Wilton wil Antwerpse
werf overnemen
Gasrekening was gemiddeld lager
'Fraude is 'n kwestie van psychologie: 't wordt opgeroepen'
NMB Postbank stellig over
voorspelling winstgroei!
ABP-rendement op 7,9 pet
NIB boekt meer winst
Nieuw omzetrecord beurs Amsterdam
Belastingconsulent over Oort'
Het Vrije Volk ECONOMIE
Achthonderd werknemers houden doodzieke Béliard
Shiprepairs al bijna twee maanden bezet
Robeco in '89 fors gegroeid
Export midden-
en kleinbedrijf
ontwikkelt zich
stormachtig
3
PAGINA 2
WOENSDAG 3 JANUARI 1990
ROTTERDAM De Schiedam-
se scheepswerf Wilton-Fijenoord
(WF) wil de Antwerpse scheepsre-
paratiewerf Béliard Shiprepairs
overnemen. De WF Holding is van
plan een bod op het inmiddels ge
sloten Antwerpse bedrijf uit te
brengen. Ze doet dat samen met de
Antwerpse rederijgroep
Ubem/Cobelfret.
Béliard Shiprepairs, de laatste
grote Belgische scheepsreparatie-
werf, ligt plat sinds op 10 novem
ber vorig jaar bekend werd dat het
bedrijf aan de grond zit en alleen
met diepsnijdende maatregelen
weer gezond te maken zou zijn. De
880 scheepsherstellers houden het
bedrijf nu al ruim zeven weken
bezet; de eigenaars willen het be
drijf liquideren.
WF Holding is van plan om met
Ubem/Cobelfret een .consortium te
vormen, dat 75% van de Béliard-
aandelen wil overnemen. De aan
komende combinatie laat echter
weten dat het zo ver nog niet is.
Er moet eerst nog met de vakbon
den worden gepraat, omdat van
overname alleen sprake kan zijn
als de Antwerpse werf concurre
rend kan draaien. Daar zouden
ruim zeshonderd arbeidsplaatsen
voor geschrapt moeten worden.
Tweehonderd kunnen er al op
korte termijn weg op grond van
een recent akkoord van de vak
bonden met de nationale overheid
en de Vlaamse deelregering over
vervroegde pensionering van
scheepsherstellers van 50 jaar en
ouder. De komende twee jaar ko
men daar nog eens zestig man
voor in aanmerking. De moeilijk
heid zit hem in de ruim driehon
derd andere af te voeren arbeids
plaatsen.
De bezetters van de Antwerpse
werf zijn terughoudend in hun re
actie op de interesse var Wilton-
Fijenoord en Ubem/Cobelfret. Ze
noemen het vooruitzicht dat de
werf behouden blijft positief, maar
hikken aan tegen het grote aantal
arbeidsplaatsen dat verdwijnen
moet. „We willen daarom graag
eerst weten wat Wilton-Fijenoord
precies voor een bedrijf is en hoe
het met zijn personeel omgaat."
Wilton-Fijenoord heeft de afge
lopen jaren zelf fikse saneringen
ondergaan die enige duizenden ar
beidsplaatsen kostten, zoals bij het
faillissement van de reparatiewerf
Vlaardingen Oost Bedrijven. Onder
de WF Holding vallen nu onder
meer de scheepsreparatiewerven
Wilton-Fijenoord in Botterdam en
Verolme Botlek.
Ubem treedt op als rederij voor
een stuk of twintig bulkcarriërs
van Belgische en buitenlandse ei
genaren en is scheepsarchitecten-
bureau annex ingenieurs- en ex
pertisebureau. Cobelfret, aandeel
houder van Ubem, is een Belgische
rederij met eigen schepen en
agentschappen van een groot aan
tal buitenlandse rederijen. De
groep is tevens actief in de stuwa
doorsbranche, reddings- en sleep-
werk en de Rijn- en binnenvaart.
AMSTERDAM De NMB Post
bank handhaaft haar uitspraak
over de groei van de nettowinst.
In zijn nieuwjaarsrede zei voorzit
ter Scherpenhuijsen Rom van de
raad van bestuur van de onlangs
gefuseerde NMB Postbank Groep
dat zijn bank de winstverwachting
voor afgelopen boekjaar „nu met
nog meer stelligheid" kan uitspre
ken. Volgens de voorzitter zal de
nettowinststijging „tenminste"
tien percent bedragen.
