Nivon floreert weer
ran s oom fiets, het zwarte koor en oorlogsgeweld
m
Hiet Vrije Volk SCHIEDAM
Woningbouw in Spaland
geheel volgens schema
Boek en expositie in Visserijmuseum vertellen over roem Vlaardingse haringvissers
Schiedamse afdeling kwam in twee jaar op 274 leden
AUTO HUREN?
NOOTEBOOM AUTOVERHUUR
PAGINA 4
«s
DONDERDAG 3 JANUAR11991
SCHIEDAM Met de wo
ningbouw in de wijk Spaland
verloopt het voorspoedig. Wo
ningen in vrijwel alle soorten
en (huur)prijzen zijn in aan
bouw. In de wijk komen zo'n
2100 woningen, waarvan intus
sen ruim een kwart is opgele
verd. Op dit moment zijn in de
deelgebieden Kerkweg (De Vlin
derhoven) en Zwaluwlaan (De
Gaarden) 75 eensgezinswonin
gen in aanbouw, meldt het in
formatieteam Spaland in het
blad Spaland-bulletin.
In De Vlinderhoven was het
aanvankelijk de bedoeling er 28
laagbouwwoningen en een
woontorentje met 15 apparte
menten te bouwen. Het plan is
tussentijds bijgestuurd De
bouw van het torentje gaat niet
door. Inplaats daarvan worden
10 eengezinshuurwoningen ge
bouwd. Verder wil de gemeente
in deze sector nog eens 7 wo
ningen bouwen in het wijkdeel
De Akkers. Deze komen in de
plaats van de woonwagenstand
plaatsen die op die plaats ko
men te vervallen. De gemiddel
de huur voor deze woningen
ligt tussen de 660 en 720 gul
den. Het Gemeentelijk Woning-
beheer zal de woningen gaan
verhuren. De toewijzing ge
schiedt door het Bureau Huis
vesting van de gemeente.
Ook in De Gaarden komen
37 eengezinswoningen, waar
voor de gemiddelde huur bij de
oplevering 724 gulden bedraagt.
Voor deze huizen kan men nog
inschrijven bij het Bureau
Huisvesting aan 's-Gravelandse-
weg 567, telefoonnummer
4732111. In De Gaarden bouwt
Wilma Bouw BV in totaal 97
koopwoningen. Het betreft 56
premiekoopwoningen, 14 wo
ningen in de vrije sector met
een eenmalige bijdrage en 27
koopwoningen in de vrije sec
tor, De verkoop van deze wo-
ningen met prijskaartjes van
180.000 tot 215.000 gulden
start deze maand. Aan de wo
ningen wordt veel aandacht be
steed aan energiezuinige en mi
lieuvriendelijke aspecten.
In De Vlinderhoven komen
ook 17 zogeheren Holistische
woningen. Dit zijn vrije sector
koopwoningen, gebouwd op ba
sis van een bepaalde filosofie
en volgens de architect
mens- en milieuvriendelijk. De
vormgeving is opvallend, hoe
wel het geen experimentele wo
ningen zijn. De verkoopprijzen
liggen rond de 315 000 gulden.
Geelen Bouwprojecten ver
wacht in maart met de bouw te
beginnen.
Door Rein Wolters
SCHIEDAM Twee jaar gele
den was zij op sterven na dood: de
plaatselijke afdeling van het Ni-
ven, Maar door de inzet van vier
actieve mensen kreeg ze nieuw le
ven ingeblazen. Met als resultaat
tot aan gisteravond 274 betalende
leden Binnenkort krijgt Nivon-
Schiedam weer een volwaardig,
gekozen bestuur. Dit maakte ad-in
terim voorzitter Gok Sparreboom
gisteravond bekend op een druk
bezochte nieuwjaarsreceptie in het
wijkcentrum De Erker.
„De belangstelling voor de Ni-
von-activiteiten is groot," vulde se
cretaris Cees van den Hoek aan.
