chiedam krijgt politiek café in De Hermandad Ze is razendsnel met de computer' Bram Peper: vi©rmeier Escher in De Passant Huis Piët nieuwe Nico Bergers confronteert politici met hun kiezers extraatjes Scholiere Casimir verrast 'werkgever' tijdens weekje stage mochten niet 'Ik raak er nooit op uitgekeken' m rmm Door Ben van Haren SCHIEDAM Nico Bergers, die in het jarenlang leegstaande voormalige politiebureau aan de Grote Markt een eetcafé is begon nen, wil meer leven in de plaatse lijke politieke brouwerij brengen, In de aanloop naar de gemeente raadsverkiezingen van 21 maart haalt bij politici van de zes partij en, die nu in de gemeenteraad zit ten, naar zijn zaak De Hermandad om ze op de dinsdagavonden te confronteren met him kiezers. De enthousiaste jonge ondernemer hoopt het 'politiek café' in de het fraaie pand tegenover het histori sche stadhuis van zijn geboortest- adfnieuw leven in te blazen. De ontstaansgeschiedenis van het Schiedamse politiek café is l&ijt, wat typerend is voor meer succesvolle ideeén. Bergers vertelt: „Op een avond raak ik hier in de zaak aan de praat met Erik Dijk huizen van Groen Links. Het gaat over zaken, die de plaatselijke po litiek raken en waarover mensen van verschillende partijen ook echt verschillend denken. Het was hardstikke gezellig. Verderop in mijn zaak zat op dat moment Ge rard Verhulsdonk, de bonbonma ker van de VVD, die bij de aan staande verkiezingen afscheid neemt van de gemeenteraad. Van lieverlee raakte hij ook bij het ge sprek betrokken en tenslotte ko men we alle drie tot de conclusie, dat zo'n babbel over politieke za ken ii eigen gemeente heel leuk kan zijn in een onspannen café sfeer. Van het een komt het ander. En op dat moment was het idee ge boren op dinsdagavonden hier een politiek café te organiseren." De organisatie van het geheel heeft meer voeten in de aarde en helemaal rond heeft Nico Bergers het nog niet, maar de-datum voor het eerste politiek, café staat wel al he kend. Dat wordt Gerard Verhuls donk. Het onderwerp van die eer ste bijeenkomst houdt verband met de komende raadsverkiezin gen, maar de namen van de politi ci met wie het publiek in discussie kan gaan zijn nog niet ingevuld. „We Erik Dijkhuizen helpt me hierbij zijn nog volop in on derhandeling '.egt Nico Bergers. „Vast staat wel dat we voorlopig vier dinsdagavonden achter elkaaï* door gaan." Dat betekent dus dat letterlijk aan de vooravond van de gemeen teraadsverkiezingen de laatste vra gen voorgelegd kunnen worden aan dan mogelijk aanwezige raads- kandidaten. Onzeker is nog wel of uit dit initiatief ook gaat voort vloeien dat Schiedam weer een uitslagen-avond krijgt waarop alle plaatselijke politieke coryfeeën aanwezig zijn om de resultaten van commentaar te voorzien. Rob Lutz heeft die jaren achter een georganiseerd in Zaal Irene, maar dat is voorbij. Dankzij de in gelaste Kamerverkiezingen van september kon hij nog net een slot- avond houden omdat hij zich te rugtrok na de verkoop van zijn zaak aan Jehova's Getuigen, die er een Koninkrijks Zaal van hebben gemaakt. Twintig jaar heeft Lutz verkie zingsavonden georganiseerd en op die slotavond zetten onder leiding van Gerard Verhulsdonk enkele oude rotten in de plaatselijke poli tiek hem hiervoor in de bloeme tjes. Verhulsdonk (VVD) deed dit samen met Siem Rosman (CDA), Jan Simons (PvdA) en Eef Collé (CPN nu Groen Links) Rob Lutz erkend, dat hij dit onderdeel van zijn werk zeker zal missen. Ook- zei hij: „Ik hoop dat een ander de draad opneemt en Schiedam de traditie van ie verkiezingsavond voortzet." Nico Bergers wil zich daarover ,nog niet uitlaten. „Eerst afwachten hoe het politiek café gaat draaien." Mirjam van Helden draait eenjweekje mee op de verschillende afdelingen van reisbureau Phoenix In Schiedam. SCHIEDAM Miijam van Hel den is één van de leerlingen van de openbare scholengemeenschap Professor Casimir in Vlaardingen, die deze week meedoet aan een werkervaringsproject. Ze is zestien jaar, zit in de vierde klas van de HAVO en loopt vijf dagen mee op het kantoor van reisbureau Phoe nix Vakanties aan de Nieuwe Ha ven In totaal doen zesenvijftig leerlingen deze week ervaring op bij een bedrijf of instelling. De be