onderzoeken is inmiddels
bewezen dat bouwen bij een CS
in een grote stad passagiers
winst oplevert voor de NS. Het
aantal treinreizigers voor Den
Door JAN BOOISTER
WSf'
su
xt
-b-
•c.
ej I
ROTTERDAM Loesje
«i— van de afficheskomt
-.«naar Rotterdam. Ze laat al
haar werk zien op een over
zichtstentoonstelling. Haar
.eerste. Tussen de honderd
vijftig en tweehonderd tek
sten, verspreid via de beken
de aanplakbiljetten, komen
er te hangen.
Loesje zei: Mijn nicht is ei-
geniijk een neef.
En: Zou God ook in de hemel
komen. Als ie dood gaat.
En: "Aan het eind van mijn
'geld kom ik altijd nog een
stukje maand tekort.
-En: Waarom bouwt Reagan
.geen ruimteschild tegen de
'honger.
«,En: Jantjemaat is kutje-
i-'poep.
En: Begon de dag met tien
Lgoede voornemens. Ze zijn
nu al op. 1
Die Loesje.
Ze wil nu ook dat haar af
fiches in Rotterdam komen
te hangen. In zestig andere
steden wordt, al weer flink
wat jaren, elke maand ge
plakt. Aan de Maaszijden
nog niet. Dat .moet verande
ren, vindt Loesje.
Vindt eigenlijk het collec
tief achter Loesje, een stel
Arnhemmers dat haar vijf
jaar geleden bedacht. Haar
verhaal begint met de plak-
borstel die aan de emmer
lijm vraagt: 'Is ze d'r al?'
Een affiche met die afbeel
ding zorgde voor veel vraag
tekens. Een aantal aanplak
biljetten later werd' wat
meer duidelijk. „Molly gaat.
Loesje komt," stond er.
Maar toch, wie is Loesje?
Nederland brak zich het
hoofd. 21e 'bleek familie en
H SM
b< Dc.&ra
w view
jf$qp9(igK
st
OQTK)
kennissen te hebben. Dat
werd ook op de affiches dui
delijk.
De moeder van Loesje: Klein
klein kleutertje wat doe je
aan mijn borst.
Het broertje van Loesje: God
speelt vals bij verstopertje.
Hij is nooit te vinden.
Ome Henk van Loesje:
Waarom zijn CDA'ers bang
in het donker. God ziet alles.
De oma van Loesje: Laatst
een GPV-er gezien, die lach
te.
De kapper van Loesje: Die
wilde haren van haar blijven
maar groeien.
Rens de Vette uit Arnhem
heeft het maar druk om
Loesje ook in Rotterdam aan
de muren te krijgen. Hij
heeft zelf in de afgelopen we
ken her en der al wat ge
plakt op Zuid, waar in de
bieb aan het Afrikaander-
plein van 9 tot en met 31 ja
nuari de expositie is, om
Rotterdam warm te krijgen.
Op woensdagmiddag en za
terdag zit hij, of anderen van
Loesje, in de bibliotheek om
over het meest mysterieuze
meisje van Nederland te
praten.
„Loesje is leven," zegt
Rens de Vette. „Loesje is in
tussen een leuk mens gewor
den." Loesje, leert Rens de
Vette ons ook, gebruikt nooit
moeilijke woorden. Dat is
voorwaarde. En de tekst
moet aanspreken, even tot
nadenken stemmen. Of tot
glimlachen.
Rens en de zijnen willen
wel in het begin zelf in Rot
terdam plakken, maar dat
moet darna wel' door een
plaatselijke afdeling worden fj
overgenomen. Dat betekent
elke maand in Rotterdam
zo'n zevenhonderd affiches ij
plakken. Liefhebbers? Si
Dat plakken is niet altijd
zonder risico's. Rens de Vet-
te: .Aan de ene kant van het
land doet de overheid mee 4
met Loesje, aan de andere
kant beginnen ze er een fj
rechtszaak tegen."
