5
Het indienstnemen van de eerste Lisnave sleepboot
graven dokken 6 en 7. Ook had
de renovatie van onze Machine-
i fabriek gespeeld. Nieuwe fa
brieken mochten nog niet wor-
j den gebouwd. Daarom vond er
een soort reconstructie plaats,
die neerkwam op de aanleg van
een nieuwe fabriek in de
bestaande. Van die tijd dateert
de proefstand. Je leerde er veel
van, ook de omgang met de in
stanties buiten de werf, over
heidslichamen en noem maar
op. Je doorliep eigenlijk achter
af bekeken twee uitmuntende
leerscholen: a. de reconstructie
werkzaamheden en b. de nieu-
i we aanleg van de dokken 6 en 7.
En over onze schouders keek de
- wereld aandachtig mee. Dat
merkte je toen je later in het bui
tenland kwam. WF werd gere-
i kend tot de zeer vooruitstreven
de bedrijven en aangezien de
wereld onze klant is en was, be
tekende dat een goede reclame.
Waartoe leidde die internationa
le aandacht bijvoorbeeld?
Zoals ik al duidelijk maakte. Wij
stonden niet stil, verre van dat.
De directie coachte ons zoda
nig, dat er altijd ruimte was voor
meedenken en plannen maken.
Als jongeren werden wij wel bij
besprekingen gehaald, zonder
dat je wist waar het precies om
ging.
Bij de renovatie van de Machi
nefabriek had ik een deeltaak,
maar deed daarbij zeer veel er
varing op. Op een keer werkte ik
weer aan een machinefabriek.
Toen bleek mij later, dat deze
voor Australië was bestemd. Er
waren talloze verzoeken. Wat ik
me nog herinner, zijn de projec
ten voor fabrieken in Mexico en
Brazilië, waar ik nog ben wezen
kijken. Het prettige was, dat al-
i les zo fijn in een teamverband
werd gedaan. Directie, ouderen,
jongeren, allen door elkaar en
verder geen geheimschrijverij,
daarvan hielden wij niet.
Ook werd ik eens bij een verga
dering geroepen. Ik moest goed
luisteren en een rapport maken.
Later werd het duidelijk, dat ik
verzeild was geraakt in het sa
menwerkingsverband ten aan
zien van een nieuwe werf (Lisna
ve) in Portugal.
Een hele kluif?
Och, je had veel ervaring opge
daan bij de andere projecten.
Wet aardige was, dat hier toen
|al Italianen, Spanjaarden en
Portugezen werkten. Zij hadden
in hun land te weinig werk. Nu
gingen wij het werk naar hun
land brengen. Het project werd
gefinancierd door Portugal,
Zweedse werven en Nederland
se werven, waaronder WF. Men
moet niet vergeten, dat onze
toen pas gebouwde vaste dok
ken 6 en 7 al weer te klein be
gonnen te worden voor de
steeds groeiende schepen en
Lissabon ligt op een mooie,
druk bevaren route, ideaal aan
diep water en beschut achter
een landtong, mooier kan het
bijna niet. In die jaren dachten
wij ook al over de bouw van ons
dok 8.
Er moest ook een Machinefa
briek op de nieuwe werf ko
men?
Die moest ik aanvankelijk op
zetten. Later werd dat werk door
de inmiddels ook tot het samen
werkingsverband toegetreden
RDM overgenomen. Ik had daar
over geen hartzeer. Er was ge
noeg werk hier in Schiedam te
doen, vond ik. Ik stond er ge
woon naast. De directie had
kennelijk andere plannen met
me. Ik was de zaak al helemaal
vergeten. Maar in ons beleid
van concurreren in de wereld,
ook ten aanzien van de verkoop
van know how, paste het dat wij
in Lissabon ter plekke als advi
seurs moesten gaan optreden.
Dat gold bijvoorbeeld voor de
heren Van Dijk en Meerwaldt en
ook voor mijzelf. Van Dijk had
de algemene organisatie, later
ging Meerwaldt en nog later
volgde ik. Je kende de werf als
het ware al op papier en het aar
dige was, dat je toen je er een
maal je job uitvoerde, er de
hand van beide functionarissen
zo duidelijk in herkende. Wij
Wiltonners stonden er in Portu
gal bij de werf zeer goed op.
Waarom weet ik niet, maar er
was dacht ik een goede intro
ductie door de directie verzorgd.
Dat merkte je als het ware pas
veel later. Ook ons optreden en
omgaan met de mensen daar
op de werf werd gewaardeerd.
Ik geloof, dat wij dat bij WF au
tomatisch leren van de ouderen,
die een instelling hebben ont
wikkeld om te kunnen omgaan
met mensen en klanten, die uit
alle windstreken van de wereld
komen. Ik denk dat achter die
instelling veel waars schuil
gaat.
Een unieke ervaring, daar een
werf te zien verrijzen?
In 1966 hadden Van Dijk en ik
e.e.a. op papier gezet. Het was
een gewaarwording om dat
"Hollandse geval" nu in werke
lijkheid te zien. De werf werd "in
natte" constructie gezet. Daar
bij had ingenieursbureau De
Weeger een grote inbreng. Zij
ontwierpen de kades en de dok
ken en de Zweden onder andere
de dokdeuren. Het plan was de
werf in juni 1967 te openen. Ik
moest met de Portugezen en
een Portugees ingenieursbu
reau samenwerken, een heerlij
ke periode. Ik had al veel met
buitenlanders hier op de werf
samengewerkt. Die moesten
zich aan ons aanpassen, maar
daar moest ik me aan hen aan
passen, daarvan was ik me ten
volle bewust en deed dat graag.
Ook adviseerde ik bij het aanne
men van mensen en hun oplei
dingen. Dat ging als volgt: het
kader en de kern van het perso
neel werden uit de bestaande
oude Rocha werf gerecruteerd
en opgeleid op de bedrijfs-
school. Ook het nieuwe kader
kwam op de bedrijfsschool, na
eerst wat te zijn ingewerkt op de
Rochawerf. Na de school ging
men soms naar de oude werf,
dan weer naar school om daar
na zijn plaats in te nemen in de
dan gereed zijnde afdeling op
de nieuwe werf.
In het samenwerkingsverband
kwam het er op neer, dat je onze
techniek moest laten samen
vloeien met hun mentaliteit. Je
