Modern beheer
monumenten
levert huizen op
Sylvia Saakes wil met naaimachines, stof
en zomerkleding terug naar Nicaragua
'Kijk, zó heb ik voor elk moment van
de dag een ander kleurtje!'
Brandmelder in molen De Vrijheid
Het VKje Volk
65,-
50,-
30 miljoen
gulden voor
VIC-project
PvdA wil uitleg
plan Universiteit
Argus introduceert: Eye Wardrobe.
85,-
wmm-wmm
Tas weggerukt
CATERINGBEDRIJF BESTAAT 90 JAAR
k
ws
IfiPAGINA 18
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1988
Zó werkt Eye Wardrobe:
le montuur
95,-
2e montuur
3e montuur
4e montuur
mm U WÊÊÊÊÊÊËÊÊÊÊÊÊÊL
Ss
W
r
Door Ben van Haren
SCHIEDAM Monumentenbe-
1 heer is niet langer meer het In oorspron-
kelijke staat houden van oude panden
en gevels. In de nieuwe opvattingen
past het aanbrengen van modeme voor
zieningen in of aan een historisch ge-
bouw. „De geschiedenis mag niet ver-
valst worden, maar aanpassingen ten
behoeve van de bruikbaarheid zijn toe-
gelaten. Voorwaarde is echter, dat ze
J ook herkenbaar zijn als twintigste
eeuws element." De restauratie-expert
van de gemeente Schiedam, Peter van
Velzen, zei dit gisteren op een bijeen-
komst in het oude Vrijmoedpand aan de
Lange Haven 48.
De tientallen duiven die in dat
zeven jaar leegstaande pand onderdak
hadden gevonden, zuilen nu spoedig
een ander hok moeten zoeken. Er is een
plan ontwikkeld, dat als voorbeeld geldt
van modern monumentenbeheer, waar
door mensen het weer in gebruik zullen
gaan nemen. Een bouwaanvraag is in
gediend voor acht tot tien woningen.
„In de loop der jaren hebben
verschillende mensen zich al stuk gebe
ten op dit pand. Het knelpunt is de
lichtval. De oplossing is nu gevonden
door in de oorspronkelijke voorgevel
een aantal nieuwe, modeme kozijnen
aan te brengen. Monumentenzorg heeft
zich daar ook mee akkoord verklaard
omdat het het historische beeld geen
geweld aan doet. De toevoegingen zijn
duidelijk herkenbaar ais elementen uit
de twintigste eeuw."
In het oude pand van Vrljmoed,
waaruit de distilleerketels allang verwij
derd zijn, is deze week met man en
"macht gewerkt om de uitwerpselen van
de huidige bewoners te verwijderen. Dat
>:was nodig om een tentoonstelling in te
n richten. Van de landelijk georganiseerde
'Open Monumentendag maakt de ge
meente namelijk gebruik om te laten
zien, wat op dit gebied allemaal gaande
is in Schiedam. Daarnaast staan zater
dag natuurlijk ook de deuren van alle
gemeentelijke monumenten in Schie
dam open tussen 10.00 en 16.00 uur.
In het oude Vrijmoedpand aan
de Lange Haven 48 is goed te zien, wat
de gewijzigde opvattingen over monu
mentenbeheer voor Schiedam hebben
of nog gaan betekenen. Tientallen res-
.tauratieprojecten zijn in beeld gebracht.
Langs de oude in onbruik ge
raakte havens van de jeneverstad zijn
I momenteel ongeveer honderd woningen
V in aanbouw, heeft Bohré, de chef stede-
bouw van Gemeentewerken, opgeteld.
Binnen,tieajaar.zalde Lange,Haven en
omgeving helemaal zijn hersteld. Het is
een goed idee om die ontwikkeling op
de Open Monumentendag te laten zien.