In het prospectus voor de her
plaatsing van NMB Postbank-stuk-
ken voorspelde de bank dat de
winst per aandeel in 1989 met ten
minste tien percent zou kunnen
stijgen. De stijging voor 1990 kan
hoger zijn, aldus het prospectus.
„De ontwikkeling bij de NMB
Bank is het afgelopen jaar zeer po
sitief geweest," aldus Scherpen
huijsen Rom gisteren. „Dit geldt
met name voor de zakelijke markt
en onze buitenlandactiviteiten. In
Wenen wordt een kantoor geopend
om zo in te spelen op de ontwikke
lingen in Oost-Europa."
De NMB zag haar marktaandeel
op het gebied van de totale zakelij
ke kredietverlening opnieuw groei
en. Bij de handel in leningen aan
derde-wereldlanden kon de NMB
haar marktaandeel behouden.
De Postbank heeft haar produk-
tenpakket op het zakelijk gebied
verbeterd en verbreed. Met het
aansluiten van 300 betaalautoma
ten bij Albert Heijn heeft de Post
bank haar voortrekkersrol beves
tigd, aldus Scherpenhuijsen Rom.
Begin dit jaar komt de Postbank
met een beleggingsfonds dat wordt
genoteerd aan de Amsterdamse
beurs. Het doel is met breed ge
spreide beleggingen een beperkt ri
sico en een hoog rendement te bie
den.
ROTTERDAM Het door de
Robeco Groep beheerde vermogen
is in 1989 toegenomen met 13 perj
cent van 40,4 miljard tot 45,7
miljard. Net als m 1988 vond de
sterkste stijging plaats bij Rodam-
co (onroerend goed). Rodamco's
vermogen nam toe van 7,2 mil
jard tot 10 miljard.
De beleggingsresultaten werden
positief beïnvloed door de gunstige
ontwikkelingen in het bedrijfsle
ven. Negatief voor de Robecogroep
waren de hogere rentestanden en
de vermindering, van de valuta-
waarde tegenover de gulden en de
Westduitse mark, aldus Robeco.
Rorento had vooral last van de
rentestijgingen in de meeste lan
den en noteerde een negatief be
leggingsresultaat van 1,8 percent
over het afgelopen boekjaar. Dank
zij plaatsing van nieuwe aandelen
groeide de omvang van Rorento
echter van 6,2 miljard tot 6,6
miljard.
Rolinco was koploper bij de Ro-
becofondsen. Het beleggingsresul
taat bedroeg 16,8 percent, terwijl
het- vermogen toenam van 5,4
miljard naar ƒ6,3 miljard. Robeco
behaalde een resultaat van 13,7
percent. Het vermogen groeide van
ƒ11,3 miljard tot ƒ12,4 miljard.
Rodamco behaalde een plus van
7,9 percent. De aan Roparco toe
vertrouwde middelen namen toe
van ƒ4,9 miljard tot ƒ5,1 miljard.
De drie strategische portefeuilles
behaalden een omvang van 400
miljoen.
Ro-totaal zag zijn resultaat stij
gen met 6,6 percent. Het aantal
deelnemers van de Ro-totaalreke-
ning overschreed de 100.000.
HEERLEN Het lang belegd
vermogen van het Algemeen Bur
gerlijk Pensioenfonds (ABP) in
Heerlen is afgelopen jaar gegroeid
met vier percent tot rond 151 mil
jard gulden. De nettovermogens
vorming beliep zeven miljard gul
den. Dit maakte president-direc
teur mr. drs. M. Snij'ders gisteren
in Heerlen bekend. Het rendement
van de totale beleggingsportefeuil
le bedroeg over het gehele jaar 7,9
percent.
In het buitenland belegde het
ABP in ruim één jaar voor circa
500 miljoen gulden. Daarmee is de
portefeuille van de buitenlandse
aandelen gegroeid tot ruim 1,4
miljard gulden. Met dit bedrag
heeft het ABP een duidelijke ach
terstand vergeleken bij overige
pensioenfondsen in Nederland.
Door wettelijke restricties wordt
het ABP geconfronteerd met een
uitzonderlijk eenzijdige vermo
genssamenstelling, aldus Snijders.
