PROBEER HET
De mensheid heeft in de loop van haar ontwikkeling zeer veel tot stand
gebracht; onnoemelijk veel.
Zien we alleen eens naar het stoffelijk welzijn dat tot heden is bereikt.
Ongetwijfeld is het nog slechts gering in vergelijking tot wat latere eeuwen
te zien zulen geven, maar toch is het al heel veel. Duizenden en duizenden
ontdekkingen zijn er voor nodig geweest, en duizenden en duizenden uit
vindingen. En dat alles moet uiterste inspanning aan menselijk denken en
menselijke wil hebben gevergd. Wij zijn gemakkelijk geneigd, dat niet op
volle waarde te schatten. Vooral geldt dat voor zeer oude vindingen. Zozeer
zijn ze de grondslag geweest voor talloze andere, dat we ze van lieverlede
tot een geschenk der natuur zijn gaan rekenen en er geen flauw besef meer
van hebben, welk een hevig denken er voor vereist moet zijn geweest.
Hoe moeilijk ook het schijnbaar eenvoudige is, laat zich door voorbeelden
overvloedig tonen. Noemen we het wiel; een plat, rond voorwerp, in het
midden doorboord, dat tot een enorme besparing van krachtverbruik leidde.
Ogenschijnlijk heel eenvoudig en toch moet in de geschiedenis der mensheid
de zon al vrij hoog aan de hemel hebben gestaan voordat iemand op het
denkbeeld kwam. En als we vernemen, dat de Indianen het gebruik van
het wiel nog niet kenden toen aan het einde der 15e eeuw de Europeanen
tot Amerika doordrongen, dan beseffen we ineens pas duidelijk hoe groots
die vinding wel was.
Denken we verder aan het gebruik van trekdieren. Reeds vroeg in de
geschiedenis zijn hiermee proeven gedaan, maar het heeft lang geduurd
alvorens het tot een ruime toepassing is gekomen. Reden: door een ondoel
matige voorspanning der dieren woog hun trekkracht niet op tegen het
voedsel dat zij nodig hadden. Eerst diep in de Middeleeuwen kwam men
op de gedachte van het halster zoals wij dat ook thans nog kennen, en
pas toen was het vraagstuk opgelost. Noemen we tenslotte, als derde
voorbeeld uit talloze, het kompas.
Magneetsteen was reeds in de Oudheid bekend, de magneetnaald eveneens.
Meer vele eeuwen alweer moest het duren voordat is begrepen, tot welk
ontzaglijk nut die naald, altijd in dezelfde richting wijzend, wel kon
strekken. Pas in de 13e eeuw, door het kompas met zijn vrij hangende of
vrij drijvende magneetnaald, kon men zich ver uit de kusten wagen; kon
de echte zeevaart beginnen en de wereld worden ontsloten. Neen het is
ons niet cadeau gegeven.
(0) 65