drijven die hun medewerking ver lenen, verschillen sterk van karak ter en lopen uiteen van een sport school tot een assurantiekantoor' en van het Holy-ziekenhuis tot de Stadsgehoorzaal, „Na school wil ik'graag verder in het toerisme," vertelt Mirjam. „Daarom wilde ik ook graag hier een kijkje nemen. Ik ben begon nen met het schrijven van een sol licitatiebrief. Ik heb er gewoon in gezet dat ik hier graag wilde wer ken. Volgende weel komen we met zijn allen bij elkaar en dan vertelt iedereen over zijn of haar werkervaringen. En over twee we ken moet ik een werkstuk inleve ren." „Tot nu toe heb ik het heel erg naar mijn zin," vervolgt ze enthou siast. „De eerste dag ben ik aan ie dereen voorgesteld en rondgeleid. Er zijn hier allerlei verschillende afdelingen: een aantal mensen doet de hoekingen, verder is er na tuurlijk een afdeling waar de ad ministratie wordt bijgehouden en - er is ook iemand die de vakantie gidsen verzorgt. Op al deze afdelin gen loop ik een dagje mee." Kees-Jan van der Velden is hoofd van de administratie-afde ling en begeleidt Mirjam. Hij is erg over haar te spreken: „Ze kan goed typen en is echt razendsnel met de computer." („Thuis hebben we ook een computer," verklaart de jonge stagiaire.) „Hoewel deze week voöral bedoeld is als kennis making met de dagelijkse praktijk van een bedrijf, kan Miijam ge woon meedraaien." Werken bij het reisbureau is niet de enige ervaring die ze tot nu toe heeft opgedaan. Van der Velden vind het wer kervaringsproject een goed initia tief. „We kregen het verzoek om een week lang een stagiaire op te nemen en dat vonden we heel erg leuk. We krijgen wel vaker stagi aires. Bijvoorbeeld van een MEAO, of de school voor toerisme in Bre da. Een week is alleen veel te kort iom iemand een beetje te laten ken- inismaken. Bovendien denk ik dat het goed is als scholieren zien hoe het eraan toegaat binnen een be drijf. Misschien vergemakkelijkt het voor hen de keuze voor een vervolgopleiding." Miijam wééfin ieder geval pre cies wat ze wil na ,de middelbare „In de zomer vakantie heb.ik gewerkt hij 'Albert.*, Heijn, als kassière. Ik ,weet^nogf!®schöol:^/^a'ar^eén^BteO-opleiding niet precies wat ik deze éramerva- -«'natuurlijk?' zégt zé resoluut. „En kantie wil doen." dan het liefst iets met toerisme!" BOTTERDAM „Een slechte beslissing, die het personeelsbeleid negatief beïnvloedt," is het oordeel van burgemeester Peper over de extraatjes van tienduizend gulden netto voor een aantal managers van het gemeentelijk Havenbedrijf van Rotterdam. Peper zelf, wet houder Den Dunnen (Haven en Economische Zaken) en gemeente secretaris hebben Havenbedrijf-di recteur Molenaar „ernstig onder houden" over zijn eigenmachtige besluit om de leden van het mana gement-team van zijn bedrijf de extra premies uit te betalen. De PvdA-raadsleden Janse en Stouckart hadden verontwaardig-' de vragen gesteld aan het college van B en W over deze uiting van het personeelsbeleid van Mole naar. Het leek hen onrechtvaardig om zo'n extra beloning slechts aan enkele hoog geplaatste personeels leden te geven. Bovendien: „Het heeft in een organisatie in veran dering, waar de inzet van een ie der wordt gevraagd, ook een ave rechtse werking," vonden Janse en Stouckart. Dat laatste vinden B en W ook. Zij erkennen dat de paar ambtena- ren om wie het ging, werk deden i op een hoger niveau dan waarvoor 8 zij betaald kregen. Maar toch heeft directeur Molenaar te snel de con-;; clusie getrokken dat de leden van51 het management-team dus ook een4 hoger salaris moesten verdienen dan waar zij krachtens allerlei re gels recht op hadden. En als er al goede argumenten voor waren, dan waren die voor de rest van het personeel van het Havenbe drijf toch nauwelijks aanvaard baar, veronderstellen B en W. Van daar dat de beslissing van Mole naar „het personeelsbeleid nega tief beïnvloedt". Maar van terugbetaling van de premies van tienduizend gulden netto kan geen sprake zijn. Dat kan volgens het college alleen als de gelukkige ambtenaren tevoren hadden kunnen weten dat zij ei genlijk geen recht hadden op hun extraatje. B en W schrijven echter: „Wij kunnen niet aantonen dat de leden van het management-team kennis konden hebben