Van een goede risicospreiding kan
dan ook geen sprake zijn. Het
fonds blijft daardoor gevoelig voor
een hogere inflatie en de daarmee
verbonden daling van de reële ren
te. Voor 1990 mag het gevaar van
een aantrekkende inflatie niet
worden onderschat, zo meent hij.
Het ABP zal zich blijven inzet
ten voor handhaving van het hui
dige goede niveau van de pensi
oenvoorziening voor het over
heidspersoneel.
DEN HAAG De nettowinst
van de Nationale Investeringsbank
(NIB) over 1989 zal naar verwach
ting „duidelijk meer dan 15 per
cent" boven de in 1988 geboekte
winst van ƒ64,5 miljoen liggen.
Dit zei M. Jonkhart, president-di
recteur NIB, tijdens zijn nieuw
jaarstoespraak gisteren.
Volgens Jonkhart was het een
goed jaar voor de NIB. Behalve uit
de winstcijfers blijkt dat ook uit
de toeneming van nieuw verstrek
te financieringen, vooral in de
tweede helft van het afgelopen
boekjaar. De rentemarge is „tegen
alle tendenzen in het bankwezen
in" op peilgebleven, aldus de
NIB-topman.
Volgens Jonkhart is de verbete
ring van het resultaat over 1989
niet te danken aan enkele geïso
leerde transacties, maar wordt de
groei gedragen door het totaal van
de activiteiten van de NIB.
Ruwweg 25 percent van de bru
to baten bij de NIB komt voort uit
het participatiebedrijf, verdeeld
over een reeks van transacties. De
NIB profiteerde vorig boekjaar
van de verkoop van de Van Nelle-
participatie. In 1988 was er nog
een bate uit de verkoop van het
belang in Frans Maas.
SOEST In het midden-
en kleinbedrijf is sprake van
een stormachtige exportont
wikkeling. Voorzitter Lam
bert Fokkema van de Neder
landse Export Combinatie
(NEC) m Soest, een bunde
ling van 550 exporterende
ondernemingen, zei dit giste
ren in zijn nieuwjaarsbood
schap.
De Nederlandse uitvoer is
vorig jaar gestegen van 203
tot 230 miljard gulden. Vol
gens Fokkema is dat vooral
te danken aan de forse groei
van het aantal exporterende
bedrijven, vooral in de sec
tor van het midden- en
kleinbedrijf, met ruim 22
percent.
Die groei lijkt nog door te
gaan, aldus Fokkema, „het
exportsucces van de één sti
muleert de ander".
mi 'j&ï
s-r «„ro* "o
Voorzitter drs. B. F. Baron van Ittersum van de Amsterdamse beurs kon zich gisteren tevreden onder
de genodigden van de nieuwjaarsreceptie mengen: de beurs had een nieuw record geboekt.
AMSTERDAM Een flink
gestegen aandelenomzet heeft de
totale omzet op de Amsterdamse
effectenbeurs vorig jaar naar
een nieuw record getild. De to
tale omzet nam toe van ƒ329,8
miljard tot ƒ365,4 miljard. De
stijging kwam geheel voor reke
ning van de aandelensector. De
omzet in obligaties daalde van
ƒ206,6 miljard tot 173,2 mil
jard, zo blijkt uit gegevens van
de Vereniging voor Ie Effecten
handel.
De handel in buitenlandse
fondsen steeg relatief sterk. De
beurs constateert een sterk stij
gende belangstelling voor
ASAS-fondsen, waarvan de om
zet verdrievoudigde. De toene
ming van de omzet op de aande
lenmarkt was voor een deel toe
te schrijven aan een hoger
koerspeil, onder meer onder in
vloed van een voortgaande
winststijging in grote delen van
het bedrijfsleven. Ondanks de
scherpe koersdaling tijdens de
minikrach van oktober kon de
nieuwe koersindex algemeen in
1989 oplopen met ruim 22 per
cent tot 202,8. Het hoogste punt
werd op 8 september bereikt
met 210,5.
Ook op het gebied van aande
lenemissies was 1989 een re
cordjaar. Het emissievolume
verdubbelde ruimschoots tot
f 20,2 miljard. Het aantal intro
ducties steeg verder. Hierbij wa
ren enkele grote zoals DSM, Pi
relli en DAF. De beurs werd 47
aandelenfondsen rijker, waar
van echter een groot deel beleg
gingsfondsen.
