19
NIEUWS
overbelasting hebben". Er wordt gehesen, het on
geval vindt plaats een arbeider krijgt zwaar
letsel.
Laten wij de vraag van de aansprakelijkheid eerst
civielrechtelijk benaderen. Daarbij gaat het dus
om de schade die door de getroffen arbeider wordt
geleden. Heeft hij hiervoor op iemand verhaal?
Nu weten wij, dat de getroffen arbeider een rente
krijgt ingevolge de Ongevallenwet. Deze bedraagt
echter voor de eerste 6 weken 80 en bij volledige
invaliditeit vervolgens 80 van het dagloon (tot
20,max.) gedurende één jaar, waarna deze
uitkering wordt teruggebracht tot 70 Wij zien
dus direct dat niet de gehele door de getroffene
geleden schade wordt vergoed.
Kan hij nu de rest verhalen en op wie? Hier be
gint de zaak ingewikkeld te worden.
Allereerst is naar civielrecht diegene aansprake
lijk op wie de schuld van het ongeval rust.
Daarbij denken wij aan de bedrijfsleider.
Verder is de werkgever aansprakelijk, indien de
werkelijke fout gebeurde door iemand, die bij
hem in dienst is. (Art. 1403 B. W.).
Ten slotte is daar de bijzondere regel van het ar
beidscontract (art. 1638 B. W.), ingevolge welke
de werkgever verplicht is zodanige regelingen
te treffen en zodanige aanwijzingen te geven, dat
de arbeider voor lijf, eerbaarheid en goed zover
beschermd is, als redelijkerwijs in verband met de
aard van de arbeid gevorderd kan worden. Zie ook
art. 29 van de veiligheidswet.
Wij zien tot dusverre:
enerzijds een aansprakelijkheid van degene die on
rechtmatig handelde (de bedrijfsleider) anderzijds
een aansprakelijkheid van de werkgever van de be
drijfsleider (tevens werkgever van de getroffene).
Die aansprakelijkheid van de werkgever wordt
goeddeels weggenomen door de Ongevallenwet
(art. 93).
De Ongevallenwet zegt namelijk, dat door de ver
zekering de burgerrechtelijke verantwoordelijkheid
van de werkgever vervalt, behoudens in een aan
tal gevallen en behoudens ten aanzien van de scha
de, die de getroffene aan zijn goederen leed.
Wat de even bedoelde gevallen betreft, daarvan is
de volgende de voornaamste:
Als de werkgever zelf strafrechtelijk is veroor
deeld wegens dood door schuld of zwaar lichame
lijk letsel door schuld vervalt zijn civielrechtelijke
aansprakelijkheid niet.
In ons voorbeeld echter zou de bedrijfsleider we
gens zwaar lichamelijk letsel strafrechtelijk kunnen
worden vervolgd, niet zijn werkgever. Zodoende
blijft in ons voorbeeld alleen over de civielrech
telijke aansprakelijkheid van de werkgever voor de
schade, die de getroffene leed aan zijn goederen
en dat beperkt zich in dit geval tot kapotte kleding
en dergelijke.
Om nu die kleine civielrechtelijke aansprakelijkheid
van de werkgever goed te zien, moeten wij even
een overzicht nemen.
De arbeider, die komt werken in een fabriek stelt
zich daarmede bloot aan bepaalde gevaren. Het
B.W. zegt nu: werkgever, het is uw fabriek; dat
gevaar moet u zoveel mogelijk keren en als u daar
bij in gebreke blijft moet u de dientengevolge ont
stane schade vergoeden. Bovendien, zo zegt het
B.W., bent u verantwoordelijk voor de daden van
uw ondergeschikten.
De Ongevallenwet, wil de arbeider juist verzeke
ren tegen gevaren en laat de werkgever de premie
betalen. Daarom zegt de Ongevallenwet: kijk eens,
werkgever, nu u premie betaalt, bent u meteen af
van die door het B.W. gestelde aansprakelijkheid,
behalve ten aanzien van de goederen en behalve
als uzelf (persoonlijk) veroordeeld bent wegens
dood of zwaar lichamelijk letsel door schuld.
Maar nu de bedrijfsleider. Kan onze getroffen ar
beider zijn schade (natuurlijk verminderd met het
geen hij ingevolge de ongevallenwet al binnen
heeft) op de bedrijfsleider verhalen?
Gezegd moet worden dat er weinig jurisprudentie
over te vinden is. Wanneer men volkomen logisch
redeneert, dan moet mijns inziens de schadeactie
tegen de bedrijfsleider slagen. Hij was zo onzorg
vuldig ten aanzien van lijf en goed van de arbei
der, dat hij zeker een onrechtmatige daad pleegde.
Noch hetgeen het B.W. zegt over de aansprakelijk
heid van de werkgever, noch hetgeen de Ongeval
lenwet zegt over de niet-aansprakelijkheid van de
werkgever, sluit mijns inziens de aansprakelijkheid
van de bedrijfsleider voor diens onrechtmatige
daad uit.
Komt er nu van zo'n actie wegens onrechtmatige
daad jegens de bedrijfsleider veel terecht?
Zo een actie wordt vrijwel nooit ingesteld.
Maar wel kan de veiligheidsinspecteur in bepaalde
omstandigheden de betrokken baas of bedrijfslei
der erop wijzen, dat hij zelf bij nalatigheid niet
helemaal risicovrij is.
Mogen wij nog een ogenblik spreken over de straf
rechtelijke aansprakelijkheid?
Dan is daar allereerst de strafrechtelijke regel: gij
zult door uw schuld geen zwaar lichamelijk letsel
veroorzaken. Een regel welke is opgenomen in
art. 309 van het wetboek van strafrecht.
In ons voorbeeld zou wegens overtreding van deze
regel proces-verbaal kunnen worden opgemaakt
tegen de bedrijfsleider.
Ook tegen de werkgever? Neen, want zijn hande
len of nalaten was niet de directe oorzaak van het
ongeval, terwijl hij bovendien geen schuld (in de
enge zin van het woord) aan het ongeval had.
Misschien vertoefde hi) toen het werkstuk viel
wel in het buitenland.
De regels, inzake dood door schuld en lichamelijk
letsel door schuld richten zich zeer persoonlijk
tot degene, die door zijn nalatigheid, onoplettend
heid of zorgeloosheid het ongeval veroorzaakte.
