UIT DE OUDE DOOS (31)
Zr. Ms. Raderstoomjacht „LEEUW"
bouwnummer 23
NIEUWS
24
In deze uitgave van ons personeelsblad, groten
deels gewijd aan het bezoek, dat H.M. de Koningin
op 13 september jl. aan ons bedrijf bracht, past
naar ik meen een greep uit het verre verleden, die
verband houdt met ons Koninklijk Huis.
Op de lijst „Schepen voor Zeemacht, Handel, Nijver
heid, enz. gebouwd op dit Etablissement" (Fijenoord),
vindt men als bouwnummer 23 Zr. Ms. Rader-
stoomjacht „Leeuw" vermeld. Van dit schip is
weinig bekend. Men weet, dat in 1826/27 op de
Marinewerf te Rotterdam in opdracht van Koning
Willem I een stoomjacht werd gebouwd, dat be
stemd was voor diensten op de binnenwateren.
Het schip werd door de bekende scheepsbouwer
P. Glavimans Jr. ontworpen en onder zijn toezicht
gebouwd. Het was 37 m lang, 5.70 m breed en
3.14 m hol.
Het ongewone vaartuig had een vlakke bodem en
geen kimronding. De romp was reeds van ijzer
gebouwd.
De levering van de machine-installatie werd opge
dragen aan de fabriek van John Cockerill Co.
De twee stoommachines hadden elk een vermogen
van 35 IPK.
Uit de weinige historische gegevens blijkt, dat de
„Leeuw" tot 1882 als Koninklijk jacht heeft dienst
gedaan en in dat jaar vervangen werd door het
raderstoomschip „Valk". Dit laatste schip was ech
ter in tegenstelling tot de „Leeuw" een zeevarend
jacht.
Het afgekeurde Koningsjacht was na een diensttijd
van 55 jaar echter nog niet ten dode opgeschreven.
Tot 1892 werd het oude raderstoomschip gebruikt
voor de machinistenopleiding te Hellevoetsluis,
waarna het als logementsschip werd vervangen door
de kanonneerboot „Hydra".
De „Leeuw" werd gedurende haar levensloop vele
malen gebruikt door onze regerende vorsten, en
wel door Koning Willem I, II en III.
Enige gebeurtenissen, waarbij het schip tegenwoor
dig was, waren bijvoorbeeld:
18 april 1839 - Bezoek van de Grootvorst en Troon
opvolger van Rusland aan Amsterdam en Zaandam.
19 juli 1843 - Vlootrevue op de rede van Vlissin-
gen, met aan boord Koning Willem II. Het eskader
stond onder bevel van zijn zoon Prins Hendrik
der Nederlanden, - een broer van de latere Ko
ning Willem III.
Een reproductie van een schilderij van P. S. Schotel,
dat behoort tot de collectie van het Nederlandsch
Historisch Scheepvaart Museum te Amsterdam is
hierbij afgedrukt. Ongeveer in het midden van deze
afbeelding kan men op de achtergrond het stoom
jacht „Leeuw" zien.
23 juli 1846 - Bezoek van Koning Willem II aan
Kampen, waar een tentoonstelling gehouden werd
van Overijsselsche Nijverheid en Kunst. Van deze
gebeurtenis is eveneens een illustratie afgedrukt,
waarop het stoomjacht zeer duidelijk is afgebeeld.
Nu zal de lezer zich afvragen, waar het verband ligt
tussen het Raderstoomjacht „Leeuw" en het Eta
blissement „Fijenoord" van de Nederlandsche Stoom
boot Maatschappij.
Aangezien op de volledige lijst van bouwnummers
van ons „Fijenoord"-bedrijf wordt vermeld:
„1846 „Leeuw" Z.M. St Jacht in opdracht van Depar
tement van Marine", is het wel zeker, dat in dat jaar
öf een Koninklijk jacht van die naam werd gebouwd,
öf een belangrijke opdracht voor het in 1826 ge
bouwde schip is uitgevoerd.
Koninklijk Raderstoomjacht „Leeuw", pl.m. 1827 - Anonieme aquarel
(Ned. Hist. Scheepvaart Museum, Amsterdam)
Nergens in de schaarse literatuur
werd het bewijs gevonden, dat
Fijenoord in 1846 een Konings
jacht bouwde. Wèl bleek, dat in
dat bewuste jaar een nog steeds
niet terugbetaalde geldlening van
Koning Willem I aan het Etablis
sement aan zijn zoon Koning Wil
lem II werd afgelost ter verreke
ning van gemaakte onkosten aan
het stoomjacht „Leeuw". Bestude
ring van een drietal tekeningen,-
die deel uitmaken van de „Verza
meling Fijenoord" in het Neder
landsch Historisch Scheepvaart Mu
seum te Amsterdam bracht de op
lossing van het raadsel. De be
wuste tekeningen bleken te zijn:
