Wij maken onszelf graag overbodig'
Open School
in Schcedam-Noord
Kunstenaars willen oud pand beheren
Stroom kan pas sinds
75 Jaar uitvallen
Otter schenkt 30.000 voor otters
Het Vrije Volk SCHIEDAM
mm
nm
Slotfeest SSVO
Haasbroek
bij PvdA
Bouwplaats
op volle toeren
PAGINA 14
ZATERDAG 11 JUN11988
Patiënten Belangen Vereniging Schiedam zet zich
achter de schermen al zeven jaar in voor de rechten
van de patiënt; overkoepelend orgaan Nieuwe
Waterweg Noord in oprichting
mi
mwM M'
Groep van vijf uitgeweken Rotterdammers zoekt nieuwe ateüerruimte in Schiedam. 'Van een beetje pand
kunnen wij wel wat maken'
Door Rob van Stek
SCHIEDAM Aanvankelijk wer
den ze door de medische wereld met
het nodige wantrouwen bekeken. Lasti
ge pottekijkers waren het. Van die
scepsis is nu, zeven jaar later, weinig
meer over. „We zijn een erkend en ge
waardeerd gesprekspartner geworden.
Er wordt steeds beter naar ons geluis
terd en men komt tegenwoordig ook
naar ons toe om onze mening te vra
gen," zegt J. Ouwens-Muller.
Zij is bestuurslid van de 350 le
den tellende Patiënten Belangen Vereni
ging Schiedam (PBVS). De vereniging
komt voort uit de brede democratise
ringsbeweging van de jaren zeventig.
Gebruikers van de gezondheidszorg
moeten inspraak hebben in de gezond
heidszorg, was toen een gedachte die
ook door de minister van volksgezond
heid beleden werd. In Schiedam pikte
een groepje van zes mensen, waaronder
mevrouw Ouwens, dat idee op wat in ju
ni 1981 resulteerde in de oprichting van
de PBVS.
Als doelstellingen heeft de orga
nisatie het verschaffen van informatie
over de gezondheidszorg en het mondig
maken van hulpvrager èn hulpverlener.
„Dat werkt bij ons namelijk twee kanten
op," legt voorzitter J.J. van Ewijk uit.
„De patiënt willen we bewust maken
van zijn rechten en plichten, we maken
duidelijk dat de dokter ook maar een
mens is tegen wie niet torenhoog opge
keken hoeft te worden. Dat geldt trou
wens eveneens voor het verplegend
personeel, waar de arts ook nogal eens
op een onaantastbaar voetstuk staat."
„Aan de andere kant verzoeken
we de medici om gewone, begrijpelijke
omgangstaal te gebruiken," gaat hij
verder. „De arts heeft uiteraard veel ge
leerd en mooie boeken gelezen, maar
uiteindelijk, en daar hameren wij op,
gaat het erom van mens tot mens ge
lijkwaardig met elkaar om te gaan."
Namens de gebruikers heeft de
vereniging zitting in tal van besturen,
commissies en adviesorganen in de ge
zondheidszorg. Met de huisartsen, de
specialisten, het ziekenfonds, het kruis
werk, de ziekenhuizen in de regio en
nog andere instellingen wordt een gere
geld contact onderhouden. Constructief
overleg is daarbij het sleutelbegrip, be
nadrukt Van Ewijk.
„Wij zijn geen actiegroep. Het is
nooit onze bedoeling om een bepaalde
hulpverlener via de pers aan de boom
te spijkeren, hoewel we daar ongetwij
feld veel leden mee zouden winnen. Lie
ver werken wij op de achtergrond,
waardoor er in de loop der jaren over
en weer een enorm vertrouwen is ge
groeid. Als er een kwestie speelt zit ik
als 't moet binnen 24 uur met de be
trokkenen om de tafel, of het nu het zie
kenfonds, de wethouder, een arts of het
Dijkzigt is."
De belangrijkste activiteit van de
PBSV is het spreekuur, waar iedere
Schiedammer terecht kan met vragen
en klachten over de gezondheidszorg in
het algemeen of over de plaatselijke in
stellingen en hulpverleners. In alle ge
vallen is de privacy van zowel klager als
beklaagde gewaarborgd. De hulpvrager
blijft anoniem, terwijl ook de vakgeno
ten van de hulpverlener er niet achter
komen dat er 'zaak' tegen hun collega
loopt.
Bij de mensen die werkzaam zijn
in de gezondheidszorg is inmiddels het
besef gegroeid dat iedere klacht op
zichzelf staat en serieus genomen dient
te worden. „Ik doe 6000 consulten per
jaar, en nu komt u met twee klachten
aan, kregen we in het begin van sommi
ge artsen te horen," vertelt Ouwens.
„Maar voor dat betreffende individu die
er als patiënt toevallig mee geconfron
teerd wordt is het wel 100 percent na
tuurlijk. Waarbij we ook de klagers
voorhouden dat ze niet met het idee
naar huis moeten gaan dat het in de ge
zondheidszorg maar een puinhoop is.
Bestuurslid J. Ouwens-Mullsr en J.J. van Ewijk van de Patiënten Belangen
Vereniging Schiedam: „Er wordt steeds beter naar ons geluisterd. Men komt
zelfs naar onze mening vragen."
Want in de meeste gevallen gaat het na
tuurlijk goed."
De problemen die de PBVS voor
gelegd krijgt variëren van het gebrek
aan privacy in de polikliniek tot de on
hebbelijke bejegening door een specia
list. Van Ewijk: „Op een gegeven mo
ment kwam er in korte tijd een aantal
klachten binnen over een bepaalde arts.
Hij groette niet en gaf geen hand, wat
de patiënten bijzonder onplezierig von
den. We zijn met hem gaan praten en
hebben op z'n Hollands tegen hem ge
zegd: men vindt je een onbeschofte
boer. Hij was zich van geen kwaad be
wust en heeft zijn leven meteen gebe
terd. Probleem opgelost."
Zo makkelijk gaat hel uiteraard
niet altijd. Ouwens en Van Ewijk erken
nen dat er ook wel eens zaken zijn
waarin de PBSV geen gehoor vindt voor
haar standpunt en het conflict onopge
lost blijft. „Maar wij hebben geduid, er
zijn zoveel kanalen om een probleem
aan te pakken. Naar de hulpverlener toe
houden we echter altijd rust aan het
front, we beginnen tegen niemand een
campagne. In de praktijk blijkt tot nu
toe dat we het redden met de lange
adem," aldus de voorzitter.
Veel klachten los je op doordat
je ze alleen al aanhoort, is de ervaring
van de twee bestuursleden. „En ande
ren moeten even over een drempeltje
heen geholpen worden, voor een be
zoek aan een specialist bij voorbeeld.
De volgende keer kunnen ze het dan
zelf wel. Dat past natuurlijk prachtig bij
ons idee van mondigheid. We maken
onszelf graag overbodig," aidus Ou
wens.
Behalve het spreekuur organi
seert de PBSV geregeld themabijeen
komsten over onderwerpen als bijvoor
beeld het ziekenfonds of gezonde voe
ding en houdt men op verzoek op maat
gesneden lezingen voor bejaardentehui
zen, verenigingen etc. Daarnaast heeft
men onlangs vier gratis folders uitgege
ven die in begrijpelijke taal uitleg geven
over klachtenprocedures, rechten en
plichten in de gezondheidszorg, specia-
listenbezoek en de PBVS zelf.
Met de zusterverenigingen in
Maassluis en Vlaardingen {beide in op
richting) wordt momenteel overleg ge
voerd over toekomstige samenwerking.
Die gesprekken moeten dit najaar lei
den tot de oprichting van een overkoe
pelend orgaan voor de regio Nieuwe
Waterweg Noord.
Wie in contact wi! treden met de
PBVS kan de vereniging bellen op num
mer 4731517.
SCHIEDAM - De Open School
start in het volgende cursusjaar met een
nieuwe groep in Schiedam-Noord. Het
Educatief Centrum voor Volwassenen
(ECV) organiseert daarom op donder
dag 16 juni een informatie-ochtend. Op
deze ochtend zullen cursisten en bege
leidsters van de Open School informatie
geven over de manier van leren, het
programma en de excursies die worden
gemaakt.
De Open School is bedoeld voor
vrouwen van alle leeftijden met niet
meer dan twee jaar vervolgonderwijs.
SCHIEDAM De Stichting
Schiedamse Vrouwenemancipatie Orga
nisatie (SSVO) organiseert op vrijdag 17
juni een feest fer afsluiting van het afge
lopen seizoen. Het slotfeest zal worden
geopend door Cabaret Kamizool. Zij
brengen enkele delen uit hun nieuwste
theaterprogramma. Ook treedt de vrou
wenband 'Heavy Emmanuel" op. Het
feest zal plaatsvinden in de zaal van de
filmclub in de Nieuwstraat 12 in Schie
dam. De aanvang is om 19.30 uur.
SCHIEDAM - Nico Haasbroek,
hoofdredacteur-directeur van Radio
Rijnmond en media-deskunige is don
derdag te gast op de ledenvergadering
van Schiedamse afdeling van de Partij
van de Arbeid, in wijkcentrum De Blau
we Brug zal hij een inleiding verzorgen
over het thema 'Heeft het huidige me
dia-beste! toekomst?'. Verder zal er in
De Blauwe Brug worden gediscussieerd
over het PvdA-rapport 'Schuivende Pa
nelen', Haasbroek leidt die discussie.
De ledenvergadering begint om 20.00
uur en is ook voor belangstellende
niet-leden vrij toegankelijk.
De cursisten bepalen zelf wat zij willen
leren. De onderdelen Maatschappijleer
en Nederlands staan vast. Daarnaast
kan bij voorbeeld ook worden gekozen
voor rekenen, Engels, geschiedenis en
oriëntatie op de computer. Bij de the
ma's komen ook niet schoolse onder
werpen aan de orde zoals: opkomen
voor jezelf en omgaan met anderen.
Open School loopt gelijk met de
schoolvakanties in de periode van au
gustus tot en met juni. De opleiding
duurt twee jaar en neemt twee ochten
den per week in beslag. Dit zijn de dins
dag- en donderdagochtend. De aan
vang is op beide ochtenden om 09.00
uur. Het lesgeld bedraagt 50,- per cur
susjaar, inclusief kinderopvang.
Geïnteresseerden kunnen don
derdagochtend 16 juni terecht in wijk
centrum De Blauwe Brug. De informa
tie-ochtend duurt van 9.30 tot 12.00
uur. Er is kinderopvang aanwezig.
Op de informatie-ochtend vindt
ook de inschrijving plaats. Vrouwen die
niet bij deze ochtend aanwezig kunnen
zijn, kunnen informatie krijgen bij Ineke
Hoebink van het ECV, telefoonnummer
4261511.
SCHIEDAM Met het vooruitzicht op
mooier weer gaat de bouwspeelplaats in
Schiedam-Zuid vanaf 13 juni weer vier
middagen in de week open. Op maan
dag is er van 15.30 tot 17.00 uur fiets-
crossen. Op dinsdagmiddag kunnen de
kinderen tussen 15.30 en 17.00 uur hut
ten bouwen, 's Woensdags tussen 13.30
en 16.00 uur staan op het programma:
hutten bouwen, vuurtje stoken, spel en
knutselen. Op donderdag kan een leder
een hut bouwen tussen 15.30 en 17.00
uur. Kinderen wordt aangeraden stevige
schoenen aan te trekken en liever geen
nylon kleding te dragen. De entree be
draagt ƒ0,50. Een strippenkaart voor
vijf keer kost ƒ2,-.
fsüfi
'i CV V
De kunstenaars in hun atelier; hoe lang nog?
Door Marjo Peppelaar
SCHIEDAM „Het atelierpro
bleem van kunstenaars wordt enorm
miskend. Het klinkt misschien roman
tisch, maar ais kunstenaar leef je in fei
te van je werk. Als je dan eens kijkt
hoeveel kunstenaars er gewoon op
straat staan."
