En klinken we niet meer, ook 't oude afschrijven hebben we al een paar
jaar geleden vaarwel gezegd, de eerste werf van Nederland die 't aan
durfde. Er is een „bedrijfstekenkamer", waar de werktekeningen schaal
1 10 worden gefotografeerd op 1 100 en met dit plaatje en een pracht
apparaat worden de maten zuiver op ware grootte geprojecteerd op de
platen in de werkplaats.
Wat maakt Smidszoon nog meer dan optisch afgeschreven gelaste schepen
tot 100 m lengte? Laten we ons beperken tot de pijpen, ketels en karters.
Pijpen van 450 m 0 en wijder worden letterlijk aan de lopende band ge
maakt, duizenden en nog eens duizenden meters jaarlijks. Stalen platen,
zuiver op maat, worden er gewalst, gehecht, gelast, geflensd (desgewenst)
en geteerd; volgende order
Ketelsooit gehoord van GEHEEL gelaste Schotse ketels zonder steun-
bouten, met gegolfde vuurkasten? L. Smit Zoon maakt ze, maar ook
„ouderwetse", d.w.z. gewone stoomketels. En ook gewone triple stoom
machines, maar omdat haar stoomverbruik nog wel wat te verbeteren
was, maakt LSZ sinds 1938 haar eigen „Smit-Brouwer" stoommachine. Zijn
die dan zoveel beter dan triples? Och, de andere IHC-vennoten keken het
lang eens aan, maar tegenwoordig bouwt ze noem-maar-op elk der IHC-
machinefabrieken. Wat wenst ge meer aan lof!
Maar 't is waar, stoomketels en -machines gaan er langzamerhand uit.
Voor dieselmotoren heeft L. Smit Zoon daarom een eigen type ontwikkeld.
Deze „Smit-Bolnes" motoren zijn enkelwerkende tweetakt machines met
langsspoeling en kruiskop. Ze worden in serie vervaardigd met 4 t/m 10
cilinders, vermogen steeds 125 pk per cilinder bij 275 omw/min. Natuurlijk
last Smidszoon de karters. En om het nuttige met het aangename in de
motoren te verenigen, kunnen de krukassen o zo gemakkelijk zijdelings
uitgenomen worden. Deze motoren zijn speciaal ontworpen voor bagger-
materieel, sleepboten, coasters en dergelijke, dus juist voor de schepen, die
IHC-Holland graag bouwt.
Eén afdeling moet nog genoemd: „Lagersmit". Lagers van non-ferro
metaal worden er gemaakt, bestemd voor allerlei doel; ook kunnen ze
machinaal worden opgegoten met witmetaal. En dan is er nog het be
faamde SL-materiaal. Maar hierover zullen we nog eens apart wat ver
tellen.
Ziezo, nu weet iedere IHC-er weer eens, wat onze 550 LSZ-collega's in
hoofdzaak zoal doen. Ze wonen goeddeels in 228 bedrijfswoningen in
Kinderdijk, Nieuw-Lekkerland en Alblasserdam, welk huizental in 1956
weer zal toenemen met 45 onderhanden moderne percelen. Alles 70 jaar
na Gorter's MEI van houten bouw dus zong:
EEN WERKPLAATS lag er aan dat kleine plein
De dag was aangegroeid in zonneschijn-
die was vol koelte en van donker hout
bevloerd en ook gezolderd, en zeer oud
leken de ramen, waar looflicht door scheen
door de bomen buiten. En daar kwamen heen
OUDE EN GRIJZE MANNEN om te werken.
Er lagen stapels hout; de eikesterken
eii 't vurenhout van uit het noorden
de werklui namen het en ZONDER WOORDEN
schaafden en klopten ze met timmering
BEDRIJVIG IN DE GROENE SCHEMERING. JK
75
