Als de berg niet
tot Mohammed komt...
Landmeters brengen Schiedam
tot op de millimeter in kaart
Dartscompetitie succes; Crazy Snaps wint stadsbeker
Gokverslaafden niet welkom in nieuwe Rotterdamse 'gokhallen'
mm
Weer hoop voor Przewalski-paarden
Het Vrije Volk SCHIEDAM
m
Bromduo gewond
PAGINA 8
W3
MAANDAG 17 JUL11989
Mini-auto's in
Brandweermuseum
HELLEV OETSLUIS Het
Nationaal Brandweennuseum
in Hellevoetsluis stelt een serie
houten miniatuur-brandweer
auto's ten toon. De collectie
precisiewerkjes komen uit par
ticulier bezit.
Het museum heeft ook een
permanente collectie echte
brandweerauto's. Een van de
oudste auto's is in 1945 ge
bouwd en was vorig jaar de
laatste schakel van dertig
brandweerauto's die in de
Knmpenerwaard het wereldre
cord waterpompen verbeterde.
Er werd toen over een afstand
van achttien kilometer water
gepompt.
Jeugdbende
weer op pad
SCHIEDAM Na een perio
de van betrekkelijke rust is het
zaterdagnacht op het Broersvest
opnieuw een voorbijganger
overvallen door een jeugdben
de. Omstreeks twee uur werd
de 39-jarige man aangesproken
door een ongeveer vijftienjarige
jongen. Deze vroeg om een
kwartje. Direct daarop werd de
man omringd door vier jon
gens. Twee grepen hem vast en
de andere twee bedreigden hem
met messen. Uit zijn colbert
gapte het vijftal vijfhonderd
gulden en gingen daarmee aan
de haal.
SCHIEDAM Een 54-jarige
bromfietser en zijn passagier
zijn bij een aanrijding met een
auto op de Lorentzlaan in
Schiedam gewond geraakt en
met onbekend letsel overge
bracht naar het Holy-Zieken-
huis Vlaardingen. Doordat een
automobilist ter hoogte van de
Franklinstraat het zicht werd
belemmerd door een andere au
to, reed deze de brommer aan.
Schaafwonden en een gebro
ken onderbeen hield een 25-ja-
rige motorrijder over aan een
aanrijding op de Buitenhaven-
weg. Een 26-jarige automobilist
zag bij het keren van zijn wa
gen de motorrijder over het
hoofd, waardoor deze tegen de
zijkant van de auto botste.
Brand in opslag
SCHIEDAM De Schie-
"damse brandweer'heeft in het
afgelopen-weekeinde een smeu
lend vuur gedoofd in een voor
malige opslagplaats van de
plansoenendienst aan de Ver
lengde Scheepvaartweg nabij de
Kerkweg. Het vuur smeulde in
een afvalberg van takken en
gras en veroorzaakte veel rook
ontwikkeling. Het duurde ge
ruime tijd voordat de brand
weer kon inrukken.
Door schrik over de kop
SCHIEDAM Omdat een
22-jarige automobilist de muur
van het Nieuwe Damlaanvia-
duct onder het NS-station
Nieuwland wat al te dicht op
zich vond afkomen, gaf hij een
ruk aan het stuur van zijn be
stelwagen. Het gevolg was een
slip, waarna de wagen over de
kop sloeg en tot stilstand kwam
tegen de vangrail. De bestuur
der stapte ongedeerd uit het
wrak, dat werd afgevoerd naar
de sloop.
Gifmaniak doodt vogels
SCHIEDAM In de Schie-
damse wijk Woudhoek is ver
moedelijk een vogelhater aan
het werk. Rondom de Heijer-
mansflat zijn vrijdag enige tien
tallen dode mussen, kraaien en
spreeuwen aangetroffen. Ze zijn
vermoedelijk gedood door het
eten van vergiftigd voedsel. Via
het Vogelsasiel Schiedam ver
richt het Centraal Diergenees
kundige Instituut in Lelystad
sectie. Er is ook voedsel aange
troffen, waarvan de politie aan
neemt dat het is gedrenkt in
vergif.