van het feit dat de directeur onbevoegd han delde. Wijmenèn,,claarom van te-„ rugvordering" Je'moeten afzien." Een reproduktie van het schilderij Metamorphose is de laatste aanwinsi van Escher-fan Maarten lugtenburg. Hij heeft het schilderij opgehangen in zijn café-restaurant De Passant: „Zodat myn klanten rustig kunnen kijken als zij een broodje eten.' SCHIEDAM Een schilderij van Escher, vier meter lang en ongeveer dertig centimeter hoog. Vierkante blokjes, die overlopen in een vlucht vogels, die verol- gens langzaam veranderen in weer een ander beeld. Het lijkt gezichtsbedrog, maar de over gangen verlopen zo vloeiend, dat ze daarmee ook heel aanneme- 'lijk zijn. De titel: Metamorphose. De plaats: café-restaurant De Passant in de Hoogstraat „De titel past mooi bij dit res taurant," zegt eigenaar Maarten Lugtenburg, „want de zaak heeft een ware gedaanteverwisseling ondergaan, sinds wij hier vijf jaar geleden inkwamen. Toen we het restaurant overnamen, was alles donkerbruin. Aan ie der tafeltje stonden vier ver schillende stoelen. We hebben de inrichting toen radicaal ver bouwd; alles een mooi, fris kleurtje gegeven: rood en wit." Metamorphose hangt nog maar kort in het restaurant. Het is een reproduktie, maar Lugten burg is er daarom niet minder blij mee. „Ik kreeg het schilderij van een klant. Het origneel hangt ergens in Den Haag en is zes meter lang." Naast Metamor phose heeft Maarten nog tien re- produkties van Escher opgehan gen. Eén schilderij, de weerspie geling van een boom in het wa ter, is gemaakt door een vriend. De andere schilderijen heeft hij in de loop van de tijd verzameld. De eerste keer dat ik iets van Escher zag, was toen ik op de re produktie afdeling bij Vroom Dreesman werkte. Ik was gelijk verkocht en sinds die tijd ben ik ook begonnen met verzamelen. „Het werk van Escher is tijd loos," verklaart de voormalige Hagenaar zijn verzamelwoede. „Escher is nooit saai, je raakt er niet op uitgekeken. Ik heb wel eens andere schilderijen opge hangen, kindertekeningen bij voorbeeld. Maar hoe leuk dat ook is, het gaat na een paar we ken toch vervelen. En dit ver veelt nooit. Net als het werk van Salvador Dali, daar kan ik ook uren naar kijken." Door Han van der Horst SCHIEDAM - De pastorie van ds. Frangois Haverscmidt beter bekend onder zijn dichtersnaam Piet Paaltjens gaat een nieuwe periode van zijn geschiedenis in. Het monumentale grachtenhuis te genover de Korte Haven staat te'- koop. De huidige bewoners zijn niet alleen uitgekeken op Schiedam, maar op heel Europa. Ze emigre ren binnenkort naar Nieuw Zee land. Anjo Beukers, die het pand in de jaren zeventig kocht: „Noem het maar the great outdoors. Wij gaan wonen in Christchurch op het Zuid Eiland. Dat is drie keer zo groot als Nederland en je vindt er bij elkaar alle soorten landschap, waar je hier heel Europa door moet crossen. Mijn man en ik heb ben altijd gevonden, dat we nog een keer helemaal opnieuw moes ten beginnen. Nu kan het en nu doen wij het ook. We zijn al een paar keer in Christchurch wezen kijken en we weten zeker, dat we ons daar thuis zullen voelen." Frangois Haverschmidt pleegde in 1894 op de Lange Haven zelf moord, toen hij zijn depressies, die elkaar in steeds heftiger tempo op volgden, niet meer de baas kon. Een scherper contrast tussen de sfeer in zijn laatste dagen en de pastorie, zoals hij er tegenwoordig bij staat, is haast niet denkbaar. Alles is gerestaureerd met behoud van de oorspronkelijke een beetje doolhofachtige indeling. Maar toch zijn alle kamers heel licht. En An jo Beukers spreekt enthousiast over de nieuwe toekomst aan de andere kant van de wereld. Bij Haverschmidt zou zo'n idee nooit zijn opgekomen. Daarvoor was hij te diep afgedaald in de donkerste krochten van zijn eigen ziel. De dichter-donm,. e was altijd met zichzelf bezig en wat hij daar over zei dat was buitengewoon veel, want zijn preken duurden een uur - zat vol signalen over zijn eigen psyche.Haverschmidt was als geestelijke buitengewoon een zaam. Hij had in Leiden theologie gestudeerd, maar toen hij eenmaal op een leeftijd kwam, dat domi nees werkelijk carriere begonnen te maken, was zijn richting de zogenaamde moderne sterk uit de mode