NIEUWE
MATERIALEN^
Zl RKONI U M
(Vervolg Alg. gedeelte)
Om bij het tijdstip van de ontdekking van zirkonium te kcmcn moeten
we ongeveer twee eeuwen teruggaan. Maar toch kunnen we met een
gerust geweten dit metaal onder de nieuwe materialen rangschikken, omdat
pas in de laatste tien tot vijftien jaar de grote kansen kwamen om het
toe te passen.
De Duitser Klaproth was het, die het zirkonium in het jaar 1789 ont
dekte. In werkelijkheid was dit zirkonium een oxyde in een mineraal ge
steente van Ceylon. Nu noemt men het oxyde zirkonia. Het woord
zirkonium is afgeleid van het Perzische „jargou", dat vrij vertaald „goud
gekleurd" betekent. Blijkbaar werden zirkoon-stenen als juwelen ver
handeld.
De buitengewone weerstand tegen corrosie is al meer dan twintig jaar
bekend, maar tot voor kort was dit feit alleen van wetenschappelijk
belang vanwege de hoge prijs en de kleine hoeveelheid van dit element
in metallische vorm. Momenteel is er voldoende voorraad voor industrieel
gebruik en de prijzen zijn gezakt tot een redelijk peil. De ontwikkeling
op dit gebied is voor een groot deel te danken aan de Leidenaar Van
Arkel. Deze heeft een proces ontwikkeld, waarbij zuiver zirkonium werd
verkregen. Dit was in 1925 en nu nog wordt het zuiverste en meest
taaie zirkonium verkregen door dit Van Arkel-proces.
Voor het normale handelszirkonium wordt een ander proces gevolgd,
waarbij grotere hoeveelheden verkregen worden.
Lange tijd werd zirkonium gerekend tot de zeldzame metalen. Uit onder
zoekingen van de aardkorst is echter gebleken, dat er meer zirkonium
in de aardbodem zit dan koper, tin, lood, zink en nikkel tesamen. De
grootste vindtplaatsen liggen in Florida, Australië en Brazilië. Verdere
vindplaatsen bevinden zich op Madagaskar en in India.
De voornaamste toepassing van zirkonium vinden we in de chemische
industrie en daar, waar een hoge corrosieweerstand van belang is. Niet
alleen is dit metaal onaantastbaar door de vochtige atmosfeer en zeewater
bij normale temperaturen, ook zuren en basen (b.v. loog) tasten het niet
aan. Als de technische wereld de mogelijkheden en eigenschappen van
dit metaal beter leert, kennen, dan zullen er ongetwijfeld nog meer toe
passingen voor worden gevonden.
Ter oriëntering kunnen we de volgende cijfers geven:
De treksterkte van zuiver zirkonium is pl.min. 24 kg/mm2 bij een rek van
26 Het is dus ongeveer gelijkwaardig aan koper. Zuiver zirkonium
wordt echter niet veel toegepast.
Het zirkonium, dat algemeen gebruikt wordt, bevat nog enkele bijmengse-
len, o.a. ijzer, hafnium, stikstof, zuurstof en koolstof. Door deze en andere
149