Het aantal initiatieven voor restauratie
van oude panden neemt toe. Er is een
stijgende belangstelling van particulie
ren en die hebben wij hard nodig, want
liefst 85 percent van de historische pan
den in Schiedam Is particulier eigen
dom." Secretarie-ambtenaar Griffioen,
die de zieke wethouder Hans van Kleef
verving, gaf gisteren een verklaring voor
het ontbreken van een restauratietradi
tie in Schiedam. „Nu pas komt dat pro
ces hier op gang, terwijl zoiets in plaat
sen zoals Delft, Leiden of Goes al heel
lang bestaat. De oorzaak daarvan zal
gezocht moeten worden in de positie
van Schiedam. Het is we! een stad van
vergelijkbare omgang maar zit onder de
rook van een nog grotere stad, Rotter
dam, met de functie van centrumge
meente. In al die andere plaatsen heb
ben regionale instellingen zich gehuis
vest in monumenten, maar bij ons zijn
die grote panden leeg blijven staan. Het
op gang brengen van die restauratie-
stroom heeft veel energie gekost. Nu is
het zaak die inmiddels zwaar beladen
kar goed in het spoor te houden."
Griffioen kreeg van voorzitter F.
Geerdes het eerste jaarverslag van de
particuliere Stichting Beschermd Stads
gezicht, die met overheidssteun de his
torische gevel aan de Lange Haven 95
herstelt, die meer dan tien jaar geleden
door brand werd verwoest. Zij is inmid
dels ook ver gevorderd met plannen om
de vroegere distilleerderij De Locomo
tief aan de andere kant van de Lange
Haven te restaureren en daarheen het
Nationaal Gedistilleerd Museum, dat uit
het Stedelijk Museum is gegroeid, te la
ten verhuizen.
Geerdes vroeg meer aandacht
voor het industrieel erfgoed van Schie
dam. De herstelde bedrijfspanden aan
Nieuwe Haven, Westerkade en Noord-
vest illustreren volgens hem de bloeitijd
van de branderijen in Schiedam.
Op de tentoonstelling, die zater
dag gratis te bezoeken is, geeft de His-
tonsche Vereniging Schiedam ook infor
matie en zijn de verschillende restaura
tieplannen te zien. Inmiddels afgerond,
in ontwikkeling of ven voorbe
reiding zijn het herstel van ae monu
menten aan de Lange Haven 25 (tot aan
Westvest), 37,39.48,50,56,74,76,80,
84, 95 en 104, Korte Haven 9, Nieuw-
straat 26, 28 en 3Q, Tuinlaan 50 en 80,
Schie 86 en 98, Oude Kerkhof 5, Lange
Nieuwstraat 5^ en Arij Rrinslaaa.,14
villa van Brinkman)^ -w-
Door Ben van Haren
SCHIEDAM Moeder Blanca in
Esteli, de werksters van het sojarestau-
rant in de grensplaats Somoto en een
vrouwengroep in de hoofdstad Managua
kijken in Nicaragua vol verlangen uit
naar de terugkeer van de Schiedamse
Sylvia Saakes. Zij kunnen gerust zijn.
Deze onderzoekster van een Nederland
se organisatie voor ontwikkelingssa
menwerking gebruikt de maand verlof in
haar vaderland om zomerkleding, stof
en naaimachines te verzamelen.
Het Nicaragua-comitè Schiedam
heeft steun toegezegd, er van uitgaande
dat veel stadgenoten kleding of andere
bijdragen zullen geven. In oktober
neemt Sylvia de spullen mee naar het
door oorlog en economische boycot
zeer verarmde land in Midden-Ame-
rika.
Bijna een jaar geleden vertrok
Sylvia Saakes naar Nicaragua. „Ik heb
sindsdien alleen maar een verdere ve
rarming van het land kunnen vaststel
len. De inflatie is verschrikkelijk. Briefjes
van duizend hebben inmiddels de waar
de van één gekregen. De mensen moe
ten een stapel briefjes meenemen om
eenvoudige dingen te kopen. De rege
ring ziet geen kans meer subsidies te
geven op het basisvoedsel, het onder
wijs komt in de knel en voor de gezond
heidszorg is ook bijna geen geld meer.