Het emissievolume op de ob-
ligatiemarkt gaf een lichte da
ling te zien tot 43 miljard. Dit
hing samen met de ruime liqui
diteit van het bedrijfsleven en
het stijgende rentepeil.
APELDOORN De gasreke
ning voor een gemiddeld gezin be
droeg in 1989 877 gulden. Dat was
70 gulden minder dan in het jaar
daarvoor. Dat heeft drs. G. G.
Groenewegen, directeur van de
Vereniging van exploitanten van
gasbedrijven in Nederland (Vegin),
gisteren tijdens zijn nieuwjaarstoe
spraak in Apeldoorn gezegd.
Ten opzichte van 1987 bedroeg
de daling zelfs een kwart. In dat
jaar was een gemiddeld gezinshuis
houden 1.185 gulden kwijt aan
gas.
Het aantal afsluitingen wegens
betalingsproblemen liep in 1989
aanzienlijk terug. Waren er in de
cember 1988 nog 7.500 huishou
dens afgesloten door hun gasbe
drijf, vorige maand waren dat er
5.700
Ondanks het mindere verbruik
bij de gezinnen, nam de totale af
zet van aardgas door de gasbedrij
ven met drie percent toe tot 20,9
miljard kubieke meter. Deze toena
me kwam voor rekening van de
grootverbruikers en was een ge
volg van de algemene gunstige eco
nomische ontwikkelingen.
Leden Vervoersbonri
CNV achter Masterplan
ROTTERDAM De achter
ban van de Vervoersbond CNV
is bij een referendum massaal
akkoord gegaan met het overle-
gresultaat over het Masterplan
oor de Rotterdamse haven.
Van de leden in de havens van
Rotterdam en Amsterdam en
zij die een pensioenuitkering
onvangen stemde 99 percent m
met het bereikte resultaat Ook
uit de reacties die leden op hun
antwoordformulier bijschreven
maakt bestuurder C. van der
Knaap op dat de leden zeer te
vreden zijn Vandaag valt in
het Pensioenfonds voor de Ha
ven de formele besluitvorming
over de aanwending van pensi
oenreserves voor de uitvoering
van het Masterplan.
Stad Rotterdam had
'heerlijk'1989
ROTTERDAM Assurantie
concern Stad Rotterdam heeft
„een heerlijk jaar" achter de
rug. „De vaart zat er van begin
tot eind goed in," aldus be
stuursvoorzitter prof. Van Leeu
wen ln zijn nieuwjaarsbood
schap De totale concernomzet
passeerde de grens van 2 mil
jard gulden bij een stijging van
meer dan 10 percent. Daarmee
werd een omzetverdubbeling in
vijf jaar tijds bereikt. De ver
wachting dat de jaarwinst met
18 percent zal stijgen ten op
zichte van 1988 lijkt volledig
uit te komen.
Omzet Nat. Nederlanden
steeg met 16 percent
DEN HAAG De omzet van
Nationale-Nederlanden is vorig
jaar volgens de meest recente
schattingen met 16 percent ge
stegen tot 23,4 miljard gulden.
Het bestuur handhaaft de ver
wachting dat de winst per aan
deel over 1989 een stijging te
zien zal 'geven
Dollar hoger
AMSTERDAM De dollar
is het nieuwe jaar hoger begon
nen. In Amsterdam werd giste
ren als slotkoers ƒ1,9245 geno
teerd, bijna 1,5 cent meer dan
het slot van 1,9100 van afgelo
pen vrijdag. De koers trok pas
in de loop van de middag aan,
vooral nadat was bekendge
maakt dat de „purchasing ma
nagers' index" vorige maand is
gestegen van 46,6 percent tot
48,0 percent Dit eerste econo
mische cijfer over december
duidt erop dat de economie van
de VS weer wat aantrekt.
Door Hans Amesz
LEIDEN „De nieuwe belas
tingwetgeving stimuleert fraude
omdat er sprake is van jaloezie
heffing. Wat de politici hebben
gemaakt van de oorspronkelijke
plannen van de commissie-Oort
staat haaks op de menselijke
maat. En mensen die dat erva
ren, zeggen: we zoeken onze ei
gen weg wel. Je krijgt zoge
naamd creatief boekhouden, cal
caneus gedrag wordt in de hand
gewerkt. Dat heeft de overheid
over zichzelf afgeroepen. Fraude
is een kwestie van psychologie."
