'Eigenlijk
was het
een zaakje
van niks'
Bevallen zonder 'die mëdischè poespas' bevalt beter
rookverbop ji* ovjKz'.vr
Sjaan Baay over haar
Wing Wah, haar
Katendrecht
en haar Chinezen
DJANKO
METROPOOL
s Wet
vYIM®p
Otr.eK
ZATERDAG 8 OKTOBER 1988
PAGINA 13
den: voor de -Vreemdelingendiens» of-
voor de kinderbijslag. Tegenwoordig
hoeft dat niet zo vaak meer; De meeste
mensen hebben schoolgaande kinderen
die goed Nederlands spreken: zij zorgen
voor die paperassen.
„Ik heb wel eens vrouwtje gehad,
die trok van de steun, ze zag het niet
meer zitten en ze wilde haar kindje weg
geven. Dus ik zeg: je bent niet goed
wijs, wie doet nou z'n kind weg. Ben ik
een kinderuitrusting bij de één of ande
re instelling gaan halen, èen bedje zat
er bij en een kinderwagen. Nu is ze dol
gelukkig en die aap van haar Is alweer
negen of tien jaar. Maar dat zijn dingen
in je leven... ik blijf daar niet bij stilst
aan. Het is afgewerkt, over en sluiten."
Zonder valse bescheidenheid
vertelt Sjaan Baay dat zij haar succes
voornamelijk aan zich zelf te danken
heeft. „Hét Is allemaal een kwestie van
management en een beetje feeling.
Wanneer er klanten de zaak binnenko
men kan ik zo zien wat ze lekker vinden,
hoeveeld geld ze ongeveer uit willen ge
ven.
„In andere Chinese restaurants
krijg je bijna geen advies. Als je de ge
rechten niet kent, moet je maar op goed
geluk wat bestellen. Hier niet, ik help ie
dereen zo goed mogelijk. En als er zon
der reservering dertig mensen tegelijk
binnenkomen, raak ik niet in paniek
hoor. Ik stel een gecombineerde maal
tijd voor die mensen samen en ze heb
ben het allemaal naar hun zin.
„Het eten zelf blijft de hoofd
zaak. Alsjk deze zaak heel mooi maak
en ik ga met linnen dekken, moet alles
wel veel duurder worden natuurlijk, het
driedubbele of zo. Alleen krijg ik dan
niet meer zoveel klandizie. Dan blijft de
helft weg, want dan zeggen ze: het is
niet meer betaalbaar. Door de massa
kunnen wij deze kwaliteit geven voor
weinig geld.
„Vroeger was het zo dat je hele
partijen van bijvoorbeeld de Shell
kreeg. Kon je onbeperkt te eten geven,
maakte niet uit wat het kostte. De hoge
heren kijken nu mee in de portemonnee
van de gewone chefs. Nu kunnen ze
voor vier tientjes eten en dan houdt het
Sni Sjaan Baay, 43 jaar, roert om-
-zlchtig in haar koffie. Het is drie uur in
de middag, maar voor haar nog vroeg
'dag. Per slot van rekening werkt zij bij-
- nadagelijks tot na middernacht. Ze
;;f doet het de laatste tijd wat rustiger aan,
Af laat meer aan het personeel over, maar
•S Wing Wah is met grote nadruk haar res
taurant en ze neemt liever het zekere
voor het onzekere!
„Toen Ik hier zeventien jaar gele
den begon, was het een zaakje van
niks. Een pachtzaakje. Er kwamen al
leen Chinezen en er werd nog gekookt
op hete stenen. Er was eigenlijk niets,
alleen een hoop voorraad. Het was een
eethuisje dat gepacht werd door de
oom van m'n ex-man. Zijn dochters
werkten er in. Samen hebben we de
zaak overgenomen, m'n man in de keu
ken, ik deed de rest. Binnen een jaar
had ik af succes.
„In 1973 konden we het hele
pand kopen, compleet met twaalf wo
ningen hierboven. Vanaf die tijd gaat
cï het fantastisch. Er zaten hier nogal wat
.- gokhuisjes In de buurt en al die boot-
Chinezen kwamen toen nog op Katend-
recht. -
vff- V„Je had nog geen regularisatie,
riog geen gezinshereniging; De meeste
Chinezen waren mannen alleen, met
hun vrouwen en kinderen in Hongkong.
Dat waren toen m'n belangrijkste klan-
'ten.'- -
„Chinezen van restaurants die al
om negen of tien uur sloten, kwamen
naar mijn zaak om te eten. In die tijd al
maakten we alleen origineel Chinees
eten: geroosterde eend, speenvarken,
inktvis dingen die Je in andere res
taurants niet kon krijgen.
