OVER DE VOLKSHOGESCHOLEN
31
Inrijpoort
Hier in Noord- en Zuid-Holland zijn de Volks
hogescholen veel minder bekend dan in het Noor
den van ons land, waar reeds talloze jongeren één
of méér cursussen aan de daar gevestigde Volks
hogescholen volgden.
Wij hebben eens uit goede bron gehoord dat de
gemiddelde arbeider en boerenzoon in Friesland
en Groningen heel wat meer ontwikkeld en op
de hoogte van allerlei sociale en culturele vraag
stukken zou zijn, dan hier bij ons in de buurt en
dat dat te danken zou zijn aan het werk van deze
scholen. Of het waar is weten wij niet. Een feit
is wel dat degenen die er geweest zijn, er met
groot enthousiasme over spreken.
Wij laten nu een artikeltje volgen dat ons van
de V.H.S. werd toegezonden:
De Volkshogeschool in Nederland is ontstaan uit
het initiatief van een aantal oud-studenten, die
in 1932 in Bakkeveen, tezamen met een aantal
jongeren uit de landbouw en uit de ambachten,
van de grond af aan de eerste Volkshogeschool
hebben opgebouwd. Zij wilden daar een plaats
scheppen, waar studenten en arbeiders, platte
landers en stedelingen, Nederlanders van alle ge
zindten, elkaar zouden kunnen ontmoeten, ter
bespreking van de dringende vragen van het
nationale leven, ter versterking van het saam
horigheidsgevoel, en ter vernieuwing van ons cul
turele leven. Op deze wijze wil de Volkshoge
school de jonge volwassenen vormen tot waar
achtige Nederlanders, met krachtige bezieling en
groot verantwoordelijkheidsbesef. Zij tracht dit te
bereiken door hen voor kortere of langere tijd te
verenigen in cursussen, die tevens werk- en levens
gemeenschap zijn. 's-Winters worden de grote
cursussen voor jonge mannen gehouden, waaraan
voornamelijk plattelanders, maar toch ook steeds
een aantal stedelingen deelnemen. 's-Zomers zijn
er de cursussen, waar studenten en arbeiders,
onderwijzers, en jonge middenstanders samenko
men. Reeds"stellen verschillende bedrijven jonge-
mensen uit het personeel in de gelegenheid aan
de cursussen deel te nemen, zodat ook veel jonge
arbeiders aan het werk kunnen deel hebben. In
het voor- en najaar vinden de cursussen voor
meisjes en jonge vrouwen plaats.
Om de onderlinge band te versterken wordt op
de Volkshogeschool niet alleen geluisterd en ge
sproken, maar ook gemeenschappelijk practisch
gewerkt in alle vormen van handenarbeid. Om te
zoeken naar een eigen Nederlandse stijl wordt heel
veel aandacht besteed aan gemeenschappelijke zang
en aan voordracht en aan alles wat een zo groot
mogelijke groep van ons volk deel kan doen heb
ben aan ons Nederlands cultuurbezit. In de lessen
worden zowel de culturele en sociale geschiedenis
van Nederland, als de maatschappelijke vraag
stukken van het heden en de plaats van Neder
land in de wereld besproken; op de onderlinge
besprekingen en vragenavonden komen alle vragen
naar voren, die in de jongeren zelf leven en waar
voor gemeenschappelijk naar de beste oplossingen
en uitwegen gezocht wordt. In het samenzijn van
de verschillende groepen wordt niet gezocht naar
het verkrijgen van een gemeenschappelijke over
tuiging; integendeel, duidelijk komt de betekenis
naar voren, dat ieder persoonlijk gedragen wordt
door een sterk geloof en een principiële overtui
ging, maar daarnaast komt naar voren, hoeveel wij
als Nederlanders ook gemeenschappelijk aan
Christelijke en Nederlandse waarden hebben en
hoeveel wij gemeenschappelijk kunnen doen.
Zoals in Denemarken in 1864, na de ongelukkige
oorlog tegen Pruisen, de Volkshogeschool de stu
wende kracht is geweest in de geestelijke en cul
turele herleving, zo kan thans ook in ons land,
nu wij de oorlog gewonnen hebben, maar de vrede
nog moeten winnen, de Volkshogeschool van
grote betekenis zijn, wanneer zij erin slaagt de
jongeren voldoende binding, inzicht en bezieling
te geven. Ons land is deerlijk gehavend, ons volk
heeft vele van zijn beste krachten verloren, onze
jeugd is voor een deel verwilderd, maar de toe
komst ligt voor ons en. wat wij er van zullen
maken hangt - in al onze afhankelijkheid
voor een groot deel af van de houding van onze
jongeren. Vakscholen en Universiteiten zorgen
voor de vakopleiding de Volkshogeschool
hoopt, naast gezin en kerk, mede te werken aan
de vorming van een generatie, die de prachtige
woorden van onze Koningin zal trachten waar te
maken: „Wij zullen niet rusten voor dat het grote
doel bereikt is: dat Nederland te doen geboren
worden, dat bewijzen moet, dat de talloze ge
brachte offers niet vergeefs zijn geweest."
15 jaar geleden is in Nederland het Volkshoge-
schoolwerk begonnen in Bakkeveen. Gedurende de
bezetting heeft de Volkshogeschool vier jaren
lang volledig gezwegen, maar onmiddellijk na de
bevrijding is het werk met kracht hervat. Op de
V.H.S. „Diependaal" in Markelo, die in 1938 tot
stand kwam, volgden na de bevrijding de V.H.S.
„De Zandhoeve" in Bergen en „Overcinge" in
Havelte, zodat thans vier Volkshogescholen in
werking zijn, terwijl in verschillende gewesten de
oprichting van nieuwe Volkshogescholen wordt
voorbereid.
Wij zouden hier nog iets aan willen toevoegen
wat voor belangstellenden uit Zuid-Holland mis
schien plezierig is om te horen, n.l. dat er in
September '46 ook hier in de buurt een V.H.S.
is opgericht. Midden in de duinen en bossen van
Rockanje ligt het mooie jachtslot Olaertsduin, dat
voor dit doel is ingericht.
De
Volkshogeschoc
Overcinge"
