van Scheveningen langzaam tegen een sterke wind
en woelige zee opstomen. Grote watermassa's over
spoelden het lage voorschip en braken tegen de
geschutstoren. Tot ongeveer acht uur 's avonds zag
men het schip. Noodseinen werden vanaf de wal
niet opgemerkt. Om ongeveer negen uur is de mo
nitor op ca. 1 mijl uit de kust tussen Scheveningen
en Loosduinen gekapseisd en gezonken; waarschijn
lijk doordat de oorlogsbodem dwars op de zee is
gekomen. Alle opvarenden kwamen om en pas drie
dagen later, op 8 juli, spoelde het lijk van de loods
Duinker, die zich aan boord bevond aan. Plotse
ling werd nu duidelijk, dat de „Adder" was ver
gaan.
Tot op dat moment meenden de autoriteiten te
Amsterdam, dat het schip veilig te Hellevoetsluis
was aangekomen, terwijl men in de laatste oorlogs
haven dacht, dat de reis om de een of andere reden
was uitgesteld.
Uit notities die op de officieren zijn gevonden is
gebleken, dat men om ongeveer zes uur 's avonds
heeft getracht het schip te wenden om naar IJmui-
den terug te keren.
Deze manoeuvre is de "Adder" blijkbaar noodlot
tig geworden.
Er is heel wat te doen geweest over het feit, dat
vissersschepen, die zich vlak bij de plaats des on-
heils bevonden, geen hulp hebben verleend en zelfs
geen berichten aan de vaste wal hebben doorge
geven.
De ondergang van de „Monitor", de „Captain" en de
„Adder" hebben het vertrouwen in de „Low Free
board Turret Ships" dermate geschokt, dat men van
dit type bijna geheel is afgestapt. De laatste wer
kelijke monitors zijn omstreeks de eeuwwisseling
in de Verenigde Staten gebouwd.
De vaartuigen, die gedurende de eerste en tweede
wereldoorlog voor de Britse Marine werden ver
vaardigd onder de aanduiding "monitor", hadden
met dit type slechts de toren met zwaar geschut
gemeen.
Voor de Koninklijke Marine is nog eenmaal een
monitor van stapel gelopen, namelijk Hr. Ms.
„Reinier Claeszen", die op 1 november 1891 aan
het natte element werd toevertrouwd en meer in
druk maakte door zijn reusachtige schoorsteen dan
door zijn bewapening.
Een in de eerste jaren van deze eeuw ontworpen
schip van ongeveer gelijke grootte, langzamer, doch
zwaarder bewapend (2-21 cm, 6-7,5cm) is nooit
gebouwd.
De "Matador" is in 1913 gereed gemaakt voor de
verkoop en op 21 april van het volgend jaar, met
de „Draak" en de „Reinier Claeszen" voor sloop ver
kocht.
Wij drukken hierbij een bijzonder fraaie foto af,
die wij mochten ontvangen van L. Smit Zoon, Kin
derdijk.
Volgens ons stelt de foto voor öf Hr. Ms. pant-
serdekschip "Gelderland" ten tijde van de over
dracht in 1900 öf Hr. Ms. „Friesland" in 1903/04
na een grote reparatie.
Het schip ligt aan het Etablissement "Fijenoord".
Nadere inlichtingen van oud-werknemers of andere
belangstellenden zullen wij zeer op prijs stellen.
A. v. D.
7 'TV.