„De uitstapjes die we organiseren
zijn steeds volgeboekt, zeg maar
gerust uitverkocht. Dat is toch een
goed teken? Niet dan?" Van den
Hoek doelt op bijvoorbeeld de nfid-
winterbijeenkomst die drie weken
geleden werd gehouden in fcet Na
tuurvriendencentrum De Hoogka
mer in Vlaardingen. „Daar waren
we toch met niet minder dan 82
Schiedammers. Het was een gezel
lige happening."
In september van dit jaar
maakt de afdeling een driedaagse
busreis naar het natuurvrienden-
huis Eikhold in Heerlen. „Nu al is
de bus volgeboekt. Er gaan 55 le
den mee. Op de wachtlijst staan
intussen zeven mensen. Door ons
is er nauwelijks reclame voor ge
maakt. Ook hieruit blijkt dat de
Nivon-gedachte in Schiedam nog
steeds breed leeft," zei Gok Sparre
boom nadrukkelijk onder het ge
not van een kopje koffie met koek
je.
Cees van den Hoek (74) is behal
ve een fervent natuurvriend óók
secretaris van de bekende hand-
Gezellig onder
onsje bij het
Nivon. Op de
voorgrond se
cretaris Cees
van den Hoek.
balvereniging DWS. „Maar niet
lang meer. Daar stop ik mee. Uit
eindelijk ben ik al behoorlijk op
leeftijd. Een stapje terug kan geen
kwaad. Inderdaad, voor het Nivon
blijf ik me graag inzetten. Met zijn
allen proberen we onze leden zin
volle en vooral gezellige activitei
ten voor te schotelen."
Gisteravond was aan de nieuw
jaarsreceptie nog een uitstapje
naar De Doelen in Rotterdam ge
koppeld. Met het openbaar vervoer
reisden 35 van de aanwezigen
naar het concert van het Rotter
dams Opera Koor. De hand van
voorzitter Cok Sparreboom (60)
was hierin niet vreemd. „Ik zing
in het koor. Het leek ons een leuke
combinatie en weer eens iets an
ders. Het bewijst bovendien dat
ouderen 's avonds best bereid zijn
hun huis uit te komen. Maar je
moet hen dan wel iets bieden en
dat doet het Nivon."
Informatie over de plaatselijke
afdeling kan worden ingewonnen
bij Cees van den Hoek, Griegplein
154, telefoonnummer 4714442.
Door Ben van Haren
VLAARDINGEN Naast de
deur van het historische pand aan
de Westhavenkade in Vlaardingen,
waar het Museum voor de Neder
landse Zeevisserij is gevestigd,
staat een grote koperen luchtko
ker. Aan het boveneind zit een
bocht, die breed uitlopend
eindigt met een gat dat door zijn
verticale stand het binnenvallen
van regen voorkomt. Het bij het
museum geplaatste exemplaar is
gered van een roemloos einde op
een scheepssloperij, maar stond
oorspronkelijk op een van de vele
'stoomfïetsen' waarmee vooral
Vlaardingse haringvissers op de
Noordzee zo veel roem hebben ge
oogst.
Luchtkokers vormden aan
boord van de op stoomkracht va
rende schepen de verbinding met
de buitenatmosfeer. Zij zorgden
voor aanvoer van frisse lucht
waardoor atmosfeer en tempera
tuur voor het tussen stoffige en
brandende kolen verblijvende
stookvolk, 'het zwarte koor', in de
machinekamer enigszins dragelijk
was. De kromme pijpen stonden
achter de stuurhut in de schaduw
van de veel hogere schoorsteen.
Bij het visserijmuseum is zo'n
luchtkoker een verwijzing naar de
tentoonstelling die deze maanden
het gebruik van stoomkracht in de
Nederlandse visserij van het begin
tot het einde behandelt.
De tentoonstelling 'Stoom op
baring' bestaat onder meer uit een
selectie van foto's, tekeningen en
teksten uit een boekje van de hand
yan de voorzitter van de Vereni
ging Vrienden van het Visserijmu
seum, M. P. Zuydgeest. Het staat
boordevol feiten over gebruik en
bouw van door stoom aangedreven
visserijschepen, bevat veel oude
foto's en verscheen onlangs onder
dezelfde titel als de expostie bij
Uitgeverij De Alk BV in Alkmaar.
Verder zijn er allerlei materialen
te zien uit machinekamers, han
gen er originele scheepsrekeningen
en schilderijen van vermaarde
stoomschepen en staat er een ma
quette van de Kon. Wilhelminaha-
ven uit de tijd dat deze nog vol lag
met op stoomkracht drijvende
Vlaardingse vissersschepen.
Die periode heeft overigens be
trekkelijk kort geduurd, nauwe
lijks vijftig jaar. Maar bet was wel
een glorievolle tijd voor de haring
visserij en speciaal voor de Vlaar
dingse beoefenaren van deze hier
inmiddels voorgoed verdwenen be
drijfstak. Interim-directeur Frits
Loomeijer zou graag zien, dat zo'n
'stoomfïets' in de Oude Haven als
aandachtstrekker en onderdeel
van het visserijmuseum komt te
De VI103 Voorbode vlak voor het vertrek naar zee op 24 oktober 1923 in de Koningin Wilhelminahaven.
liggen. Dit scheepstype is tenslotte
het symbool van de belangrijkste
periode in de geschiedenis van de
haringdrijfnetvisserij, waaraan
Vlaardingen zijn bijnaam als Ha-
ringstad reeft te danken.
De investeerders in de zeevisse
rij zijn trouwens laat gaan geloven
in de voordelen van het gebruik
van stoom Meer dan 150 jaar na
de uitvinding van de stoommachi
ne werden er pas de eerste proe
ven mee genomen. Dat was in
1860 in Engeland. De Vlaardingse
reder J. Hoogerwerff Hzn waagde
zich achttien jaar later als eerste
in Nederland aan een poging om
stoom als krachtbron voor een vis
serijvaartuig te benutten. Hij liet
in 1878 een ijzeren logger VL 54
Zeemmpf bouwen met een stoom
machine van (let wel) zes PK. Dat
moest behalve de spil waarmee de
reep (touwkabel waaraan de net
ten of vishaken waren gehangen)
werd binnengehaald ook een
scheepsschroef aandrijven.
Twee jaar later gaf Hoogerwerff
aan de werf J. K. Smit in Kin
derdijk opdracht om nog zo'n
schip te bouwen, de VL 55 Triton.
Het visserijresultaat viel echter te
gen. Zo erg zelfs, dat de vooruit
strevende reder enkele jaren later
besloot de stoommachines toch
maar van boord te halen om ver
volgens gewoon weer de zeilen als
enige voortstuwingskracht te gaan
gebruiker.. Voor het uit zee opha
len van de reep moest weer de
spierkracht van de visserlui die
nen.
Bij de enorme toenmame van
het gebruik van stoomkracht in
andere branches, zoals sleep- en
vrachtvaart, en de vervanging van
hout door plaatstaal als bouwmate
riaal voor vissersschepen konden
nieuwe pogingen niet achterblij
ven. Uiteindelijk werd ook de
vrees verlaten dat de herriema-
kende boten de vis zouden verja
gen of die nieuwerwetsheid God
van de immer afgebeden 'zegen'
zou afhouden.
De technisch onderlegde eige
naar Arie Hoogendijk Jzn van re
derij De Doggermaatschappij liet
in 1894 op een van zijn schepen
een stoomspil zetten en twee jaar
later gaf hij Vlaardingen zijn eer
ste echte stoomlogger, de VL 190
Koningin Wilhelmina,met als
krachtbron een Wilton-stoomma
chine van 70 PK.
De resultaten van dit schip sta
ken zc gunstig af bij die van de
van oudsher in gebruik zijnde zeil
schepen, dat nog voor de vorige
eeuwwisseling Hoogendijk een
tweede 'stoomfïets', zoals het
Vlaardingse ontwerp genoemd
Een in 1961 door
A. J, van Druten ge
maakte foto van een
lid van het 'zwarte
koor'.
werd, liet bouwen bij de werf 's
Lands Welvaren van I. S. Figee in
Vlaardingen. Deze VL 29 Oranje
Nassau kreeg een weer veel zwaar
dere machine, van 175 PK, ge
bouwd door P. Smit Jr in Rotter
dam. Het schip deed tot 1957
dienst.