De mensen hebben moeite zich in leven
te houden. Kinderen worden zelfs uitbe
steed omdat er geen geld meer is om
voedsel te kopen en geen middelen om
hetzelf te verbouwen. Die oorlog duurt
al negen jaar en slokt zestig percent
van het regeringsbudget op."
In haar directe omgeving word
de Schiedamse niet alleen door de ar
moede geconfronteerd met de oorlog.
Zij reist veel. De woning, die ze deelt
met haar Nederlandse vriend, staat in,
Esteii in het grensgebied met Honduras
maar zij onderhoudt contacten door het
gehele land. Voorts vertegenwoordigt ze
Schiedam in het stedebandoverleg met
de 15.000 inwoners tellende grensplaats
Somoto. Familieleden van vrienden, kin
deren van kennissen zijn bij aanvallen
van de contra's gedood.
„Toen ik daar arriveerde, kreeg
ik waarschuwingen te horen. De Caran-
tera, de tiendduizend kilometers lange
weg tussen Noord- en Zuid-Amerika,
was de strijdgrens. Aan de ene kant vin
den oorlogshandelingen plaats maar op
de weg zelf en aan de overkant is het
veilig, kreeg ik te horen. Nou dat bleek1
dus niet te kloppen. Een dag nadat mijn
vriend en ik zelf met Nicaraguaanse
vrienden vrolijk liedjes zingend door het
nachtelijk duister van een bruiloft in So
moto over de Carantera naar huis wa
ren gereden, werd op dat stuk weg een
^^zoafs' gebruikelijk -Sb^fensvolle
Sylvia Stakes
tussen bestuurs
leden van de Ver
eniging Schie
dam-Nicaragua,
die dj in Somoto
vertegenwoor
digt. van links
naar rechts Han-
ny Rekken. Sylvia
Saakes. Llesbeth
Bekker en Ar-
mand van Puy-
veide.
bus door de contra's beschoten. Men
sen met wie we op die bruiloft hadden
gesproken en familieleden van kennis
sen zaten onder de slachtoffers."
De Nicaraguaanse bevolking ver
dient steun van de Nederlanders, meent
Sylvia. Daarom spant ze zich ook in
voor de hulp vanuit Schiedam aan So
moto. Er zijn ai een waterpomp voor ir-
rigatiewerk, scnoolbankjes en een do
natie voor schoolmateriaal van hier uit
naar die door de schermutselingen in de
omgeving in inwonertal sterk groeiende
grensplaats gegaan. De projecten die
nu wachten op steun uit Schiedam, zijn
het opknappen van een oude kazerne
tot schoolgebouw en het verbeteren van
de opslagplaats van het sojarestaurant
van de overheid, waaraan een winkel en
een centrum voor voedingsvoorlichting
zijn verbonden. Voorts wordt gewerkt
aan een groot irrigatieproject, de aanleg
van een aquaduct, waarvoor ook steun
komt uit steden in Frankrijk, België en
Spanje.--^
Saakes bestaat uif het onderzoeken van
de beste mogelijkheden voor ontwikke
lingswerk vanuit Nederland. Zij doet dit
samen met een 'Nica', zoais ze haar in
heemse vrouwelijke collega en haar
landgenoten aanduidt. „Wij werken als
koppel en dat is een goede combinatie.
Als vreemde krijg ik vaak meer van de
mensen te horen, terwijl mijn collega
door haar betere kennis van omstandig
heden en landsaard de noodzakelijke
nuance kan aanbrengen."
Begin oktober gaat Sylvia weer
terug naar Nicaragua. Een kubieke me
ter ruimte heeft ze gekregen in een con
tainer om hulpgoederen te verschepen.
„Daartoe behoren in ieder geval drie
Singernaaimachines, waarvoor onder
delen in het land beschikbaar zijn. Eén
voor de vrouwengroep in Managua, die
ik ken, en waar 35 vrouwen het nu sa
men met 2 machines moeten stellen.