aan het raken. De Neder lands Hervormde Kerk werd door een soon fundamentalisten overge nomen en de dominees die een verlichter en menselijker, geloof predikten, konden zich nog maar met moeite handhaven. Haversch midt had in 1964 - net voordat de ze zwarte kousen ook de Schie damse Hervormde Gemeente over- namen zijr aanstelling gekre gen. Al zijn collega's waren recht zinnig en als het zijn beurt was om in de Grote Kerk te preken, bleven de banken leeg. Daar kon hij slecht tegen, want Haverschmidt was een performer in hart en nieren. Hij had zijn pu bliek en het succes nodig. Tegenwoordig zou hij zeker kijk naar Levi Weemoedt een bekende televisiepersoonlijkheid worden. In de tweede helft van de negentiende eeuw stond mensen met zulke talenten maar een weg open om de fans te gerieven: het houden van voordrachtsavonden. Haverschmidt reisde het hele land door om voor allerlei deftige gezel schappen op te treden. Hij las dan voor uit eigen werk geestige prozavertellingen die meestal iets met zijn jonge jaren te maken had den en gedichten van zijn alter ego Piet Paaltjens. Haverschmidt hield op zulke bijeenkomsten altijd vol, dat hij dit werk van de ge heimzinnige Paaltjens gekregen had en hij leverde zelfs commen taar op de gedichten. Iedereen wist van deze maskerade en het was een essentieel onderdeel van de Haverschmidtshow. Die liep ijn leven lang voor uit verkochte zalen. Het publiek wist waarvoor het kwam: om te lachen. Harversch- midt acteerde met een onaange daan, droevig gezicht. De mensen vonden het knap, hoe de dominee dat kon. Ze begrepen niet, dat hij allerlei mistroostige terzijdes echt meende. Het was geen spel. Hij was zichzelf. Maar Haverschmidt was ook een overtuigd predikant. De Grote Kerk mocht daa leeg zijn, als hij op de Korte Haven sprak in het zaaltje van de Vereniging Paulus waarin de vrijzinnige minder heid zich georganiseerd had dan was er wel een groot en aan dachtig gehoor. Dat schrok, Haverschmidt had de reputatie akelig te kunnen pre ken en wie de teksten naleest, be grijpt het oordeel van de tijdgeno ten. Deze dominee bood geen hou vast. Hij preekte hartstochtelijk over de twijfel. Hij bracht begrip op voor mensen die „het allemaal niet meer geloofden". „We zullen dan wel zien" achtte hij een ver standige opmerking over het hier namaals. Zijn preken waren knap pe staaltjes van sombere romanti sche welsprekendheid. Troost bo den zij niet, of het moest zijn, dat je eruit leerde niet alleen te staan met je twijfel. De dominee was een roepende in zijn eigen woestijn en niemand had door,dat hij eruit gehaald wil de worden. Toch was de hele stad diep ge schokt, toen Haverschmidt er uit eindelijk een eind aan gemaakt had. Dat het mis ging met de do minee, was iedereen duidelijk. Hij had al maanden zijn werl niet meer>kunnen doen. Toen kwam er een merkwaar dige samenzwering tot stand. Zelf moord was in de negentiende eeuw een nog verschrikkelijker ta boe dan tegenwoordig. Het gold als een zeer zware zonde en de slacht offers werden als het ware door de nabestaanden ook nog doodgezwe gen. Met Haverschmidt gebeurde dat niet In talloze in memoriams werd op bedekte termen naar zijn melancholie en de werkelijke doodsoorzaak verwezen. Men stop- je hem niet stilletjes onder de Het monumentale grachtenhuis tegenover de Korte Haven staat te koop. Inzet: Ds. Frangois Haverscmidt, beter bekend onder zijn dichters naam Piet Paaltjens, grond, maar organiseerde een grootse begrafenis waarvoor de halve stad uitliep. De orthodoxe dominees waren de slippendra- gers. B en W gaven acte de presen ce aan de groeve. Want de arme Haverschmidt was werkelijk gewaardeerd. De pastorie vervulde passanten sindsdien met huiver. Het pand raakte enigzins in verval en in 1948 splitste de toenmalige eige naar het op in vier woningkjes. Anjo Beukers heeft die weer met elkaar verbonden. Nu verbeidt zij met haar gezin gespannen de nieuwe toekomst in de vrije natuur van Nieuw Zee land. En zij zoekt een koper met eerbied voor de geschiedenis van het huis en de literaire grootheid van zijn meest bijzondere bewo ner. r$' Ir'sJ ■k - j- _j__ r.i_. m Stil

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1990 | | pagina 1