later is alles verponst", zegt de heer Nooteboom
(van 31). „Dat betekent, dat alle gegevens met de
hand in andere kaarten zijn geponst en door de
1401 verwerkt. Dat betekent ook, dat men om
twaalf uur 's middags al alle gegevens over het
één dag eerder verrichte werk bij ons kan opvragen".
Het nut? Zomaar een voorbeeldje: men repareert
aan het schip „Vaarmaar". Twee maanden is het
werk al aan de gang en over drie dagen moet het
klaar zijn. Men wil weten: hoeveel uur is er nu
precies aan gewerkt en door welke afdelingen.
Dat kan van belang zijn om een kostenberekening
te controleren, om maar eens iets te noemen.
Eén seintje naar de mechanische administratie, de
kaarten van het betrokken sohip worden gelicht,
gaan met z'n alle in de kaartlezer, het „program
ma" wordt in de hersens van de 1401 gepompt,
knopje in, en kijk: op de „printer", de derde ma
chine die ik de drukker zou willen noemen, vlie
gen de gegevens met een snelheid van 97.200 te
kens per minuut op het papier.
„De 1401 leest achthonderd van die kaarten per
minuut", zegt de jongste meneer Nooteboom nog
even langs de neus weg.
Steeds 20 graden
De 1401 doet meer dan alleen het verwerken van
de loonadministratie van zesduizend man. De 1401
verwerkt ook de loonverantwoording, de magazijn-
administratie (de afgifte van materialen dus), de
binnengekomen rekeningen, de giro-betalingen, de
tariefverantwoording en hij doet de interestbere
keningen. Zes mannen en twee meisjes vormen het
team dat weet hoe dat allemaal zit met die knopjes
en lichtjes van de 1401.
„De kamer waar de 1401 staat is voorzien van een
systeem, dat een constante temperatuur garandeert",
zegt de heer A. Nooteboom (42), die al 22 jaar bij
W.F. werkt. „Ook de vochtigheidsgraad wordt ge
regeld", vult de jongste Nooteboom (15 jaar bij
W.F.) aan, „anders zouden de kaarten te dik wor
den of krom trekken. Het moet er constant twintig
graden Celsius zijn".
Als ik wel eens probeer de loonbelasting die ikzelf
betaal te berekenen dan moet ik mezelf de sporen
geven om tot het einde door te rekenen, want
wie geen wiskundeleraar van huis uit is, verliest
er al Vlug de aardigheid in.
„We kunnen hier de berekening van de loonbelas
ting via een kaart in het geheugen van de 1401
opbergen", vertelt de heer Nooteboom (van 42).
„Met één klap berekent de machine dan waar een
gewoon mens uren mee bezig is".
De derde fotokijk, dat is de 1403, een van de drie
machines die de administratie "mechanisch" maken.
De 1403 is de "printer", de drukker, waar men uit
eindelijk de resultaten afleest. De 1403 kan ook grap
jes maken wanneer programmeur A. Nooteboom
(31) de hersensvan een grapje voorziet. Dat laat
de foto zienwaar de 1403 het embleem WF produ
ceert.
In 23 seconden
Ik knik maar en luister en denk bij mezelf: Wat
een leek ben ik hier! Maar de heren Nooteboom
zijn niet te stoppen. De jongste trekt een papiertje
uit zijn zak en laat me een berekening zien. Wortel
trekken en machtsverheffen. Getallen van tien en
meer cijfers achter elkaar. Getallen, waar je niet
te lang naar moet kijken, ander bel je dringend
om een dokter.
„Met zo'n berekening was vroeger een man een
hele dag bezig en dan moest hij vooral niet ge
stoord worden, anders kon hij weer opnieuw be
ginnen", hoor ik. „De 1401 doet hetzelfde werk in
drie en twintig seconden".
De vruchten
Je leest wel eens over computers en ontzaglijk
knap geconstrueerde machines en dan denk je di
rect aan Amerikanen, aan kunstmanen, aan bereke
ningen van „dan en dan passeert hij die planeet".
Maar soms zoeken we het te ver. Hoeveel mensen bij
W.F. weten waar de mechanische administratie zit?
Honderden. Hoeveel passeren er per maand die
gang en kijken achteloos naar binnen, waar die
3