Fatalistisch klinken de woorden
van kunstenaar Matthijs Waardenburg.
Samen met Marianne Bakeiaan, Frank
Tonus, Victor Snijtsheuvel en Ernst
Mostert beschikt hij over atelierruimte
in een oude school aan de Westvest.
Binnenkort moet het vijftal de school
verlaten omdat deze schooi wordt afge
broken.
Het is nu bijna twee jaar geleden
dat ze de school tegenkwamen op een
van hun zoektochten. Na contact met
de Willibrordusstichting, een katholieke
stichting die schoolgebouwen beheert,
kregen ze toestemming om hun ateliers
in het pand te vestigen. Het vijftal
maakt gebruik van de school op basis
van een om-niet contract met een
maand opzegtermijn. „Toen we erin
kwamen hielden we er rekening mee dat
we we! drie of vier zouden kunnen blij
ven," zegt Frank tonus. „Het bericht
dat we eruit moesten kwam dan ook als
een enorme schok. Je zuit begrijpen dat
het hier nu een enorme stresstoestand
is."
Mathijs Waardenburg: „Wij zijn
net een paar jaar van de Kunstacade
mie af. Voor kunstenaars die nog in de
ontwikkelingsfase verkeren werkt dit
heel remmend. Om te exposeren moet
je een goed en overtuigend beeld van je
werk geven. Dat kan alleen maar als je
de kans krijgt om een aantal jaren te
groeien in één bepaalde ruimte. Wan
neer je steeds moet verhuizen krijg je
geen eenheid in je werk," aidus de jon
ge kunstenaar.
Met de Willibrordusstichting
hebben ze altijd een goede verstand
houding gehad. „Toen de school nog
leeg stond, is voor duizenden guldens
glasschade aangericht," vertelt Marian-
ie Bakelaar. „Wij voelen ons veran-
woordelijk voor zo'n pand in de tijd dat
we erin zitten. Je draagt er zorg voor
dat het niet achteruit gaat. De Willibror
dusstichting was best blij met ons,"
weet zij.
Het probleem van de vijf kunste
naars is eigenlijk dat ze zelfs geen aan
spraak maken op een plekje op de ge
meentelijke (ellenlange) wachtlijsten
voor ateliers, omdat zij Rotterdammer-
zijn. Ook in hun eigen stad heerst een
nijpend ateliertekort. Maar, zegt Mari
anne Bakelaar: „!k heb al zes ateliers
gehad en ik heb hier het lekkerst ge
werkt. En ik wil niet slijmen, maar ik
vind Schiedam een hele leuke stad. Het
is hier tamelijk rustig en er is hier in de
buurt een concentratie van atelierklan
ten."
Het vijftal kan niet ontkennen dat
Schiedamse kunstenaars eerder aan
spraak maken op de toch al schaarse
ateliers in Schiedam. „Dat is wel zo,"
geeft Matthijs Waardenburg toe. „Wij
zouden graag in Schiedam komen wo
nen, maar daar is de gemeente ook niet
zo happig op, omdat we al een uitkering
hebben."
Marianne Bakelaar: „Wij willen
laten zien dat we wel goed gebruik ma
ken van zo'n gebouw. Wij zijn hier elke
dag, we zijn echte work-rollings. We
hebben hier alie ruimte nu optimaal in
gebruik, tot aan de gang toe."
Een ronde door de school leert
dat werkelijk ieder hoekje benut is. In
de wc is een donkere kamer ingericht,
een deel van de gang wordt gebruik om
hout te zagen voor lijsten. De kunste
naars hebben, op Victor Snijtsheuvel
na, hun ateliers ingericht in de ruime,
lichte lokalen. Victor bezet een deel van
de gang, waar een grote akoestische rit-
me-instaliatie staat. Het is maar een
kleine ruimte, die vol staat met trom
mels en de meest uiteenlopende slagin
strumenten, die de kunstenaar, vaak
met gevonden materiaal, in elkaar zet.