„Dat heeft gauw oren gekregen
bij de Nederlanders, dat je hier echt
Chinées kon eten. Ik heb toen, met een
beetje moeite, de kaart vertaald zodat
ook Nederlanders het menu konden le
zen. Zeg maar in 1976 hebben we een
hele grote verbouwing gehad om de
zaak wat aantrekkelijker te maken, Nou,
daarna kon je hier 's avonds de deur
niet meer binnen, zo druk werd het
toen."
Sjaan Baay op haar vasta stek. onder het toeziend oog van drie
Chinese galakspoppen: alle rijkdom; alle geluk.
de hele dag tüssen de Chinese mensen,
niemand sprak Nederlands, dus Ik
moest wel. Ik vond het trouwens wel
leuk: ik schreef eens een paar woordjes
op, leerde er wat woordjes er bij. Het
ging langzaam en ik maakte een hoop
fouten maar Ik heb het toch onder de
knie gekregen.
„Ik heb zesentwintig ambachten
gehad. Ik heb in de eerste nachtzaak
van Botterdam gewerkt, in de Pico aan
de Tweede Schansstraat, de eerste
nachtsnackbar in Rotterdam, en ben
ook werkster geweest in Dijkzigt, Van
Nelle en in een chocoladefabriek.
„Ik kom uit een gezin van tien
kinderen, we waren allemaal aan het
werk. We mochten wel naar school,
maar we wilden niet. Achteraf heb je
daar natuurlijk spijt van. Ik ben al op
m'n elfde met werken begonnen, bij een
wasserij in Delfshaven. Ik moest liegen
over m'n leeftijd en me verstoppen als
de arbeidsinspectie kwam. Vier jaar heb
ik in die wasserij gestaan, van 's mor
gens zeven tot 's avonds negen. Je had
geen alternatief: of wachten tot je een „Op de dag van m'n dochters
nieuwe jas kreeg, of zelf verdienen." eerste verjaardag zijn we naar Katend-
Vervolgens werkte Sjaan bij ver- recht gegaan. De Chinezen hebben me
scheldene Chinese restaurants. Daar wel geholpen hoor, financieel dan, om
leerde zij ook haar man, S.F. Cheung hier te beginnen. Geld geleend en zo.
kennen. „Op 23 september zijn we ge- De banken wilden in die tijd geen zaken
trouwd, op 1 oktober werd m'n dochter doen met Chinezen, ook niet niet mijn
geboren. Ze kwam twee maanden te man. Wat dat betreft had ik het heel
vroeg, het was een wurm van net twee wat gemakkelijker."
pond. Nu is ze achttien en weegt ze ze
ventig. Toen ze een maand oud was ben
ik in Vlaardingen gaan werken, ook
weer bij een Chinees. M'n dochter kon
ik de hele dag bij me houden!
„Ik heb haar van begin af aan
tweetalig opgevoed. Ik stond er op dat
ze ook Chinees leerde spreken, ik ken
de zo veel Chinese mannen die met een
Hollandse vrouw getrouwd waren en die
amper met hun eigen kinderen konden
praten... Dat vond ik heel zielig, dat wil
de ik niet voor m'n eigen gezin.
„Sut Lai, zo heet ze, zit nu op
een managementschooi. Ik hoop dat ze.
zo iang mogelijk blijft leren. Dat vind ik
belangrijk hoor, pak al je diploma's,
haal een rijbewijs, leer zo veel mogelijk.
„Ik hoop vooral dat m'n zaak
kan blijven bestaan voor m'n dochter,
dat zij de zaak kan overnemen als ze af
gestudeerd is. Dan kan ik het wat rusti
ger aan gaan doen. Zij wil het bedrijf
voortzetten. En ik heb er voor gewerkt,
ja toch?
dat weer anders, daar denken ze dat je
van de één of andere organisatie bent,
van de regering of zo." w
De vele conflicten rond de prosti
tutie die Katendrecht jarenlang op stel
ten' zetten, gingen grotendeels aan
Sjaan voorbij. Ze hield zich aan het dui
delijke standpunt: nergens mee bemoei
en.
Eén van de attracties voor de
bezoekende Chinezen was het feit dat
Sjaan Kantonees-Chinees sprak. En
spreekt, want zonder met haar ogen te
knipperen schakelt ze over van het Rot
terdams naar het dialect van Hongkong.
Dat leerde zij al als meisje van zestien.
„Voor ik hier begon, werkte ik bij
een restaurant op de Binnenweg. Ik zat
Komt het vaak voor dat vrouwen
die net zo goed een verloskundige in de
arm kunnen nemen uit angst en onze
kerheid tóch voor dure specialistische
begeleiding kiezen? Dokter Kal, hoofd
van de afdeling Gynaecologie bij het
Eudokia-ziekenhuis: „Het komt wel
voor, ja. Maar niet vaak. Vrouwen die
daarvoor kiezen denken: 'als er dan wat
mis gaat, dan ken Ik die man tenmin
ste'. Maar het is niet zo dat wij zomaar
iedereen die dat wil onder behandeling
nemen, omdat we het zo leuk zouden
vinden onderzoek te doen ofzo. We
hebben het hier zo al druk genoeg."