De woordvoerder van de Ne
derlandse Federatie van Belas
tingconsulenten, J. Booij, heeft
er geen twijfel over dat de frau
degevoeligheid van de nieuwe
belastingmaatregelen aanzienlijk
is. Er wordt volgens hem door de
fiscus inbreuk gemaakt op het
fiscale winstbegrip, terwijl nu
juist de fiscus er niet voor is om
het bedrijfseconomische beleid te
beoordelen.
Een ondernemer die om be-
drijfeconomische redenen zijn
grote relaties een kunstwerk van
1000 gulden cadeau gaf, mag dat
nu niet meer aftrekken. Terwijl
toch heel goed vol te houden is
dat deze relatiegeschenken pas
ser in de bedrijfsvoering en mar
keting. En daarover dient de fis
cus geen uitspraken te doen.
Over een reclamecampagne, hoe
idioot op het eerste gezicht mis
schien ook, mag de fiscus toch
ook geen oordeel vellen in de zin
of die economisch zinvol is of
niet. Reclame blijft echter af
trekbaar, terwijl relatiegeschen
ken dat alleen maar zijn als ze
minder dan vijftig gulden kosten.
En om het nog ingewikkelder te
maken: representatiekosten zijn
voor 75 percent aftrekbaar.
In dit verband is het inmid
dels al beroemde voorbeeld van
de seksclub gevonden. De onder
nemer die zijn zakenpartner een
bezoekje aan een seksclub aan
biedt en zelf thuisblijft, mag
niets aftrekken omdat dit onder
relatiegeschenken valt (en aange
nomen mag worden dat dit ge
schenk duurder is dan vijftig gul
den). Gaat de ondernemer echter
zelf mee, dan is sprake van re
presentatie en die post, is voor 75
percent aftrekbaar.
Intragisch
Booij: „Het is toch in feite in
tragisch dat er zulke discussies
gevoerd moeten worden. Hetzelf
de geldt voor de aktetas, die niet
meer aftrekbaar is. Zelfs als
daarin alleen maar zakelijke pa
pieren worden vervoerd. En hoe
zit het dan met een polstasje. Is
dat een aktetas of een verlengs
tuk van de broekzak? Het is vol
strekt een raadsel hoe iemand
zo'n pakket maatregelen heeft
kunnen verzinnen. De gekte
heeft toegeslagen."
Tijdens een soort rondetafel
conferentie van fiscalisten kwam
de fraudegevoeligheid onlangs
ook aan de orde. De verwarring
rond de invoering van 'Oort'
werd hier nog eens benadrukt.
Daar is bij voorbeeld het cate
ringbedrijf dat een wielerploeg
met eten sponsort Is dit reclame
(aftrekbaar) of niet? Het ant
woord, van de belastingtelefoon:
als de wielrenners de maaltijden
op de fiets nuttigen, gaat het om
reclame. Wordt het eten op de
hotelkamer verorberd, dan mo
gen de kosten niet worden afge
trokken.
Booij: „Stel dat een BV een
economische winst vóór belas
ting heeft gemaakt van 25.000
gulden, dus na aftrek van salaris
kosten, pensioenbijdragen, rente
en alle andere kosten. In die kos
ten zitten echter een heleboel uit
gaven die niet meer aftrekbaar
zijn. Stel dat dat in totaal ook om
25.000 gulden gaat. Dan is er dus
een fiscale winst van 25.000 plus
25.000 gulden is 50.000 gulden.
„Daarover moet 40 percent
belasting betaald worden, is
20.000 gulden. In dit voorbeeld
kan dat van de 25.000 gulden
winst vóór belasting nog net.
Maar het is volstrekt niet irreëel
om te veronderstellen dat er vijf
ton aan uitgaven zijn die maar
voor 75 percent aftrekbaar zijn.