Eén geef ik er verder aan Blanca, een
goudeerlijke vrouw in Esteli die de buurt
daar goed=kent em weet waar-de* nood
■sit itfHët 'dagelijkse werk vart syivfahh'ffêPhd^sPis.'EiiPdehderaeF«i«r iraafi
vrouwen van het sojarestaurant geven.
Deze mensen zal ik ook inschakelen
voor de verspreiding van de kleding en
de zomerstof om kieren te maken, die ik
hier verzamel."
Sylvia wil voorlopig nog ander
half jaar in Nicaragua werken. Voor zij
teruggaat heeft ze nog een aantal ont
moetingen in Schiedam. Woensdag
avond verteit ze in de filmzaal van De
Teerstoof een en ander over Nicaragua
aan de hand van zelf gemaakte dia's en
op 3 oktober praat ze met burgemees
ter Remier Scheeres.
De Vereniging Schiedam-NIcara-
gua, die tijdens de zondagsmarkt op 25
september op het Hemaplein staat met
een kraam, hoopt tijdens het verblijf van
Sylvia veel nieuwe leden en donateurs
te kunnen inschrijven en zakken vol met
zomerkleding of Sappen stof voor de Ni-
caraguanen te ontvangen. Voor meer
informatie kan men terecht bij het se
cretariaat van de vereniging, tel.nr.
'4731745.^*^^ f
DEN HAAG De Veiligheids-,
Informatie- en Controlebeambten (VIC
ers), die in 1985 bij de stadsvervoerbe
drijven in de vier grote steden en het
streekvervoerbedrijf Westnederland
kwamen, hoeven niet te verdwijnen. Het
ministerie van Verkeer en Waterstaat
heeft in de begroting voor komende ja
ren, die volgende week wordt gepresen
teerd, jaarlijks dertig miljoen gulden ge
reserveerd om de 750 VIC'ers aan het
werk te kunnen houden. De betrokken
vervoerbedrijven mogen zelf beslissen
of de VIC'ers nu een vaste aanstelling
krijgen of niet.
Het VIC-project is destijds opge
zet om, aanvankelijk voor een periode
van drie jaar, jonge mensen aan een
baan te helpen. Het project werd in
1987 met een jaar verlengd. Bij die ge
legenheid liet minister Smit-Kroes (Ver
keer en Waterstaat) al weten, gezien het
succes, een definitieve financiële oplos
sing voor het project na te streven.
Directeur J. J. Ph. Kunst van het
Rotterdamse stadsvervoerbedrijf RET
reageert verheugd op het nieuws. Bij de
RET werken 350 VIC'ers.
DEN HAAG Minister Deetman
(Onderwijs) moet de Tweede Kamer uit
leggen waarom hl] in het jaar 2015 wil
komen tot de samenvoeging van de zes
universiteiten in de Randstad tot één,
met verschillende vestigingen. Het
PvdA-Kameriid Wailage heeft hem in
schriftelijke vragen om opheldering ge
vraagd, nadat een van zijn topambtena
ren begin deze week namens de minis
ter deze Ideeën lanceerde op een bij
eenkomst in Groningen.
Wailage vraagt zich af waarom
Deetman dergelijke gedachten niet be
ter had kunnen ventileren in de Tweede
Kamer bij de behandeling de nota Ho
ger Onderwijs en Onderzoeksplan
(HOOP). Ook wil hij weten hoe Deetman
de vorming van één Randstad-universi
teit denkt te rijmen met het recht op
vrijheid van onderwijs, gelet op de posi
tie van de (christelijke) Vrije Universiteit
in Amsterdam. Hij is ook benieuwd of
Deetman zijn gedachten ai heeft laten
gaan over de toekomst van de universi
teiten in het rest van het land, en zo ja
of de Kamer daar misschien iets van
zou mogen vernemen.
fi- 1
vr-MjMr' «wfcw
-TT
y&i.
0NQQQNOEN MEDEDEUNQ)
herkent het wel: de kieur of
tint van uw bril past niet in
alle gevallen even goed bij
uw garderobe. U denkt vast ook wel
eens dat bij bepaalde gelegen
heden een ander kleurtje béter uit
zou komen. Bijvoorbeeld stem
miger. Of juist feller. Of liever
sportiever?
