Anderhalve eeuw Uit de oude doos
Op 10 november jl. was het
anderhalve eeuw geleden,
dat de Fijenoord tak van ons
bedrijf werd geboren, zij het
dat pas enige jaren later de
vestiging van de scheeps
werf plaatsvond.
In deze rubriek werd reeds
veel over de verrichtingen
van het bedrijf vermeld en
in het bijzonder werden vele
door de werf gebouwde
schepen beschreven.
Een volledig historisch over
zicht met betrekking tot de
geschiedenis van „Fije
noord" tot aan de fusie met
Wilton zou tot vele herhalin
gen uit vroegere afleverin
gen van „De Oude Doos"
lelden. Om die reden worden
slechts enige grepen gedaan
en wordt getracht op die
wijze even aandacht te
schenken aan een jubileum
dag, die in deze woelige tij
den anders onopgemerkt
voorbij zou gaan.
Onder de oorspronkelijke
naam Nederlandsche Stoom
boot Maatschappij werd een
onderneming opgericht, die
uniek in zijn doelstellingen,
geboren was in het brein van
het technisch genie Gerhard
Moritz Roentgen, welke laat
ste de voortdurende steun
van Koning Willem I mocht
ondervinden.
Niet voor niets is naast de
"Bartel Wilton" een sleep
boot in ons bedrijf "G.M.
Roentgen" genoemd.
Roentgen was een kleine
man met krullend haar, van
verbazingwekkende werk
kracht en grote vasthou
dendheid, die geen tegen
spraak duldde. Wegens zijn
heerszuchtig karakter werd
hij door ondergeschikten
nogal gevreesd; hij kon ech
ter bijzonder vriendelijk zijn.
Een anecdote maakt dit dui
delijk. 's Morgens liet Roent
gen zich gewoonlijk door
een werknemer van het kan
toor aan de Boompjes op de
rechter Maasoever in een
roeiboot naar het Etablisse
ment Fijenoord aan de over
zijde roeien. Toen Roentgen
eens enige minuten moest
wachten aangezien de roeier,
waarschijnlijk door tegen
slag, wat te laat was, gaf hij
de man op staande voet ont
slag. Deze nam dit letterlijk
op, gooide de riemen over
boord, sprong midden op de
rivier in de Maas en begon
naar de kant te zwemmen.
Roentgen maakte het ont
slag onmiddellijk ongedaan,
waarop het energieke slacht
offer aan boord klom en zijn
werkzaamheden hervatte.
Zijn grootste verdienste is
geweest de invoering van de
receivercompound machine.
Hij kwam bij het overplaat
sen van de hogedruk ma
chine van de "Agrippina" in
de nieuw gebouwde sleep
boot "Hercules", op de ge
dachte „om bij dezelve aan te
brengen een grooten cylin
der van lage drukking, welke
bewerkt kan worden door
stoom, welke reeds is be
werkt geworden in de cy
linders van hooge drukking
en welke anders in de lucht
ontvliedt". De stoom werd
uit de hogedruk cylinders in
een "receiver" geleid en
ging van daar naar de lage-
druk cylinder.
Bij de "Agrippina" werden de
G. M. Roentgen
hogedruk cylinders horizon
taal op het dek geplaatst;
de lagedruk cylinder werd in
verticale stand in het ruim
aangebracht.
De installatie van de "Sim-
son" was samengesteld uit
onderdelen van oude machi
nes, in tegenstelling tot die
van de "Stad Keulen" (ex
"James Watt") welke om
streeks 1835 werd inge
bouwd. Hij hoopte met deze
vinding het grote kolenver-
bruik tot de helft terug te
brengen.
Machineinstallatie van de "Stad Keulen", de vroegere "James Watt". Na de verbouwing kwam het schip in 1896 als "Stad Dusseldorp"
weer in de vaart