De totale fiscale winst komt dan
uit op 25.000 plus 25 percent van
500.000 gulden. Als je op die
150.000 gulden weer het 40 per
cent-tarief los laat, moet de BV
60.000 gulden aan belasting beta-
/f
Belastingcon
sulent Booij:
„Het is vol
strekt een
raadsel hoe ie
mand zo'n
pakket maat
regelen heeft
kunnen ver
zinnen. De
gekte heeft
toegeslagen."
len. Zo ontstaat een volstrekt on
redelijk resultaat."
De 'bijtelling' van de (gedeel
telijk) niet-aftrekbare kosten kan
een kleine commerciële winst
dus doen verkeren in een grote
fiscale winst. Als gevolg daarvan
kan de gehele commerciële
winst, of soms zelfs nog meer,
door de belastingheffing worden
opgeslokt. Een commercieel ver
lies kan omslaan in een fiscale
winst. Het hangt er maar vanaf
welke bedragen eer bedrijf uit
geeft aan niet (geheel) aftrekbare
kosten. Het systeem voor de fis
cale winstbepaling is ongewijzigd
gebleven, wat wil zeggen dat
eerst moet vaststaan dat cr spra
ke is van zakelijke kosten die in
beginsel voor aftrek in aanmer
king komen.
Waar wij mee geconfronteerd
worden, zegt Booij, is door amb
tenaren willekeurig bij elkaar ge
harkt. Het gevolg is, voorspelt
hij, dat de betreffende onderne
mer in woede uitbarst en zelf
naar 'oplossingen' gaat zoeken.
En om geen misverstand te laten
bestaan, zegt de woordvoerder
van de Nederlandse Federatie
van Belastingconsulenten dat het
inslaan van zo'n 'eigen' fiscale
weg altijd de verkeerde is.
„Maar als de groene takken in
eens al vraagtekens gaan zetten,
hoe zit het dan met het dorre
hout?" vraagt hij zich af. Booij
legt er wel de nadruk op dat deze
problematiek vooral zal gaan le
ven bij het midden- en kleinbe
drijf.
Hoe kan de ondernemer ont
wijken of frauderen? Uiteraard
zal een belastingadviseur zijn
klanten in deze geen advies ge
ven, maar het ligt, zoals Booij al
eerder opmerkte, voor de hand
dat er 'creatief geboekhoud gaat
worden. Bij voorbeeld: een on
dernemer die gewend is 100 rela
tiegeschenken van 100 gulden
weg te geven, zal wellicht nu in
eens aan de fiscus opgeven dat
hij 200 geschenken van 50 gul
den heeft weggegeven. Maar,
waarschuwt Booij, dat valt na
tuurlijk wel op, want de deskun
digheid bij de belastingdienst is
groot. Verder zullen de dingen
bij andere namen genoemd wor
den en gaan er verschuivingen
optreden.
Werknemers kunnen niet zo
veel doen als het om frauderen
gaat. In het algemeen kan die
geen of nauwelijks meer aan
spraak maken op aftrek van kos
ten van verwerving. En ook de
aftrek van buitengewone lasten
zal in de praktijk bij verreweg de
meeste werknemers wegvallen.
Booij denkt dat de werknemers
'vertraagd' boos zullen worden
op de 'Oort'-wetgeving.
„In 1991 zullen u en ik mer
ken dat we langer over het invut
len van onze aangifte over 1990
hebber gedaan en dat we daar
nauwelijks iets aan gehad hei>
ben. Het hele volk, dat wil zeg
gen de tien percent (circa
450.000 personen) van de belas
tingplichtigen die nu meer dan
de standaard van 4 percent van
het bruto salaris aan verwer
vingskosten aftrekt, zal zich ge
grepen voelen omdat er alleen
maar is geroepen dat er van ver
eenvoudiging sprake was, terwijl
het gewoon om een ordinaire
herziening ging."
De uitweg voor de particuliere
belastingbetaler? Als hij wil frau
deren, moet hij zwart werken.
De stimulans voor nog meer
belastingontduiking ligt volgens
Booij in de wettelijke voorschrif
ten. Ondernemers krijgen enor
me afbakeningsproblemen: waar
om dit wel en dat niet al of niet
gedeeltelijk aftrekken. De admi
nistratieve lasten die de herzie
ning Oort oproept, en dat zijn er
nogal wat, zijn geheel afgewen
teld op de werkgevers/onderne
mers. De fraudegevoeligheid
heeft daardoor als het ware een
extra impuls gekregen."
W V