Argus heeft een aantrekkelijk
antwoord en presenteert 'Eye Ward
robe'. Een soort systeem waarbij u
slechts één paar glazen koopt,
maar twee, drie of meer monturen
aanschaft in verschillende kleuren
of tinten. Uw glazen 'verhuizen'
gewoon van het ene naar het
andere montuur! Eenvoudig zelf te
venwisselen.
Dat scheelt natuurlijk in de porte
monnee, want u koopt maar één
keer glazen. Bovendien is elk vol
gend montuur dat u aanschaft
f 15,-voordeliger! Nu kunt u dus
voor weinig geld töch heerlijk com
bineren rnet kieur, èik moment van
jde-dagTvoor elke gelegenheid.
Kijk even naar de voordelige prijs-
opbouw en kom naar hartelust kie-
zen bij Argus. Doe uzelf een plezier!
Eén paar glazen, welke u zelf een
voudig kunt wisselen in verschillend
gekleurde/getinte monturen.
Voor dames heeft Argus twee basis
modellen in 28 kieurvarianten
Prijsopbouw, uitgaande van één
basismodel van Eye Wardrobe,
exclusief de aanschaf van
slechts één paarglazen:
OOGMERK
OPTICIEN
•Bij aanschaf van drie
monturen gratis handige
opbergbox met leuke
bnllehoes
LkJ v»nde vereniging
Oogmer k-Opi tciem
(Prijzen voor tweede en meer monturen gelden
bij aanschaf in één keer)
Waj," f
"■i wA.*1*
Schiedam: Oranjestraat 19-tei (010)4738700 MmmIuic Koningshoek-tel (01899) 19039 VUardingen (OPTIEK DE BRUIN): Korte Hoogstraat 23 - tel (010)4348450
ruim 1500 brilmonturen contactlenzen hoortoeetoüen adviezen computer-oogiesten oogmeting low-vision apparatuur gratis infomwtieboekje*
■~f \>o «*-» efrVf a j «Hve r'j-r? a
r f
L
7
SCHIEDAM De kans dat één van
Schiedams monumenten, molen De Vrijheid,
door een brand in de as wordt gelegd, Is
sinds gisteren weer een stukje kleiner ge
worden. Met de installatie van een nieuw
brandmeldsysteem van Siemens, moet de
brandweer binnen enkele minuten ter plaat
se zijn om de vlammen de kop in te druk
ken.
Een korte demonstratie gaf gisteren
aan dat het apparaat op zijn taak berekend
is. Nauwelijks vijftien seconden nadat een
stukje kunststof vlam vatte, sloeg de melder
met een irritant tnoge fluittoon aan. Meteen
liet de gewaarschuwde brandweeradju-
dant-van-dienst, die van de demonstratie op
de hoogte was, weten dat het alarm in de
kazerne was opgevangen. De aanwezigen
hebben niet kunnen controleren hoe snel de
uitgerukte bluswagen bij de molen-in-nood
zou kunnen zijn. De wagens bleven voor
meer serieuze meldingen paraat staan.
Het automatische brandmeldsysteem
is door Siemens aan Monumentenzorg ge
schonken. Jhr ir L. L M. van Nispen tot Se-
venaer, directeur van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, zei zeer verheugd te zijn
met cadeau. Maar hoewel hij de moien als
een troetelkind van zijn dienst bestempelde,
moest een particulier bedrijf als Siemens in
de bres springen, omdat Monumentenzorg
geen geld over heeft voor een dergelijke
brandbeveiliging.
Het geschenk werd niet alleen ca
deau gedaan ter gelegenheid van de
500.000-ste verkochte brandmelder, maar
vooral ais proef. De aangepaste, gemoderni
seerde melder is voor het eerst geschikt ge
maakt voor uiterst moeilijk beveillgbare ge
bouwen als een stoffige, houten moien. Hoe
het een en ander in de praktijk zal uitpak
ken, zal de komende twee jaar moeten blij
ken. De vertegenwoordiger van Siemens liet
meteen weten, dat ook het onderhoud door
zijn bedrijf zal worden uitgevoerd.