Neem Groningen. Daar li
hangen ze binnenkort in het ;i
kader van Loesje lachsple- i|
gels op bij wachthuisjes van
het openbaar vervoer. Zo 3
krijgt het idee achter Loesje 4
meer gestalte. S
Loesje wilde indertijd ook
de politiek in. Maar ze kreeg
slechts 16.000 stemmen toen I
ze zich voor de Tweede Ka-
mer kandidaat stelde. Toch:
16.000 is weer veel, want we i
leggen alles positief uit, als
nagegaan wordt dat maar
twintig mensen slechts vier g
maanden aan die verkiezln-
gen werkten. Met een mini- 4
maal budget.
„Loesje is inmiddels van
school af," vertelt Rens de
Vette. „Ze houdt zich meer
met de wereld daarbuiten ?f
bezig. Ze neemt ook teksten
van anderen over. Jantje-
maat is kutjepoep, dat stond
op een muur in Spangen.
Hadden kinderen daarop ge-
zet. Via Loesje is die tekst
het hele land door gegaan.
Mensen kunnen ook tek- g
sten aan ons doorgeven.
Loesje is nu een vereniging,
Met zo'n 250 leden. Veel geld- k
zorgen. Ja, het is nog armoe. Is
Een miljonair zou wel han-
dig zijn voor Loesje. Het
kost nu veel geld, maar er
staat veel plezier tegen- a
over."
Haag CS verdubbelde sinds de
opbouw op het station.
Van Herwaarden: „We heb
ben daar waar we als Nemeog
hebben gebouwd geen vierkan
te meter leegstand, dus geio
ven we In Rotterdam. De stu
dies die zijn gemaakt zijn in
fases te verdelen. Eerst links
van het huidige CS een kan
toorgebouw (23.000 vierkante
meters) en een parkeergarage
voor achthonderd auto's, dan
liefst doorbouwend.
Rechts een even groot kan
toorgebouw en tenslotte het
middendeel (9.000 vierkante
meters) na de sloop van het
bestaande CS van architect Sy
bold van Ravesteyn. Met de
uiteindelijke toevoegingen bo
ven de perrons kan het totale
kantoorvolume op 100.000 vier
kante meters komen. Geschat
te kosten van de operatie aan
de voorzijde: 170 miljoen gul
den." Inclusief de overbouwing
vari 'de perrons zal hetjjroject
ruwweg '300 miljoen -gulden'
kosten.-i g
x.iij» i ic r
De gebouwen zullen "geen
van alle het spoor afsluiten'
van de stad. De Kantoorvleu
gels komen op pilaren te staan.
Op de begane grond zijn win
kels, showrooms, café's, res
taurants. Daarboven is een
verdieping weggelaten voor
het 'doorzicht' naar de treinen.
Daarna komen zestien lagen
kantoren.
Onder de parkeergarage
achter het groothandelsge
bouw komt ook een mogelijk
heid om stads-, regionale en
internationale bussen te parke-
rèn. Een noodzaak omdat de
ruimte voor alle openbaar ver-
voersbussen op het Stations
plein in Rotterdam onvoldoen
de is.
Bij het middendeel op de
plaats van het huidige sta
tionsgebouw is gedacht aan
een dertig meter hoge glazen
doorkijk naar en van de trei
nen. Daarboven komt een be
perkt aantal kantoorlagen.
Van Herwaarden: „Natuurlijk
proberen we het hele gebied en
vooral de hal zodanig te ma
ken dat mensen zich er veilig
voelen. Dat wil zeggen weinig
verloren hoekjes, veel licht,
veel kunstlicht en spiegels. Het
moet een imposante cityhal
zijn."
Nemeog stelt zich ten doel
'door middel van publieksfunc
ties op de begane grond' een
vriendelijke gebied bij het sta
tion te, creëeren. „Beslist geen
winkelcentrum," stelt direc
teur De Jong.
„Het afbreken van een ge
bouw als het huidige CS gaat
me natuurlijk aan mijn hart,"
vervolgt hij. „De hal met name
was heel mooi, hoewel het een
rotzooitje is geworden met alle
gebouwtjes en aanpassingen
die daarbinnen zijn gedaan.
Maar de wereld staat niet stil.
Jammer, maar het gebouw zal
moeten worden opgeofferd.
Van welk materiaal het nieu
we gebouw zal zijn is onduide
lijk, wel weet ik dat het geen
glazen vliesgevel wordt. Het is
een gevoelige plek in de stad
en we willen daar de hoogste
kwaliteit nieuwbouw brengen.