Fikse buit
SCHIEDAM Inbrekers
hebben een schilderij, video- en
audio-apparatuur, een heren
horloge en drieduizend gulden
aan muntgeld gestolen uit een
galerijwoning aan de Toon Ver-
heystraat. Zij kwamen de wo
ning waarschijnlijk binnen via
een balkon.
alle merken meestal
klaar terwijl
u wacht
da's pas service!
Burg.H. Grete!aan273
SCHIEDAM
Tel. 010-473 82 22
Recep Alug verklaart vrolijk naslagwerk spreekwoorden en gezegden
y jJ i
Boor Annemiek van Oosten
SCHIEDAM Het nieuwe
boekje Twee vliegen in één klap,
uitgegeven door de Stichting Sa
men Wonen Samen Leven in Rot
terdam, had geen toepasselijker ti
tel kimnen krijgen. De Schiedamse
schrijver Recep Alug slaat er de
spijker mee "op z'n kop. Het vrolij
ke naslagwerkje voor kinderen en
volwassenen die (verder) thuis wil
len raken in het Turks en/of Ne
derlands, vertaalt en verklaart
niet minder dan 101 spreekwoor
den en gezegden in beide talen.
Als de berg niet tot Mohammed
komt, zal Mohammed tot de berg
gaan. De Turkse Schiedammer Re
cep Alug moet dat niet alleen heb
ben gedacht toen hij aan het kar
wei begon, hij is ook niet vergeten
dit Nederlandse gezegde te vermel
den. Zijn verklaring voor de uit
spraak luidt: „Als niemand het ini
tiatief neemt zelf de eerste stap te
zetten." De letterlijke vertaling
van de Turkse tegenhanger maakt
duidelijk dat, hoewel een tikkeltje
anders geformuleerd, ook die taal
deze verzuchting kent. De Turken
zeggen dan alleen 'Als de berg niet
loopt dan loopt de heilige', maar
de boodschap is vrijwel dezelfde.
De uitgever van het boekje
dat rijkelijk is geïllustreerd met te
keningen van Yvon Lievense
laat weten dat de schrijver proef
ondervindelijk heeft vastgesteld
dat het gebruik van spreekwoor
den en gezegden in een gesprek al
gauw tot misverstanden kan lei
den. De bestaande cursussen Ne
derlands voor Turken en Turks
voor Nederlanders besteden vaak
te weinig aandacht aan dit onder
deel van taal.
De Stichting Samen Wonen Sa
men Leven verzuimt in een toe
lichting op de nieuwe uitgave niet
een simpel voorbeeld te geven van
zo'n mogelijke 'spraakverwarring':
„Je bent als Turk bij Nederlanders
op visite. Er valt een stilte en ie
mand zegt er loopt een dominee
voorbij. Jij staat op en loopt naar
het raam, maar je wat je ook ziet,
géén dominee..."
De geringe aandacht voor
spreekwoorden en gezegden tij
dens taalcursussen was voor Recep
Alug aanleiding om de in het dage
lijks leven meest gebruikte spreek
woorden te gaan verzamelen. Het
boekje is ontstaan na jarenlang
speurwerk en is bestemd voor leer
lingen in het basisonderwijs, het
voortgezet onderwijs en deelne
mers aan taalcursussen. Het bevat
behalve de index van de Turkse
uitdrukkingen ook een alfabeti
sche index van de Nederlandse
spreekwoorden.
Elke zegswijze komt op zes ver
schillende manieren aan bod. Het
boekje vermeldt eerst het Neder
landse gezegde, dan de Nederland
se uitleg om daarna de Turkse va
riant en de beschrijving ervan in
het Turks te geven. Tot slot krijgt
de lezer de letterlijke vertaling
van het Turkse spreekwoord. De
101 illustraties van Yvon Lievense
doen de rest.
Twee vliegen in één klap' door
Recep Alug is een uitgave van de
Stichting Samen Wonen Samen
Leven (Snellemanstraat 9,
3035WJ Rotterdam) en kost
ƒ10.