Dokter Kal en de zijnen behan
delen dus voornamelijk vrouwen op me
dische indicatie. De vraag welke afwijk-,
ingen wel en welke afwijkingen niet als
indicatie gelden heeft al het nodige stof
doen opwaaien/ Dokter Ka! hierover:
„De afwijkingen waarmee je naar een
specialist moet staan allemaal op de
'Medische Indicatie Lijst'. Die lijst heeft
een controverse tussen verloskundigen
en gynaecologen veroorzaakt. 'Zij' vin
den dat er teveel opstaat, 'wij' vinden
dat er te weinig opstaat. De Nederland
se Vereniging voor Gynaecologie en Ob-
stetrle heeft haar leden zelfs geadvi
seerd zich niets van de lijst aan te trek
ken. Een voorbeeld: een vrouw heeft bij
haar eerste bevalling een vacuüm-trac-
tle moeten ondergaan waarbij een ver
schrikkelijke bloeding optrad. Volgens
de huidige lijst' Is er dan geen sprake
van medische indicatie voor specialist!-
sche hulp bij een tweede bevalling. Wat
zou ti doen?"
verricht wordt," aldus Eva. „Hoe groter
het aantal 'echootjes' en toestandjes,
hoe mooier ze het vinden. Ze ontlenen
een soort zekerheid aan dat technische
gedoe. Nou, in een ziekenhuis komen ze
op dat gebied ook echt wel aan hun
trekken, want ze zijn daar nog lesmate
riaal voor de assistenten ook."
Bij Eva gaat de technische doos
zo min mogelijk open. „Ik doe veel on
derzoeken alleen op indicatie, dat wil
zeggen dat er echt Iets aan de hand
moet zijn wil ik het doen. Ook op het
gebied van pijstilling bij bevallingen ben
ik veel 'zuiniger' dan specialisten. Ik
probeer vrouwen het verschil tussen
pijn lijden en pijn voelen bij te brengen.
Niet als het even spannnend wordt met
een die spuit erin. Je moet ze het ver
trouwen in hun eigen lichaam niet ont
nemen."
Wat Is nu liet essentiële verschil
tussen zwangerschapsb.egeleiding door
een gynaecoloog of door een verloskun
dige? Ligt dat verschil uitsluitend op het
vlak van betaalbaarheid en technologi
sche mogelijkheden? Eva van der Maal
vindt van niet. „Er komt meer bij kijken.
Vrouwen die met een gezonde zwanger
schap In het medische circuit terecht
komen missen een hoop. De
medisch/technische zorg die ze daar
krijgen is natuurlijk perfect, maar bij de
gynaecoloog blijft geen tijd over voor
het gevoelsmatige aspect van een
zwangerschap. De vraagjes en het
praatje komen niet aan bod, terwijl daar
ook oog voor moet zijn. Vragen over re
laties, voorbereiding, emotionele veran
dering. Een vrouw is anders als ze
zwanger is."
Door Bernadette Neelissen
ROTTERDAM Een zwangere
vrouw kan kiezen tussen een thuisbeval
ling of een bevalling in het ziekenhuis.
Bevallen in het ziekenhuis hoeft niet
noodzakelijkerwijs onder toezicht van
een specialist te gebeuren: het is heel
goed mogelijk ook daar met een zelfge
kozen verloskundige te bevallen.
Zwangerschapsbege/e/dfhg ge
beurt in principe door de verloskundige.
Alleen op medische indicatie komt een
vrouw onder behandeling van een gy
naecoloog. Toch bestaat de mogelijk
heid om (op eigen verzoek) met een 'ge
zonde' zwangerschap toch specialis
ten-begeleiding te krijgen: die Is echter
alleen weggelegd voor diegenen die het
kunnen betalen. Gynaecologische zwan
gerschapsbegeleiding op eigen verzoek
wordt door de ziekenfondsen niet ver
goed.
„En als je dan weet hoe duur het
is, begrijp ik heleméél niet hoe iemand
met een gezonde zwangerschap in het
gynaecologische circuit terecht komt. Ik
ben er als verloskundige van overtuigd
dat iedere vrouw kan baren, en ais een
vrouw vrijwillig kiest voor zwanger
schapsbegeleiding door een gynaeco
loog gaat ze er eigenlijk al bij voorbaat
vanuit dat er zich problemen zullen
voordoen," aldus Eva van der Maal (38),
verloskundige in Overschle.
Zij is een hartstochtelijk pleitster
voor zwangerschapscontrole en beval
ling zonder onnodige 'medische poes
pas'. „Er zijn veel vrouwen die denken
dat de kwaliteit van de zorg die ze krij
gen is af te meten aan het aantal onder
zoeken dat tijdens de zwangerschap
Verloskundige Eva van der Maal: „Niet als het even spannend wordt meteen
die spuit erin."
