EEN PRODUCT:
een brok samenwerking
Wanneer je in een fabriek als fraiser, koperslager of revolverdraaier werk
zaam bent, of bij de administratie of welke afdeling ook, dan realiseer je
je waarschijnlijk zelden of nooit, dat je bezig bent een schakel te leggen
in de lange keten van werkzaamheden, die van een of meer grondstoffen tot
het eindproduct leidt. En toch werk je aan die schakel en anderen vóór
jou en na jou hebben aan die schakel gewerkt of zullen er nog aan werken
tot het eindproduct bereikt is.
Natuurlijk zullen aan het ene eindproduct meer handelingen ten grondslag
liggen dan aan het andere. Doch zonder samenwerking en in zeer vele
gevallen zelfs zonder internationale samenwerking doorloopt maar zelden
een bepaald artikel alle stadia van grondstof tot eindproduct. Hoeveel
landen met de vervaardiging van een bepaald artikel gemoeid zijn, hangt
natuurlijk van het te fabriceren voorwerp af.
Een Duits professor heeft dit eens nagegaan met betrekking tot een dood
gewone huis-, tuin- of keukenparapluie, die hij in al zijn onderdelen heeft
ontleed. Het resultaat was bijzonder interessant. Het onderzoek vond
plaats tussen de eerste en de tweede wereldoorlog en er was nog geen
kunsthars, plastic enz. Het ging dus om zo'n ouderwets „regenscherm".
Wat voor ontdekkingen deed nu onze hooggeleerde?
De stok bleek vervaardigd te zijn in Hamburg uit een houtsoort, afkomstig
uit Venezuela (al was het dan nog niet door de „Merida" aangevoerd!).
Het was gevernist met Japanse lak. De ivoren kruk, die de stok versierde,
was gedraaid uit een in Siberië opgedolven tand van een mammouth, een
thans uitgestorven diersoort, dat in de Noordelijke streken heeft geleefd.
Onder de kruk zat een zilveren ringetje, afkomstig uit Pforzheim, waar het
gemaakt was van zilver, afkomstig van een zilversmelterij uit de Harz.
Maar dat zilver was gemengd met Braziliaans zilver en gelegeerd met
koper, dat of in Mexico of in de mijnen van Zuid-West-Afrika was
gedolven. Het geelkoperen knijpertje aan het ondereinde van de stok
stamde uit een messingpletterij in de Rijnprovincie, maar deze had het
koper uit Peru en het zink uit België betrokken. Het lood, waarmede het
knijpertje was gevuld, kwam uit Colorado en het antimonium, waarmee het
lood gemengd was om het te harden, kwam uit de Oeral, het gebied tussen
Rusland en Siberië. Dan zat er aan die parapluie nog een klein ijzeren
draadnageltje, waarmee het knijpertje aan de stok was vastgemaakt; dat
kwam uit Zweden.
Het beweegbare geraamte van de parapluie had het levenslicht aan
schouwd in een Berlijnse fabriek, waar het gemaakt was uit ijzerdelen,
afkomstig uit een pletterij en gieterij in het Saargebied. In de scharnieren
van het geraamte zaten stukjes balein van een walvis, die door een Schotse
walvisvaarder bij Groenland was gevangen en die in Londen op de markt
was gekomen.
De zijde, waarmee het geraamte was overtrokken, bleek in het vroegere
Chemnitz geweven te zijn, maar de zijde zelf kwam uit China en was
door een zaak in ruwe zijde in Krefeld geïmporteerd. De overtrek bestond
echter niet uit pure zijde; er was ook katoen in verwerkt. Deze katoen
was op een plantage in Virginië in de Verenigde Staten van Noord-
58 (0)