Met passen en'
meten wordt de
meeste tyd ver
sleten. In
Schiedam zyn
landmeters
daar al 25 jaar
mee bezig.
Door Loes Elshof
SCHIEDAM „Tot vervelens
toe krijg je te horen: 'Met passen
en meten wordt heel wat tijd ver
sleten'. Veel mensen vragen of ze
door de camera mogen Irijken. Of
ze denken dat er 'iets' gaat gebeu
ren op de plek waar je bezig bent."
Aan het woord is Jan Boon, land
meter in dienst van de gemeente.
Zijn collega Theo Dal: „Je mag
dan geen geintjes maken. Als je
voor de grap zegt 'de hele boel gaat
plat' schrikken de mensen zich
rot."
Landmeetkundigen zijn al sinds
1964 bezig Schiedam tot op de mil
limeter nauwkeurig in kaart te
Door Rein Wolters
SCHIEDAM Spanning, sport
iviteit en een uitslag die tot het
laatste moment in het ongewisse
bleef. In een bomvolle zaal van de
Stichting Filmclub genoten vriend
en vijand zaterdagavond van hoog
staand darten. Van de 22 deelne
mende teams waren Du Chateau
(personeelsvereniging alumini-
mumfabriek) en The Crazy Snaps
(Café De Molenwiek) tot de finale
doorgedrongen. De twee teams ga
ven geen krimp en daarom bleef
het spannend tot de laatste secon
de.
The Crazy Snaps won uiteinde
lijk, maar de uitslag had ook an
dersom kunnen uitvallen. „Werke
lijk een zinderende finale," zei gis
termiddag wedstrijdleider Rob
Hekman by de prijsuitreiking in.
het zalencentrum Tivoli aan de
Nieuwe Haven. „Er is op hoog ni
veau gespeeld. Wij zij nblij dat'on-'"'
ze tussencompetitie zo'n voortref
felijk slot heeft gekregen." Het
team kreeg voor de prestatie de
stadsbeker uitgereikt. Trots blonk
ook op het gelaat van Ineke Leer-
intveld. Haar vrouwenteam DIM-
MA (afkorting van de voornamen
van het team: Daniëlle, Ineke, Ma
rijke, Monica en Aartje) werd op
twee punten na tweede van de
deelnemende teams. Voorwaar een
fraaie prestatie, die eveneens met
een beker werd beloond.Ineke
Leerintveld, haar man Chris, Rob
Eekman en Bas Huiskens zijn de
drijvende krachten achter de 'wil
de' dartscompetitie in de stad. Zij
spelen in de officiële competities
van de Nederlandse Darts Bond
(NDB) en de Rotterdamse Darts Or
ganisatie (RDO). De wedstrijden
worden in de wintermaanden af
gewikkeld. Zodra de titels zijn ver
deeld, staan deze competitie stil.
Om dit spelloze tijdperk te over
bruggen, hebben de Schiedammers
een eigen competitie in het leven
geroepen. Aanvankelijk met als
doel de spieren soepel en het vi
zier scherp te houden. Het mondde
uiteindelijk uit in een competitie
voor 22 teams met in totaal 130
Alle prijswinnaars van de dartscompetitie om de Schiedamse beker. Staand van rechts naar links onder anderen Chris Leerintveld, Bas Huis
kens en Ineke Leerintveld. Rechts (knielend) wedstrijdleider Rob Eekman en naast hem Wil van Meggelen van het Vogelasiel.
spelers en speelsters.„Volgend jaar
doen we het zeker weer," verze
kert Rob Eekman. „Maar eerst
willen Chris, Ineke en ik weer
meedoen aan de reguliere competi
ties. Als die zijn afgewerkt, zetten
we ons graag weer in voor stedelij
ke wedstrijden." Darters die geen
verplichtingen hebben aan een of
ficiële bond, hoeven zo lang echter
niet te wachten. Het initiatief van
het viertal (dat werd geboren in
cafe 't Paadje aan de Broersveld)
wordt voor een deel overgenomen
door Rob van Vliet van café De
Pacha. Hij wil in september begin
nen met een stedelijke competitie
voor niet-gebonden dartsspelers.
