een vertraging van vijf jaar. In
totaal werden daar in 1969 ne
gen centrales besteld, hetgeen
ten opzichte van voorgaande ja
ren een stijging betekent. Ook
in dit marktgebied werden de
centrales groter.
Het gelukte de Groep om in het
verslagjaar maar liefst acht re
actorvaten voor kerncentrales
in opdracht te krijgen.
De nieuwe apparatenbouwfa-
briek te Rotterdam kwam bijna
gereed en deze is met de hui
dige orderportefeuille tot eind
1972 goed van werk voorzien.
In Vlissingen is inmiddels een
nieuwe fabriek gereed gekomen
bestemd voor de bouw van lich
tere apparatuur van bijzondere
matei ialen en met moderne pro-
duktietechnieken. Belangrijk is
dat de verkoop van onderdelen
voor nucleaire installaties tij
dens het verslagjaar in Rotter
dam werd geconcentreerd. In
1969 werd het vat voor de kern
centrale in aanbouw bij Mühle-
berg (Zwitserland) opgeleverd,
alsmede drie binnenwerken voor
reactorvaten voor Amerikaanse
centrales en drie aardgas-ge
stookte natriumketels bestemd
voor de ontwikkeling van natri-
umgekoelde kernreactoren.
Procesindustrie
In de eerste helft van het ver
slagjaar plaatste de procesin
dustrie duidelijk minder op
drachten. Hierdoor ontstond een
scherpere concurrentie. Niette
min slaagde de Rijn-Schelde
Groep erin een toenemend aan
tal orders voor zuigercompres
soren en roterende machines te
verkrijgen. Het jaarverslag wijst
er op dat deze snel groeiende
en zich bijzonder snel ontwikke
lende tak van industrie uitste
kende afzetmogelijkheden biedt.
De procesindustrie is een be
drijfstak waarin fabrieken en in
stallaties niet alleen een snelle
groei te zien geven, maar waar
in ook als gevolg van snelle ver
andering van processen en fa-
brikagemethoden de produktie-
eenheden economisch gezien
vaak in korte tijd verouderen
en moeten worden vervangen.
Teneinde de mogelijkheden op
deze markt zo goed mogelijk te
benutten, nam de raad van be
stuur in het afgelopen jaar het
besluit om de verkoop van ap
paratuur voor de chemische en
petrochemische industrie te
bundelen en onder te brengen
in een apart verkoopkantoor.
Stoomketels
Tijdens het boekjaar ging het
eveneens goed met de bouw van
stoomketels, die voor verschil
lende doeleinden worden ge
bruikt. Stoomketels voor elek
trische centrales maken de
grootste post uit van de order
portefeuille van de Groep, maar
het aandeel van scheeps- en in
dustrieketels voor binnen- en
buitenland neemt hand over
hand toe. In het verslagjaar wer
den ontwerp en verkoop van wa
terpijpketels in Vlissingen ge
concentreerd.
Stoomturbines
Ook uit deze hoek komen goe
de berichten. Het jaarverslag
vermeldt, dat veel aktiviteiten
gedurende 1969 werden ont
plooid. De bouw van turbines,
bestemd voor elektrische cen
trales, biedt ook voor de toe
komst goede perspectieven om
dat er een sterk toenemende
vraag naar elektrische energie
bestaat.
PERSONEEL
De gezamenlijke personeels-be-
zetting van de vijf werkmaat
schappijen, inclusief die van de
volledige dochtermaatschap
pijen bedroeg per 31 december
j.l. 16.741 personen (10.840 in
1968). Deze sterke toeneming is
voor het overgrote deel het ge
volg van de toetreding van Wil-
ton-Fijenoord tot het concern.
Aan lonen en salarissen en
overige personeelskosten werd
gedurende het verslagjaar een
bedrag van ongeveer 276 mil
joen betaald, tegenover 159 mil
joen in 1968.
Belangstelling jongeren
Bij de verder toegenomen span
ning op de arbeidsmarkt is de
relatief grote belangstelling van
jongeren voor de bedrijfsscho-
len binnen het concern een ver
heugende zaak.
Voor de cursus 1969 werden in
totaal 387 nieuwe leerlingen in
geschreven, terwijl 369 leerlin
gen in het verslagjaar hun op
leiding voltooiden.
Het aantrekken van geschoolde
werknemers blijft moeilijk, aldus
het jaarverslag. De grote wer
vingscampagne in Limburg,
waaraan ook vele andere bedrij
ven uit het Waterweggebied
deelnamen, leverde slechts wei
nig resultaat op. Een belemme
ring bij de werving vormt met
name het tekort aan passende
woningen in het Westen.
DANK
Nadrukkelijk brengt de raad van
bestuur in het jaarverslag dank
aan de werknemers voor de wij
ze waarop zij gedurende het
jaar 1969 hun taak hebben ver
richt. In het dankwoord worden
ook de verschillende onderne
mingsraden en andere commis
sies van het personeel betrok
ken. "Het goed functioneren van
ondernemingsraden en andere
commissies achten wij van
groot belang" aldus de raad
van bestuur.
INVESTERINGEN
Gedurende 1969 kwamen ver
schillende nieuwe projekten ge
reed. In Rotterdam kwam een
gebouw voor een lineare ver
sneller klaar en in Vlissingen
een hal voor de apparatenbouw
en een nieuwe montagehal voor
tandwielkasten. Met andere in
vesteringen werd in 1969 een
begin gemaakt. Zo begon in De
Steeg de verlenging van de
proefstandhal ter uitbreiding van
de capaciteit voor montage en
beproeving van roterende ma
chines. In Schiedam kwam
voorts de drijvende kraan Mam
moet in bedrijf, terwijl in de ma
chinefabrieken van het concern
een groot aantal machines in
gebruik werd genomen.
4
