p
I'
1
1:;
Fotograaf Bert Verhoeff controleerde of de Nederlandse voedselverzending wel goed terecht kwam
IS
mn
gte
ffe
Kw
é#S1§ÉË
Hartverscheurend Bangladesh
Door Maurice Wilbrink
;<v Berichten over hulpverlening bij
rampen en hongersnoden worden stee-
vast gevolgd door verhalen over rottend
graan in havens en goederentranspor
ten die worden overvallen door plaatse
lijke guerrillas. Burgeroorlogen en slech-
te transportmogelijkheden blijken vaak
de grootste hindernissen voor directe
hulpverlening bij acute nood. Zie Sudan,
zie Bangladesh, zie Ethiopia.
Fotograaf Bert Verhoeff reisde
twee weken door het overstroomde
Bangladesh, waar de omstandigheden
Ideaal zijn voor de berichten over mis
lukte hulp: een groot land met zeer
slechte verbindingen, een spreekwoor
delijke corruptie die een deel van de
hulp niet bij de alleramsten laat komen.
Een moslim-meerderheid die de hindu-
mlnderheid de hulp misgunt. Verhoeff
besloot een Westerse zending te volgen
om te kijken of de Gift from Holland wei
op de juiste plek van bestemming komt.
Twee dingen zijn bij voorbaat
duidelijk: er is hoe dan ook te weinig
voedsel voor de miljoenen slachtoffers
in dit normaal al zo straatarme land.
Voldoende voedsel is er echter wel voor
de gedachte dat het toch niet uitmaakt
geld te geven, omdat de slachtoffers er
niet van zouden profiteren. Verhoeff:
„Je moet altijd blijven geven. Elk men
senleven is er een."
Bert Verhoeff vertrok drie weken
geleden met een vrachtvliegtuig van het
Rode Kruis dat honderd ton hulpgoede
ren, vooral rijst en dekens, aan boord
had. Een zending van de Stichting Men
sen in Nood. Na de landing op het vlieg
veld bij de hoofdstad Dacca werd een
deel van de zending overgeladen op
vrachtwagens/Zakken met een witte in
houd, „iets watleek oprijstpoeder-
melk,"in de omschrijving van Verhoeff.
In konvooi ging het naar een plaats hon
derd kilometer verderop. Vanuit een zie
kenhuis probeerde daar een plaatselijke
hulporganisatie in contact te treden met
mensen in nood.
„Met twee bootjes zijn we ver
volgens naar eilandjes gevaren. Nor
maal is dat gewoon land. Dat was een
hartverscheurende toestand. Die locale
hulporganisatie had lijsten opgesteld
van mensen die het voedsel het hardst
nodig zouden hebben. Er kwamen ech
ter alleen maar gezinnen in aanmerking
voor die zakken. Oude. alleenstaande
vrouwen die niet op de lijst voorkwa
men, sprongen soms van ellénde in het
water als onze boot weer wegvoer. Ik
heb wel een paar keer een zak gegeven
als ik het niet langer kon aanzien. Maar
je weet: bij elke zak die je weggeeft,
moet je weer iemand anders teleurstel
len." Door wanhoop en honger ge
dwongen, strijdt ieder voor zich, merkte'
Verhoeff. Het zag er niet naar uit dat de
families de kostbare zakken voedsel
nog eerlijk zouden delen met anderen.
Uiteindelijk, bij de ergste honger, kiezen
mensen voor zichzelf.
Verhoeff was er ook getuige van
hoe plaatselijke functionarissen pro
beerden publicitaire munt te slaan uit
de hulpverlening. „Staffunctionarissen
van het Rode Kruis van Bangladesh zijn
afhankelijk van de goederenstroom, het
is hun werk. Ze ontlenen er hun inko
men aan. Daarom hoor je vooral die
mensen roepen dat alles onder controle
is, dat de slachtoffers van de ramp wor
den bereikt, dat honger en ziekte niet
toenemen."
Soms neemt dit gedrag plat
vloerse vormen aan. Verhoeff was er
getuige van dat een pief van het Ben
gaalse Rode Kruis ten gerieve van een
Japanse cameraploeg drie maal een
voedselpakket vanuit een helikopter
dropte op een dak waar hulpbehoeven
de mensen zaten. Niet om de hongeren
den eens te verrassen met een extra
Zakken voedsel
worden uitge
deeld aan oe
hand van lijsten
die zijn opgesteld
door een plaatse
lijke hulporgani
satie. De man die
een zak ontvangt
heeft een veel
voorkomende
oogziekte die
blind maakt.
A
IÉ
naar de locale hulpverleners dié moeten zorgen voor de verdere verspreiding.
in scholen zijn
opvangkampen
geïnstalleerd
waar mensen tij
delijk een onder
komen vinden. De
scholen moeten
echter op 1 okto
ber weer gewoon
draalen. Niemand
weet waar de
daklozen dan
heen moeten.
De Gift from Holland per boot onderweg
rantsoen, maar omdat de Rode Kruis-
bons van mening was dat het de eerste
twee keer niet mooi genoeg in beeld
kwam. „Datzelfde zie je met de gehan
teerde cijfers over slachtoffers. Het do
dencijfer is 1500. Hoe komen ze aan die
cijfers? Ze slaan er maar een slag naar,
gaan aan de lage kant zitten, want ze
weten helemaal niet hoeveel doden er
zijn. Ik ben per helikopter in gebieden
geweest waar mensen sinds het begin
van de overstromingen, drie weken
lang, verstoken waren van elke hulp.
Het is er zo'n chaos, dat geen enkel cij
fer van het aantal zieken of doden
klopt."
Volgens Verhoeff kwam de Ne
derlandse zending die hij volgde uitein
delijk wel goed terecht. Hij acht het ech
ter niet uitgesloten dat dat samenhing
met zijn aanwezigheid. „Het is de vraag
wat er gebeurt als er geen buitenlandse
verslaggevers bij zijn. Wordt het dan
nog zo eerlijk verdeeld? Nu nog worden
de waterslachtoffers opgevangen in
schoollokalen. Maar men is vastbeslo
ten op 1 oktober de scholen weer te
openen. Als de journalisten zijn verdwe
nen, dan worden die mensen gewoon
weer die opvangruimte uitgezet."
Het wachten is nu op de volgen
de catastrofe, zegt Verhoeff. Grote de
len van de oogst zijn door de overstro
mingen verloren gegaan. Rijst die in ja
nuari, februari van het land zou moeten
komen. „Als ze het niet goed aanpak-
ken en eigenlijk is niets goed geor
ganiseerd in dat land dan komt er
nog eens een enorme hongersnood
overheen."