TO
23"
22
at een eenvoudige titel! Wie weet niet
in deze tijd van mechanisatie, wat een motor is.
Iedereen heeft toch wel eens van een benzine- of
oliemotor en een electromotor gehoord en niet té
vergeten de windmotor, die ons in de oorlogsjaren
zoveel nut bewezen heeft voor onze verlichting op
lange winteravonden.
Wil men echter een goede definitie van een motor
geven, dan is dit nog niet zo eenvoudig. Alle
werktuigen, die men met de naam motoren aan
duidt, geven een bepaald arbeidsvermogen, d.w.z.
zij kunnen arbeid verrichten.
Er zijn verschillende soorten arbeidsvermogen,
doch wanneer we over een motor spreken, is het
een ieder duidelijk, dat we hier te doen hebben
met een mechanisch arbeidsvermogen en niet met
het arbeidsvermogen van mens of dier. Zo zouden
we een stoommachine ook een motor kunnen noe
men, doch het woord stoommachine heeft zo'n
algemene ingang gevonden, dat we daaraan niets
veranderen willen.
Hoewel er dus een groot aantal machines zijn,
die we met de naam motoren kunnen aanduiden,
zoals windmotoren, hete luchtmotoren, electro-
motoren, benzine- en oliemotoren, willen we ons
in dit artikel uitsluitend beperken tot de bespre
king van de oliemotoren of ook wel verbrandings
motoren genaamd. In het algemeen kan gezegd
worden, dat het arbeidsvermogen in een motor ont
wikkeld wordt, doordat een gasmengsel in een ge
sloten ruimte tot verbranding wordt gebracht.
Wordt nu één van de wanden van de gesloten
ruimte beweegbaar uitgevoerd, dan zal tengevolge
van de drukvergroting bij de verbranding van het
gasmengsel deze beweegbare wand verplaatst
worden.
Indien we het nu zo kunnen inrichten dat een
dergelijke verplaatsing zich periodiek herhaalt en
we die beweging van de wand kunnen benutten,
dan hebben we daarmee een apparaat geconstru
eerd, dat arbeid kan ontwikkelen, dus arbeidsver
mogen heeft.
Reeds in 1680 ontwierp de Nederlandse geleerde
Huygens een werktuig dat door middel van in een
cilinder tot ontploffing gebracht buskruit, moest
MOTOREN
draaien, maar doordat het zoo moeilijk was om
steeds weer nieuw buskruit in de cilinder te bren
gen teneinde de machine blijvend te laten draaien,
werd dit geen succes.
In het laatst van de 18e en het begin van de 19e
eeuw is het vraagstuk van de motor voor ver
scheidene constructeurs het onderwerp van proef
nemingen geweest, doch pas in 1860 slaagde de
Fransman Lenoir erin een enigszins bruikbare
motor te ontwerpen.
Terzelfder tijd ontwikkelde de ingenieur Beau de
Rochas een motor, die door Otto in practische
uitvoering werd gebracht. De brandstof voor deze
voorloopers van onze tegenwoordige dieselmo
toren was lichtgas, en met deze motoren bracht
men het zo veel verder, dat in 1878 op de
Wereldtentoonstelling te Parijs de eerste Otto
viertact motor te zien was.
I UcAf in/aat
In de laatste jaren van de 19e eeuw ging de ont
wikkeling van de motoren met sprongen vooruit;
de vloeibare brandstof deed z'n intrede en in 1893
bracht Rudolf Diesel de grote omwenteling op het
gebied van de verbrandingsmotoren. Diesel maakte
namelijk gebruik van het feit, dat de zich in de
verbrandingsruimte bevindende lucht tengevolge
van de samendrukking zodanig in temperatuur
stijgt, dat de vloeibare brandstof, onder druk in
gespoten, door de hoge temperatuur tot zelfont
branding komt, waardoor de ingewikkelde en
kwetsbare ontstekingsapparatuur kon vervallen.
In de jaren 18931897 werd bij de Machine-
fabrik Augsburg-Nürnberg A.G. M.A.N. de eerste
Dieselmotor gebouwd, waaruit na talrijke ver
beteringen en kostbare beproevingen in 1897 de
eerste bruikbare motor met een vermogen van
20 PK ontstond.
verbrane/my
en ex/oansie
et
ui/aot
ver bra n a/tny s <jatte>