„Ik geef met die instrumenten perfor
mances, waarbij naast het geluid bewe
gingen een grote rol spelen," vertelt hij.
„Deze ruimte is echt ideaal voor mij. Ik
moet veel lassen. Het is hier helemaal
betegeld en dus geen brandgevaar. Bo
vendien bezorg ik hier niemand geluids
overlast."
Zelfs als de vijf kunstenaars een
atelier vinden is de kans groot, dat ze
daar niet allemaal terecht kunnen. „Ik
zou het heel jammer vinden als de
groep uit elkaar zou vallen," zegt Mari
anne Bakelaar. „Je werkt als kunste
naar toch tamelijk geïsoleerd. Het wer
ken in een groep is voor mij heei stimu
lerend. Het geeft mogelijkheid tot dis
cussie."
Over initiatieven van de overheid
om oude panden te renoveren ten be
hoeve van kunstenaars is het vijftal niet
erg te spreken.
„Het wordt toch veel te duur
voor ons," zegt Marianne Bakelaar.
„Als kunstenaar ben je een kleine zelf
standige, je investeert je geld dan liever
in je materiaal." Mathhijs Waardenburg
valt haar bij: „Wij hebben eigenlijk mini
male eisen. Als kunstenaar ben je met
je handen bezig, dus van een beetje
pand kan je altijd wel wat maken. Wij
zien al heel snel mogelijkheden voor be
paalde gebouwen. Van ons hoeft een in
stantie er niet vaak wat aan op te knap
pen."
SCHIEDAM Als een dezer
dagen de stroom in Schiedam zou
uitvallen dan krijgen de mensen van
de Openbare Nutsbedrijven (ONS)
het zwaar te verduren. Immers niet
zozeer het gemis van straatverlich
ting, maar van televisiebeelden kan
nu de massa tot hysterie brengen.
Toch was het in april pas 75 jaar ge
leden dat Schiedam elektriciteit
kreeg in de vorm van elektrische
straatverlichting. De introductie hier
van luidde een nieuw tijdperk in. Alie
andere warmte- en lichtbronnen wer
den ineens afgedaan als ouderwets
Dat is niet zo verwonderlijk als
men een blik in de geschiedenis
werpt. Schiedam is door de eeuwen
heen vooruitstrevend geweest, met
name op het gebied van verlichting.
In 1682, al 306 jaar geleden, werd
Schiedam verlicht door middel van
olielantaarns. De stad behoorde hier
mee tot de eerste vijf steden ter we
reld met een deugdelijke en onder al
le omstandigheden functionerende
straatverlichting.
Bedenker van de openbare
straatverlichting en tegelijkertijd hou
der van het octrooi voor het vervaar
digen van palen en lantaarns was Jari
van der Heyden. Zijn systeem van
straatverlichting bestond uit een spe
ciaal voor dat doei ontworpen raap
olielantaren op een vierkanten, hou
ten paal. De straatverlichting beviel
zo goed dat de lantaren de 'Jan van
der Heydenpaai' werd genoemd. On
der die naam werd het systeem be
roemd over de hele wereld.
Ook in Nederland was de Jan
van der Heydenlantaren al snei popu
lair. Nadat Amsterdam in 1676 had
besloten tot ingebruikneming van een
straatverlichting, wilden de andere
steden niet achterblijven. Al snel
volgden Den Haag, Groningen,
Utrecht en Schiedam het voorbeeld
van de hoofdstad.
Natuurlijk kondsn ds Scftis-
dammers ook in het donker hun weg
goed vinden, dat waren ze immers
gewend, maar niettemin waren ze
heel enthousiast over de straatver
lichting. Het was vanaf de invoering
van de verlichting ook 's avonds een
gezellige drukte op straat. Met de
komst van de openbare straatverlich
ting werd ook een nieuw beroep
geïntroduceerd, namelijk dat van
lampenvulier. De lantaarns waren ge
vuld met raapolie met een scheutje
lijnzaadolie om bevriezen in de winter
te voorkomen. Het oliemengsel
brandde echter snel op.
