Psychologie van
de voorkoming
van ongevallen
PUNT EEN: VEILIGHEID
door Prof. Dr. U. Undeutsch - deel 2
PREVENTJE
Hoofdpunten uit de eerste aflevering:
1. De mens mededelen welke gevaren hem hij zijn
werk bedreigen.
2. De oorzaak aanwijzen, zodat hij het gevaar mijdt
of zich tegen het bestaande gevaar beschermt.
In Amerika deed men hiervoor het volgende onder
zoek.
Het doel was: hoe kan men de mensen het best be-
invloeden om ze na het eten regelmatig hun tanden
te laten poetsen? Hoe kan ik de mensen een betere
mondhygiëne bijbrengen? Men nam 800 proefper
sonen, die in vier grote groepen werden ingedeeld.
Iedere groep telde 200 man. Als men een propaganda
methode wil onderzoeken, wil men graag weten:
heeft die methode resultaat; is er een verandering
in de gedragslijn opgetreden? Wanneer ik een ver
andering in de gedragslijn wil vaststellen, moet ik
allereerst weten, hoe het daarvoor was en daarna
onderzoek ik, hoe het daarna is; dus „Pre- and after
studies". De proefpersonen krijgen eerst een vragen
lijst. Er wordt gevraagd: Hoe staat het met het tan
denpoetsen? Poetst u regelmatig uw tanden, iedere
dag, 's morgens of 's avonds, vóór of na de maaltij
den, enz.? Dan weten wij, zo liggen de zaken.
En dan begint het experiment. De proefpersonen
krijgen een uiteenzetting te horen. Groep A krijgt
die niet. Dat is de controle-groep. De groepen B, C
en D zijn experimentele groepen, die geeft men wel
een uiteenzetting. Groep B ontvangt een zuiver za
kelijke informatie, die als volgt luidt: na het eten
blijven er etensresten tussen de tanden kleven. Wan
neer die blijven zitten, gaan ze tot ontbinding over.
Deze bederfverwekkers tasten het tandglazuur en het
tandvlees aan. Er ontstaat rotting van de tanden (ca
ries) en paradenthose. Het is dus belangrijk na de
maaltijden regelmatig de tanden te poetsen.
Groep C: Hier worden de gevaren sterker bena
drukt. Bij groep D wordt in de eerste plaats op de
gevaren van een gebrekkige tandverzorging gewezen.
Dus: etensresten, bederfverwekkers, paradenthose,
rotting aan de tandwortels, etterzakjes, granulomen,
deze etterverwekkers kunnen via de bloedbaan naar
levensbelangrijke organen getransporteerd worden.
De gevolgen zijn: blijvende beschadiging, chronische
gewrichtsrheuma, chronische aandoening van de hart
spieren. Wanneer zij naar huis gaan, zijn de proef
personen het volkomen met het bestaan van deze ge
varen eens. Na een jaar krijgen zij dezelfde vragen
lijst weer voorgelegd.
Men wil immers weten wat er veranderd is.
Bij groep A is niets veranderd. U vraagt zich mis
schien af; waarom heeft groep A meegedaan. Dat is
zeer belangrijk. Het kan namelijk zijn, dat de één of
andere tandpastafabriek in het afgelopen jaar een
grote propaganda-aktie gevoerd heeft en dat nu alle
mensen hun tanden poetsen. Wij moeten dus een kon-
trole hebben. Nü weten wij: groep A heeft zich niet
veranderd. Wanneer bij groep B, C en D verande
ringen opgetreden zijn, dan is het gegarandeerd een
gevolg van deze uiteenzetting. De grootste verande
ringen ten goede heeft groep B ondergaan. De min
ste veranderingen zijn bij groep D opgetreden. Dus
de nuchtere, zakelijke, eerlijke voorlichting geeft het
beste resultaat. De zogenaamde schokpropaganda, het
argument gevaar-ziekte, heeft de geringste uitwer
king. Hier zijn dus op zuiver experimentele wijze
drie methoden onder gelijke voorwaarden tegenover
elkaar gesteld en wij weten nu precies, welke metho
de de beste is.
Maar het mooiste van dit onderzoek is, dat het voort
gezet is. De proefpersonen kregen een tweede uiteen
zetting. Groep A kreeg geen lezing, groep B, C en D
werd dezelfde voordracht gegeven. Er komt een keu
rige heer in een witte stofjas, die zegt: „Volgens de
laatste onderzoekingen op tandheelkundiggebied
bleek, dat de gezondheid van de tanden geheel met
de erfelijkheid in verband staat. Dat betekent dus:
wie aanleg heeft voor goede tanden, zal tot op hoge
leeftijd een gaaf en parelwit gebit hebben, geheel
onverschillig of hij zijn tanden poetst of niet. En
degene die slechte tanden heeft, zal op 25-jarige leef
tijd een slecht gebit hebben, onverschillig of hij
viermaal op een dag zijn tanden poetst of niet". Met
deze voorlichting worden de mensen naar huis ge
stuurd. Na een jaar worden de vragenlijsten bekeken
of er iets veranderd is.
15