Teams kunnen zich nu al aanmel
den via telefoonnummer (010)
4268557.
Lachende derde bij de nu afge
ronde stnjd om de stadstitel is het
Vogelasiel Schiedam. Voorzitter
Wil Meggelen nam gisteren de gel
delijke opbrengst van de competi
tie in ontvangst. Vooraf was aan
gekondigd datHeze zou worden ge
schonken aanShet asiel. Het werd
een envelop yiet een bedrag van
307,50 gulderr: „Ik ben hiermee
ontzettend verguld," aldus de voor
zitter gistermiddag tot de bijna
tweehonderd dartsfans in Tivoli.
„Uit een hoek als deze had ik geen
bijdrage verwacht aan het werk
van ons vogelasiel. Ik ben hiermee
zeer vereerd/5;
En tot het opvallend aandachti
ge gehoor: „Ons asiel is geen dier
gaarde. Alle vogels die we kunnen
genezen, krijgen direct weer de
vrijheid. Wij behandeling per jaar
ongeveer duizend vogels." Het Vo
gelsasiel is gevestigd in een mo-
lenstomp, grenzend aan het volks
tuincomplex De Vijfsluizen. Het
wordt gerund door uitsluitend vrij
willigers.
krijgen. Alle leidingen, wegen,
huizen en straten komen in schaal
op papier te staan. Het meeste
werk is inmiddels gedaan. In de
nieuwe wijken als Spaland, maar
ook in stadsvernieuwingsgebieden
valt zeker nog genoeg te meten.
Hier moet vooral het verzakken
van de grond in de gaten worden
gehouden. Om de zoveel tijd wordt
daarom gecontroleerd of hoogtes
nog kloppen, of huizen overhellen
en of er straatoppervlak ver
dwijnt.
Een goede kaart is van groot be
lang als er gebouwd wordt of er
gens nieuwe leidingen komen. „Je
voorkomt een heleboel schade als
je weet wat er al onder de grond
zit," zegt Dal, denkend aan uit
eenspattende waterleidingen. De
andere gemeenteafdelingen maken
veel gebruik van de kaarten. „Wat
iets kost, waar wat precies moet
komen, dat soort dingen is te bere
kenen aan de hand van onze kaar
ten."
Tot 1980 liepen de landmeters
nog met meetband over straat. Dit
werd op een gegeven moment ech
ter levensgevaarlijke. Door de toe
name van het verkeer werd het
onmogelijk zo te werken. „Je hoeft
niet meer te proberen tussen
langsracende trams, bussen en au
to's de meetband uit te rollen,"
zegt chef landmeten T. Verweij.
Sinds dejcomst van elektroni
sche apparatuur gaat het werk
veel gemakkelijker. Om afstanden
en hoogtes te bepalen wordt in
plaats van meetband gebruik ge
maakt van infraroodstralen. Een
landmeter gaat op een bepaald
punt staan met een prisma. Een
andere landmeter stuurt via het
elektronisch apparaat een infra-
roodstraal naar het prisma, dat de
straal weer terugkaatst. De tijd die
g de straal er over doet, wordt ver-
3 taald in een lengte die tot op de
millimeter nauwkeurig is. Ook kan
m de hoek waaronder wordt gemeten
worden afgelezen. Eindeloze bere
is keningen zijn daarmee overbodig
g geworden.
De landmeters likkebaarden bij
de gedachte aan de automatisch
gestuurde tekentafel. Hierbij wor
den meetpunten in de computer
gestopt, waarna de elektronische
tekenarm zelf de kaarten uitte
kent. De kaarten kunnen onmid
dellijk op elke gewenste schaal
worden uitgetekend. Vroeger
moest je daarvoor speciaal naar de
fotograaf. „Ons vak is misschien
wat minder creatief geworden,
maar al die nieuwe mogelijkheden
betekenen wel een uitdaging," be
sluit Verweij.
Door Marcol Potters
ROTTERDAM Of iemand
gokverslaafd is, valt niet van z'n
gezicht te lezen. Ongeëmotioneerd
en schijnbaar van de rest van de
wereld afgesloten stort zo'n gok-
kastjunkie honderden guldens in
een fruitautomaat. Toch denkt
Harry Vale, mede-directeur van
drie gloednieuwe amusementscen
tra in Rotterdam, deze lieden eruit
te kunnen pikken. Want, zo bena
drukt hij, gokverslaafden zijn bij
hem aan het verkeerde adres.
'Spelen is leuk, maar het moet
een spel blijven,' luidt het veelzeg
gende motto van het prachtig inge
richte Roman Palace (aan de Oude
Binnenweg), Diamond Palace (aan
de Botersloot) en Be One (Mari
niersweg). Om de daad bij het
woord te voegen heeft men een
leeftijdsgrens vastgesteld: mensen
van onder de 21 jaar komen niet
binnen. Ter controle zullen bezoe
kers zich zonodig moeten legitime
ren. „We gaan ervan uit," zegt Va
le, „dat men boven die grens ge
acht mag worden met het spel te
kunnen omgaan."
Maar ook bezoekers die aan de
ze 'eis' voldoen, kunnen in aanra
king komen met één van de ande
re huisregels. Vale: „Mensen die
regelmatig aan de kassa komen om
geld te wisselen worden gecon
fronteerd met de halbeheerder.
Die man achter de kassa consta
teert dat die bepaalde persoon
vaak terugkomt, niet één dag,
maar voor dagen. Nou, dan heb
ben ze de opdracht om daar met
die man over te praten. En hem zo
nodig een halverbod op te leggen."
Maar die mensen zorgen toch
voor inkomsten? Die ga je toch
niet buiten de deur zetten?
Vale: „Het is zo dat onze inkom
sten daardoor wel gewaarborgd
blijven. Het punt is dat mensen
die gokverslaafd zijn, naast het
feit dat ze veel geld uitgeven, ook
andere kenmerken vertonen. On
der meer met het oog op de open
bare orde. Dat merken we, en dat
voorkomen we. De continuïteit
van het bedrijf wordt daardoor
verzekerd. Het één heeft direct
met het ander te maken."
Verslaving is vaak ontkenning.
Een verslaafde zal zelden toege
ven verslaafd te zijn. Uiterlijk
valt er vaak weinig afwijkends
aan hen te bespeuren. Hoe ontdek
ken jullie toch of iemand gokver
slaafd is?
Vale: „Dat is moeilijk. Toch
kun je het merken aan een bepaal
de nervositeit, ze zijn vaak heel ge
spannen, in combinatie met het
uitgeven van veel geld. Als je dat
ROTTERDAM Bij de be
dreigde Przewalski-paarden is deze
week het tiende veulentje van dit
jaar geboren in een semi-reservaat
in Lelystad. Volgens voorzitter Jan
Bouman van de in Rotterdam ge
vestigde stichting 'Reservaten
Przewalski-paard' is Nederland nu
het enige land ter wereld waar de
Przewalski's vrij rondlopen. Over
zo'n twee jaar keren de pasgebo
ren paardjes terug naar hun oor
spronkelijke geboortegronden, de
steppengebieden van Mongolië.
Het nieuwste veulentje (een
hengst) heet Amgalan, de Mongool
se naam voor kalm, stil. Eind ja
nuari werd de eerste geboren, ge
naamd Ush (waterman). Daarna
volgden in snel tempo Zagas (vis),
Ireg (ram), Zaluu (lente-jeugd),
Dokshin (rakker), Hatan (prinses),
Tenuulch (zwerver), Ocin (vuur) en
Hjalgalan (vedergras). Ze kwamen
ter wereld in de semi-reservaten
van Lelystad (45 hectare), Noor-
derheide (250 ha.) en De Ooy (30
ha.).
