Ontwikkeling van de Scheepsbouw
in Schiedam
Schiedam telt binnen zijn ge
meente-grenzen drie
scheepswerven, In volgorde
van grootte: Wilton-Fijenoord,
IHC Gusto en de Nieutoe Wa
terweg. De eerste is een van de
grootste werkmaatschappijen
in het RSV-concern, de laatste
is een dochter van de RDM en
behoort alszodanig eveneens
tot genoemd concern.
Voordat er nog maar sprake
was van deze scheepswerven,
bestond er in Schiedam allang
een zekere vorm van scheeps-
bouw-industrie. Men kan daar
op de Geschiedenis van
Schiedam door drs G. van der
Feijst naslaan, waaraan wij
onze gegevens voor een deel
ontlenen.
In de Middeleeuwen dus ook in
de 14de eeuw, was Schiedam
vooral een vissersstadje met
onder andere werven, want -
valt er te lezen - "scheepswer
ven moeten er eveneens zijn
geweest". Waarschijnlijk be
vonden zij zich aan de westzij
de van de Lange Haven, waar
zij later in de 16de eeuw even
eens zijn gesitueerd.
Maar er moet al een werf met
een min of meer publieke
inslag zijn geweest, een soort
Dienst Openbare Werken,
want: in 1546 is er sprake van
de "stedetimmerwerf" gele
gen "opt eynde van de Goij-
straet", en wel "bij die Vrouwe
poort". Misschien is dezelfde
werf bedoeld in 1508, wanneer
men in dat jaar de vest ver
huurt "beginnende van de ka
de van de tymmererve strek
kende ten halve christoffels
poorte beneden die veste". De
plaats is dus zo ongeveer, waar
nog aan het begin van deze
eeuw zich de stads-metsel-
werf bevond en waar laatstelijk
de HAV-bank stond. De werf
werd waarschijnlijk gebruikt
als opslagplaats van materia
len voor de in eigen beheer uit
te voeren werken.
Erf
De woorden werf en erf verto
nen hier duidelijk hun verwant
schap: het gaat hier niet om
een scheepswerf. Overigens
stond de stadstimmerwerf in
de 18de eeuw nog vermeld
i.v.m. de aanduiding van de lo
catie van de Nieuwe Volmolen.
Deze stond aan de Vest bij 't
speuij "besuijden deze stedes
timmerwerff".
Het is wel aardig te vermelden,
dat er in die tijd al accijnzen be
stonden, maar dat sommige
lieden waren vrijgesteld van
het betalen van accijns, dat op
bier rustte. Begrijpelijk overi
gens: in die tijd kende men nog
geen volksdranken als koffie,
thee of frisdranken en was bier
de volksdrank bij uitstek. Groe
pen die werden vrijgesteld van
accijnsbetaling op deze drank
waren onder andere de tim
merlieden op de scheepswer
ven, gedurende de tijden, dat
een schip in aanbouw was. Een
bewijs in ieder geval dat er
schepen werden gebouwd!
In 1560 maakt kaartenmaker
Jacob van Deventer in
opdracht van Philips II een plat
tegrond van Schiedam. Wes
telijk van de Lange Haven in
een boog van onbebouwd ter
rein komen al scheepswerven
voor. Uit de analen blijkt, dat er
dus scheepswerven waren.
Verder weten wij er weinig
van.
Van die werven westelijk van
de Lange Haven, toen "Over de
Haven" geheten, was er zeker
één werf van de stad zelf. Deze
WF zoals het er in 1977 uitziet (foto Bart Hofmeester)