Siemens is de laatste jaren steeds
vaker overgegaan op het installeren van
brandmelders, in plaats van de oude ver
trouwde sprinkler-installaties, die een brand
met water te lijf gaat. Volgens de geestelijk
vader van de gisteren in gebruik genomen
melder, J.T. Turk, verkoopleider van Sie
mens Nederland, „was in veel brandgeval-
Be brandmelder wordt getast. In de molen wordt een stuk kunststof In do (Ik gesto
ken en even later boren de genodigden dat hot alarm in da kazerne is opgevangen.
len de waterschade onevenredig groot."
Vandaar dat, behalve In gebouwen met zeer
brandbaar materiaal, waar geen seconde
gewacht kan worden, de keus steeds vaker
valt op de brandmelder. Turk: „Een sprin
kler heett ook als nadeel, dat het apparaat
pas aanslaat bij honderd graden celsius.
Een molen zou dan al niet meer te redden
zijn, want je spreekt dan over flinke vlam
men. De door mij bedachte melder, rea
geert op bepaalde deeltjes die vrijkomen bij
vuur."
Om te voorkomen dat de brandweer
voor niets uitrukt, Is er overdag een 'be
denktijd' ingelast. Ten eerste slaat de mel
der pas aan na een aantal seconden. Ver
volgens kunnen de aanwezigen in de molen
de komst van de brandweer nog afgelasten.
Deze vertraging vindt alleen overdag plaats.
Om vijl uur 's middags schakelt het appa
raat uit zichzelf op een kortere signaleertijd
over.
Vrees dat de meider al aanslaat wan
neer een bezoeker een dikke sigaar rookt,
hoeft de moleneigenaar en alerte brandweer
niet te hebben. Volgens Turk blijft sigaren
rook twintig centimeter onder het plafond
hangen en Is de rook binnen de kortste ke
ren uiteengewaaid.
Is de verzekeringsmaatschappij er
wel rap bij om de premie van een houten,
uiterst brandbare molen op te schroeven,
tot groot verdriet van de Stichting Schie
damse Molens is de beloning voor het aan
brengen van deze snelle brandmelder ge
ring. Volgens secretaris F. Geerdes is de
verzekeringsmaatschappij bereid de premie
van zesduizend gulden per jaar met slechts
vijftien percent te veriagen. Dat is te weinig,
meent hij.
SCHIEDAM Een 84-jarige vrouw
heeft gisteren bij de politie gemeld, dat zij
dinsdagavond aan de Lange Nieuwstraat
van haar boodschappentas met persoonlijke
bezittingen is beroofd. De vrouw kreeg om
streeks 22.15 uur plotseling duw in haar rug
van een motorrijder of bromfietser. Daarbij
werd haar tas uit haar handen gerukt. De
bejaarde vrouw viei en Rep ontvellingen op
aan haar knieën.
SCHIEDAM Radder Horecare, een
van oorsprong Rotterdams cateringbedrijf,
vierde gisteren in Schiedam zijn 90-jarig be
staan. Er is open huis gehouden voor zaken
vrienden en relaties in de nieuwe bedrijfs
ruimte aan de Overschlesestraat.
De directie van het bedrijf bestaat in
middels uit de vierde generatie nakomelin
gen van A. C. Radder die in i898 de basis.
Te voet ging hij door geheel Rotterdam met
een mand eieren, waarnaar veel vraag was.
Al een jaar later kocht hij een paard en wa
gen en In 1904 opende hij een winkel In zui-
velprodukten aan de Nieuwe Binnenweg.
Na de oorlog begon de familie Rad
der een groothandel met meerdere agent
schappen, Het bedrijf bleef groeten. In '79
kwam Radder naar Schiedam. Het bedrijf
opende daar een nieuw hoofdkantoor. Vier
jaar later werd Radder Drinks en Food uit
gebreid met Radder Horecare.
