m
19
Nu ik deze primitieve wijze van landbouw en bevloeiing
genoemd heb, mag ik niet onvermeld laten de 8 grote
stuwdammen in verschillende rivieren gebouwd, welke
niet alleen belangrijk bijdragen tot de overvloedige be
vloeiing, maar ook het gehele land volop van electrische
energie voorzien. Het behoeft geen uitleg, dat daar land
bouw en veeteelt, alsook de ooftcultures op moderne
leest geschoeid zijn.
Ik heb gezegd, dat het aan de kust zo heerlijk warm is
'szomers; de radiatoren voor centrale verwarming in
mijn hotel wezen er op, dat het er 's winters wel wat
frisser wordt en ik vernam tot mijn verbazing, dat men
in het nabije Atlas-gebergte, op ongeveer 100 km af
stand, volop aan de wintersport kan doen; soms valt
daar al sneeuw in September!
later een sterkere zeedeining in Marokko. En stormen
treden overal op, soms heel plotseling, zoals de typhoons
in West-Indië. En zo kon het 6 Januari 1913 gebeuren,
dat voor Casablanca bij rustig weer en tamelijk vlakke
zee, plotseling een geweldige zeedeining optrad, waar
door 16 vaartuigen totaal verloren gingen. Een beton
blok van 50 ton werd uit de havenpier gelicht en 20
meter naar binnen geworpen.
Tegenwoordig gebruikt men dan ook blokken tot 90 ton
per stuk. Een speciale waarschuwingsdienst tracht de
scheepvaart en visserij per radio tijdig te waarschuwen
als er ergens storm is.
Tour Hassan, Rabat
Een zeer merkwaardige bijzonderheid van de Marok
kaanse Westkust is de vrijwel aanhoudende deining van
het zeewater. Dit is geen eigenlijke golfslag, waarbij
het water b.v. door de winddruk komt aanrollen, want
dan zou de zee er bij windstilte rustig zijn. Maar dat
is helemaal niet het geval. Bij deze deining gaat het
water van de „golf" haast verticaal op en neer. Het
beste kan men dit vergelijken met de uitwerking van
een steen; in het water geworpen, wordt het water met
geweld opzij en vlak" er omheen gestuwd, ploft dan
weer neer om een volgende golf te maken, enz. totdat
het effect in een zeer wijde kring langzamerhand ver
loren gaat.
Men heeft vastgesteld, dat de deining in de Marok
kaanse wateren verband houdt met de stormen, die de
atmospherische depressies op de Oceaan veroorzaken;
bij stormen die IJsland passeren, heeft men 2 a 4 dagen
Met een eresaluut aan
deze geniale man en
zijn prachtige Marok
kaanse land en volk
wil ik besluiten.
J. C. L. Smit
Standbeeld Lyautey
Witte kathedraal
Lyautey: uitspraak Liotèj.
Laat ik nog vermelden de prachtige wegen met enorme
wegwijzers, de schone zonsondergang aan zee, de typi
sche straatvegers in alle stadswijken, de vreedzame
samenleving van alle rassen, de waardige houding van
de bevolking jegens de vreemdeling. Frans verstaan doet
iedereen, al spreekt men onder elkaar zijn moedertaal.
Inderdaad, de Fransen hebben hier zegenrijk werk ver
richt. Onder de energieke leiding van een groot man,
maarschalk Hubert Lyautey, van geboorte een Lotharin-
ger, is in dit vroeger
zo rumoerige land, in r—-
de jaren omstreeks
1900—1925 rust en
veiligheid gebracht en,
wat meer zegt. onder
zijn beleid hebben
land- en mijnbouw,
wegen- en steden
bouw, industrie en
handel en verkeer zich
enorm ontwikkeld en
de algemene welvaart
is op een aanzienlijk
hoger peil gekomen.
Zijn graf is dan ook
voor Fransman en
Marokkaan een plaats
van verering.