Al gauw was duidelijk dat de
stoomschepen veel meer haring
aan de wal en dus geld in het laa
tje brachten dan de zeilsloepen en
loggers. Ze waren wendbaarder en
sneller, konden ook in smallere
zeedelen zoals Het Kanaal terecht
en dus meer reizen maken, maar
bovendien visten ze met een dub
bel aantal netten. Directeur Van
Gelderen van de concurrerende re
derij Visserijmaatschappij Vlaar
dingen .VMV) kon derhalve niet
achterblijven en bracht vervolgens
in september 1899 zijn eerst
stoomlogger in de vaart. Het was
de VL 180 Augusta. De VMV had
later de grootste stoomlogger-vloot
van Nederland. In de eerste jaren
van de twintigste eeuw lieten
vooral Vlaardingse en Maassluise
rederijen veel stoomloggers bou
wen. Pas later volgden visserij-
maatschappijen uit kustplaatsen
als IJmuiden en Scheveningen.
Bijna tachtig stoomloggers namen
deel aan de haringvangst toen aan
het eind van de Eerste Wereldoor
log, waarin Nederland neutraal
was, de officiële Noordzeevisserij
door oorlogsgeweld stil kwam te
liggen. Er ontstond in die tijd een
nieuw soort stoomvisserij waarbij
grote risico's genomen werden en
mensen het leven lieten bij het
'wegbrengen' van schepen.
Met de komst van de dieselmo
tor kwam rond 1920 het fenomeen
motorlogger, vooral vanuit Scheve
ningen, als derde soort visserijs
chip op zee. In 1925 liep de laatste
stoomlogger van de werf bij Rijkee
in Rotterdam. Het was de VI 217
Maria Adriana, die zoals veel
stoomschepen in de Tweede We
reldoorlog door de Duitse bezetters
werd gevorderd en in september
1941 in het oorlogsgeweld bij
Hoek van Holland ten onder ging.
Na de bevrijding voeren zeker
uit Vlaardingen nog vele stoomlog
gers ter haringvangst uit. Geld
voor nieuwe investeringen was
niet snel voorhanden. In de vijfti
gerjaren werden stoomloggers om
gebouwd tot motorschip of uit de
vaart genomen. In 1962 nair. de
VL 172 Clara als laatste stoomlog
ger weinig succesvol deel aan de
haringvangst.
'Stoom op haring' expositie tot
en met 13 januari in het
Museum voor de Nederlandse
Zeevisserij, Westhavenkade
53-54, Vlaardingen. Dinsdag tot
en met zaterdag van 10.00 tot
17.00 uur en op zondag van
14.00 tot 17.00 uur geopend.
'Stoom op haring, de stoomlogger
in de Nederlandse zeevisserij'
boek va» M. P. Zuydgeest,
uitgeverij De Alk, Alkmaar.
Winkelprijs 24,50.
voorbeeld: SEAT IBIZA 56.- per dag
100 km vrij
incl. all-risk verz. en BTW
excl. brandstofkosten
ev. ook automatische versnelling
OFF. DEALER VOOR SCHIEDAM
JU AUTOBEDRIJF
L0imootebooivi
Speciale tarieven voor weekend - vakantie of zakenauto
Winkelcentrum Spaland, Zwaluwlaan 84
Schiedam 010-4708122
Fikse buit en forse
schade bij inbraken
SCHIEDAM Bij vier in
braken is een fikse buit ge
maakt en ook een forse schade
veroorzaakt. Ir de Rijnstraat
ontdekte de politie vanmorgen
een opengebroken tuindeur van
een woning waarvan de bewo
ners niet thuis waren. In een
eerste onderzoek werd vastge
steld dat de dieven er vandoor
zijn met vijftienhonderd gulden
en veertig cd-plaatjes. Aan de
Rotterdamsedijk zijn twee
naast elkaar gelegen portiekwo
ningen doorzocht. Beide voor
deuren liepen zware braakscha-
a. op. Uit een van de woningen
zijn sieraden en een gehoorap
paraat verdwenen met een
waarde van tweeduizend gul
den. Verder dan een poging tot
inbreken kwam mee niet bij
een woning aan de Pastorie'
min. De bewoonster werd wak
ker van het glasgerinkel van
een vernielde ruit van haar ser
redeur. De schade bedraagt
honderdvijftig gulden. In de
Van Tienhovenstraat boekten
inbrekers meer succes. Na het
openbreken van de voordeur
gingen ze er vandoor met een
video-recorder, telefoon en tele-
foonbeantwoorder, kleding, en
kele duizenden guldens, siera
den, twintig cd-plaatjes en een
aantal flessen drank
Federatie houdt
nleuwsjaarsreceptie
SCHIEDAM De Schie
damse Federatie en het Ont
moetingscentrum Eigen Werk
houden op vrijdag 11 januari
1991 een nieuwjaarsreceptie in
het pand aan de Overschiese-
straat 44. Aanvang 16.00 uur.