Meer kan ik er niet over zeg
gen."
De Rotterdamse wethouder
Laan (Ruimtelijke Ordening)
staat positief tegenover de
plannen van NS met het Rot
terdamse centraal station. De
schotsen die de spoorwegen nu
hebben gepresenteerd zullen
door de gemeente nader wor
den bestudeerd, maar gezien
de overige plannen voor kanto-
renbouw rond het centraal sta
tion zijn de NS-voornemens
een goede ontwikkeling, zo ïiet
de wethouder weten. Mogelijk
wordt ook het Stationsplein
wear geheel nieuw Ingericht
lalsjgevolg van de NS-plannen.
1'
"'1
ROTTERDAM „Vraag
niet eerst wat Rotterdam
voor u kan doen," houdt bur-*,
gemeester Peper .dé; Rotter^
damse Inwoners en.Ibédrij-v
ven voor. Hij heeft liever dat
zij zich op de eerste plaats
afvragen wat zij zélfwoor de;
stad kunnen doen.
Peper besloot mét,-deze
oproep zijn nieuwjaarstoe
spraak gisteren tijdens» dé;
eerste vergadering'yant;dé
Rotterdamse gemeenteraad:,
Hij herhaalde, .zijn oproep:
V tijdens de nieuwjaarsbijeen
komst van het college van
burgemeester, en'.;;wethou
ders voor delegaties uit de
Rotterdamse samenleving.
In ruil voor de gevraagde
dienstbaarheid aan de/stad
beloofde.- Peper,, dè';Rottér-}
damse burgers, bedrijven en;
organisaties dat het stadsbe-f
stuur een 'voorspelbaar poli
tiek beleid' zal voerèii. Het
stadsbestuur zal dit jaar. eenV
visie op de ontwikkeling yah;
de stad neerleggen die. be
stand is tegen de 'stemmin
gen van de dag', voorspelde
;I»eper. - i
Aan de andere kant hoeft
Rotterdam ook wéer hlet te;
vrezen dat de stad yanaf. be-
dén één en al'n toonbeeldY
van harmonie (Peper: „Con-:
sensu9-op-afroép") zal zijn.
„Daar staan de verschillen- -
de verantwoordelijkbeden,
belangen en.Viopvattlngen
van de mensen én groepen
die aan de toekomst van de
vstad aWemwerken, wel,borg
- voor," steldelde burgemees-
Peper -keerde zleh tegen
de Apolitiek als' -'vak - apart*.
Hij .voerde Integendeel ^een
gedegen pleidooi ypor 'ieen.
YpoUtlekfibelëldjdatïdélmen-
sen geborgenheid geelt, nór-
men.-stélt,; samènhang laat
:.zlèn, deelbelangen'; verbindt
maari;dle»belangenalshet
:mééi;||^óolcf^f^oadérgésfehlkt;
maakt aan het-publieke be- i
lang. Politieke partijen moe- I
'ten ook op plaatselljk nl- J
veau,T, minder,- zelfstandig j
opereren," maar .meer 'dis- j
cussle zoeken met organlsa- 1
ties,bedrijven en mensen.-:*
3Als ,het- bedrijfsleven be-'
paalde .^.actlviteltenYdlchter
bij Jde mensènikah brengén,
moet de politiek dief, taken
uit handen geven. Als de
'éVprhieM^^
tier. met geld -steunt,mag
dat slechts voor een beperk
te periode en met duidelijke:
afspraken over préstaties en
verantwoordelijkheden/ISMB;
merkte Fejper op. Alleen zó
wordtduIdellji^wat^étlpüYï
bUek-bel^'gislvad eénactl-i
Peper -constateerde -ook
nog dat het CDA er ln gé-;
slaagd Is ondanks aUe maat-, j
schappelijkeveranderingen 3
een centrale rol ln de maat-
schappij Is bl ij ven vervuü-
:lén;'maa^^^t;dé;Roole4Faf;
railiéWah; deiPvdAiwél feïssist ;j
._v,,
Stuur r>e iI t- •*<- ersun envelop.
Antwoordnr. 1379 s#;*
réi
j