06 LUILAK in Haarlem
dijzen te eten kreeg. Al heel vroeg in de morgen blies de bakker op z'n
hoorn als ze klaar waren, en dan stroomde het volk van alle kanten toe.
Het verhaal loopt nog in Zaandam dat een man op Luilakmorgen achttien
warme bollen naar binnen wist te werken, waardoor hij z'n hele leven de
naam van „BoLAchttien" gehouden heeft.
Maar hoe komt dit gebruik nu in de wereld?
Hier zijn al de mensen het nog niet over eens, door het feit dat het al zó
oud is en dat het op zóveel verschillende manieren .gevierd" wordt dat
het moeilijk is de werkelijke achtergrond te vinden.
De onderdompeling in het water werd heel vroeger gezien als een soort
verwekking van de regen aan het begin van de zomer. Een soort Van
„Bidstond voor het gewas" dus, natuurlijk helemaal op de heidense ideën
van onze oer-voorouders gegrond.
In sommige plaatsen slaan ze de langslaper met brandnetels. Dit ziet terug
op de vroeger gebruikelijke vruchtbaarheidsriten. Met hetzelfde doel als
de onderdompeling dus. Door bepaalde symbolische handelingen met b.v.
brandnetels probeerde men de vruchtbaarheidsgeesten gunstig te stemmen.
CORCA.
(LSZ)
In Haarlem wordt nog steeds op de Vrijdag en Zaterdag voor Pinksteren
„de luilak" gevierd.
In de loop van de Vrijdag arriveren 10-tallen bootjes met bloemen en
bloeiende potplanten aan de Kampervest en de Kampersingel, waar de
tuinders hun waren aan de kant uitstallen.
Vrijdagsavonds begint het publiek dan al naar „de luilak" te trekken,
zoals deze bloemengracht dan genoemd wordt, en naar de tentjes, waar
men zure haring en gerookte paling kan kopen en tegenwoordig ook ijs.
Dit alles maakt het beeld compleet. Elke oprechte Haarlemmer gaat naar
„de luilak -avond toe om er op de stampvolle singel heen en weer te
wandelen en een bloemetje te kopen.
Maar het grootste feest begint pas Zaterdagmorgen om een uur of 3, 4,
wanneer de Haarlemse jeugd vroeg opstaat en zich in troepen naar „de
luilak begeven, onderweg overal aan de bel trekkend om de langslapers
wakker te maken. Veel Haarlemmers die niet zo op dit luidruchtige gedoe
gesteld zijn, zetten dan ook Vrijdagsavonds prompt de bel af of maken
de trekker los.
Op de bloemenmarkt is voor elke beurs iets te koop, en elk rechtgeaard
Haarlems kind koopt een potje bloemen voor moeder en als zij nog zo
gelukkig is een grootmoeder te hebben, dan wordt zij ook steevast bedacht
met een bloemetje, liefst in een pot, al is het maar een simpel afrikaantje
of viooltje. Zaterdag om 12 uur is „de luilak" afgelopen en herstelt zich
het gewone leven weer.
47