Iedereen is welkom.
Modellen gezocht voor
nieuwe kapperscursus
SCHIEDAM Op 10 janua
ri start in het Kluphuis Oost
aan de Galileïstraat 86 weer
een kapperscursus, waarvoor
de inschrijving voor deelname
intussen is gesloten. Er is al een
wachtlijst ontstaan. Men is ech
ter wel naarstig op zoek naar
modellen, die zich tegen gerin
ge betaling kunnen laten knip
pen, blitzen, watergolven of
permanenten. Een en ander ge
schiedt onder deskundige lei
ding. De kapperscursus is er el
ke donderdagmorgen van 0S.00
tot 11.00 uur, behalve in de
schoolvakanties. Modellen kun
nen nadere informatie verkrij
gen via telefoonnummer
4735435.
Ruilbeurs voor bandjes
zegels, munten en kaarten
SCHIEDAM Verzamelaars
van onder meer sigarenbandjes,
munten, postzegels, prentbrief
kaarten, stripboeken en eerste
dag enveloppen kunnen op zon
dag 13 januari terecht op een
ruilbeurs in het dienstencen
trum De Vier Molens, Nieuwe
Damlaan 766. Aanvang 13.30
uur. De toegang is gratis. Het is
ook mogelijk verzamelingen gra
tis te laten taxeren.
Eremedaille voor 43
jaar trouwe dienst
VLAARDINGEN De 59-ja-
rige Schiedammer Theodoras
Marie Willem Kreischer kreeg
gisteren door Burgemeester A.
van Lier van Vlaardingen een
bronzen eremedaille in de Orde
van Oranje Nassau uitgereikt
voor 43 jaar dienst bij het
Vlaardingse bedrijf Fontijne
Holland BV. Hij werkte vanaf
1948 achtereenvolgens als bank
werker en draaier/frezer/-
gereedschapslijper.
Theater Rijn en Trijn
voert Repelsteeltje op
SCHIEDAM In theater De
Teerstoof wordt op 5 januari
'Repelsteeltje' opgevoerd door
Theater Rijn en Trijn. Een
sprookje over namen en hun ge
heimen, gespeeld met de haas
en de vos in het bos van Repel
steeltje Het stuk is geschikt
voor kinderen van vier tot
twaalf jaar. De voorstelling be
gint om 14.00 uur en de toe
gangsprijs bedraagt ƒ5,-.
Expo John Lathouwers
in nuiza Frankeland
SCHIEDAM Werken van
de Schiedamse kunstenaar John
Lathouwers zijn van 7 januari
tot en met 17 februari te bezich
tigen in huize Frankeland aan
de St. Liduinastraat 10, Lathou
wers is gespecialiseerd in figura
tieve pasteltekeningen en naieve
acrylschilderingen op doek.
Werken met lapjes bij
vereniging huisvrouwen
SCHIEDAM De plaatselij
ke afdeling van de Nederlandse
Vereniging Van Huisvrouwen
start op dinsdag 15 januari een
cursus werken met lapjes, het
zogeheten patchwork. Aanmel
den en inlichtingen bij Bep
Mookhoek, telefoonnummer
4703677.
1$
(INGEZONDEN MEDEDELING)
Volkswagen Groep.