De 'volders van de lampen'
hadden dan ook een zware taak. Zij
moesten de lampen op tijd bijvullen,
zodat ze bleven branden. Ze hadden
de lampenolie echter niet bij zich: die
moesten ze halen bij 'den Commissa
ris'. De vuilers moesten zich bij hem
verantwoorden en beloven geen
druppel van de kostbare olie 'voor
zich zelve te behouden, te verkoopen,
weg te geeven of andersints buifen
den dienst van de Stad te gebruiken'.
De Van der Heyden-verlichting
bleef meer dan anderhalve eeuw zon
der noemenswaardige veranderingen
in gebruik. De verlichting beviel de
Schiedammers zo goed dat ze er wei
nig voor voelden de raapolieverlich
ting op te doeken ten gunste van de
inmiddels uitgevonden gasverlichting.
Een verzoek tot invoering van de gas
verlichting werd in 1845 gedaan door
de Amsterdammer Nayler. Hij wees
Schiedam erop dat de stad 'aanzien
lijk genoeg is om door middel van
KoolGas verlicht te worden' eraan
toevoegende 'dat de inwoners niet
ten achteren zullen willen blijven in
de Verbetalngen welke in andere
steden hier te lande zijn ingevoerd'.
Een mooi pleidooi, maar niet voor de
Schiedammers. Zij wisten dat de in
voering van het gaslicht in Amster
dam bijna was uitgelopen op rellen.
Bovendien waren ze ervan overtuigd
dat het KoolGas giftig was. Het zou
dan ook nog 12 jaar duren voordat
de gasverlichting in Schiedam werd
ingevoerd.
SCHIEDAM - Dertigduizend gul
den heeft gisteren de heer J.A. Assink,
coördinator levende have van Diergaar
de Blijdorp, ontvangen als bijdrage voor
het werk van de dierentuin voor in
standhouding van de Europese otters.
Het geschenk kreeg hij aan boord van
de salonboot Kapitein Kok van een min
der bedreigde otter. Peter N. Otter van
de Otterboergroep deed de schenking
op de receptie ter gelegenheid van zijn
25-jarig jubileum bij dit Schiedamse fa
miliebedrijf.
Hij is president-directeur van de
ze wereldwijd werkende in- en uitvoer
handelsmaatschappij op het gebied van
grondstoffen voor de veevoederindus
trie. Het bedrijf handelt in dierlijke eiwit
ten, granen en derivaten, heeft ook ves
tigingen in Kampen, België en Frankrijk
en belangen in bedrijven in Engeland en
Griekenland. Het hoofdkantoor staat
aan de Lange Haven in Schiedam en
telt bijna zestig personeelsleden.
De heer Otter, volgens zijn me
dewerkers een natuurliefhebber, zei blij
te zijn met plannen om het milieu te zui
veren van ongewenste stoffen ais PCB's
en zware metalen. „Een van de meest
bedreigde diersoorten is de otter. Er
zijn naar schatting nog 20 30 otters in
Nederland aanwezig. Gelukkig is er
door minister Braks een otterbescher-
mingsplan aangekondigd en houdt de
Diergaarde Blijdorp zich intensief bezig
met de instandhouding. Daarom heb ik
mijn relaties gevraagd in plaats van een
geschenk voor mijzelf geld voor dit doel
beschikbaar te stellen en hebben wij
van Otter Holding BV dit to dertigdui
zend gulden aangevuld," verklaarde de
De heer Otter overhandigt de cheque aan de heer Assink
jubilaris bij de overhandiging van de
cheque aan plaatsvervangend directeur
Assink van Blijdorp.
De diergaarde speelt een be
langrijke rol in een Europees otterpro
ject, dat de sterk teruggelopen stand
van de visotters weer moet opvijzelen.
Blijdorp gaat straks in het centrum van
zijn nieuwbouw een otterverblijf bou
wen. Daarvoor zal deze schenking ge
bruikt worden. Eerder heeft de Rotter
damse dierentuin op grond van een
naam geld voor pinguïns gekregen.
FOTO ERNO WIENTJES