In de gehele wereld leven nu
nog zo'n 800 Przewalski's of oer-
paarden, de enige overlevende
stamvader van alle bekende 'huis
paarden'. Ze zijn genoemd naar de
Russische ontdekkingsreiziger ko
lonel Nikolaj Przewalski die ze in
1886 voor het eerst waarnam. Om
dat er veel jacht op de wilde paar
den werd gemaakt, ook gedurende
de Tweede Wereldoorlog, stierven
ze praktisch uit.
Het waren de drie Rotterdam
mers Jan en Inge Bouman en An
nette Groeneveld die een kaartsys
teem ontwikkelden waarin de
bloedgroepen van alle Przewalski-
paarden in de wereld werden vast
gelegd. Dank zij dit kaartsysteem
kon een fokprogramma worden
opgesteld waarbij inteelt werd
voorkomen.
Na 1991/1992 zal de stichting
elk jaar een nieuwe groep Prze
walski's vanuit de Nederlandse se
mi-reservaten naar Mongolië stu
ren. Op deze wijze zal de kudde
een verantwoorde leeftijdsopbouw
krijgen. Om weer vers bloed in de
groep te krijgen is de stichting be
zig met de aankoop van twee heng
sten uit Amerika.
(Vier keer per jaar geeft de
stichting het blad Przewalski-
paard uit dat voor een minimale
jaarlykse donatie van 15,-
wordt toegestuurd. Giro:
3808754. Inl. Jan Bouman, tel.
010-4370447).
constateert, kun je met vrij grote
zekerheid stellen dat er iets mis is.
De medewerkers hebben de in
structie dan op zo'n persoon te let
ten."
Hoe je het ook wendt of keert:
er wordt weer gelegenheid gebo
den om met gokkasten in aanra
king te komen. Het zou mensen
weer in de problemen kunnen
brengen..
Vale: „Dat is juist. Daar ga ik
ook niet aan voorbij. Het produkt
biedt de mogelijkheid dat men aan
een probleem komt, namelijk gok
verslaving. Maar die kans is zo
klein aan het worden, gezien de
wet en de regels ten aanzien van
de beperkingen van het spel, dat
ik zeg: jongens, waar praten we ei
genlijk over? Kijk dan naar andere
zaken die gigantische problemen
opleveren. Alcohol en, om het bij
dit onderwerp te houden, andere
kansspelen die een veel grotere in
zet hebben, en dus grotere risico's
meebrengen.
Er is op dit gebied al zoveel m
Rotterdam. Waarom zou een klant
nu juist naar een van jullie zalen
komen?
Vale: „Dat is simpel. We staan
in onze branche bekend als trend
setter. Sfeer en originaliteit zijn
belangrijk. Het niveau is, naast de
huisregels, symbolisch voor onze
bedrijfsvisie. We hebben camera's
en een alarmsysteem, die dag en
nacht in functie zijn. Onregelma
tigheden worden gefotografeerd.
We waarborgen dus veiligheid
voor onze bezoekers."
Laat ik het verder zo stellen: de
genen die in Rotterdam van die
donkere holen, die discotheek-ach-
tige amusementscentra exploite
ren, doen het naar mijn beschei
den mening niet goed. De open
heid die ik persoonlijk nastreef, is
daar niet te vinden. Het feit dat
men van buiten al kan zien, wat
er binnen gaande is, is voor mij
essentieel. Dus openheid in zowel
de positieve als negatieve aspec
ten."
Maar, simpel gezegd, de men
sen die naar uw centra komen
hebben maar een doel: zo mm mo
gelijk geld in een automaat gooien
en er zoveel mogelijk uithalen.
Het zal ze verder worst zijn of het
er nu wel of niet gezelligr is-
Vale: „Nou nee, we richten ons
op een doelgroep van boven de 21
jaar tot vijftig, zestig jaar, en we
hebben begrepen dat niveau en
sfeer het voor hen prettiger toeven
maakt dan in zo'n donker hol. Het
is juist dat mensen spelen om
winst te maken. Maar aan de an
dere kant, wie niet met het spel
kan omgaan, wie dwangmatig be
zig is, die moeten we niet. Elke
verslaafde is er één te veel."
Vysr M
f t„
(INOEZOHOEN MEOEDEUNQ)
1,'ï Sirs
