woners van een bepaald huizenblok, een straat, een wijk; maar ook van
een hele stad of landstreek. Men richt een bepaalde vereniging, of
organisatie op; men stelt het doel vast, dat men voor ogen heeft en men
gaat aan de slag. Al of niet met steun van de overheid. Het is zelfs zo,
dat de overheid in vele gevallen eenvoudig op deze particuliere activiteit
rekent.
De meest uiteenlopende doelstellingen kunnen in Amerika onderwerp
zijn van „community action". Bewoners van een buurt slaan de handen
ineen om b.v. een betere straatverlichting tot stand te brengen; of men
begint een actie om een kinderspeelplaats in een wijk te krijgen. Ergens
anders stelt men zich de verfraaiing van een achtergebleven stadswijk
ten doel, of zelfs van een hele stad.
Een bekend voorbeeld op nog grotere schaal was de „community action",
die zich ontwikkelde in Southern Illinois. Dit gebied was door de uit
putting van de daar aanwezige kolenmijnen in verval geraakt; veel men
sen trokken weg; het zakenleven ging achteruit. Toen hebben, zuiver
particulier, degenen, die liefde voor hun streek koesterden, de handen
ineen geslagen en gezegd: er moet wat gebeuren. Men richtte een orga
nisatie op; men hield zich bezig met verbetering van stadjes en dorpen;
men keek uit naar nieuwe industrieën en omscholingsmogelijkheden;
men maakte propaganda. In weinige jaren tijd slaagde men erin het
hele aangezicht van de streek te verbeteren en een nieuwe bloei tot
stand te brengen. En het vele geld, dat hiervoor nodig was, werd voor
een groot deel door particuliere bijdragen van arm en rijk verzameld.
Het is zelfs zo, dat men in Southern Illinois een universiteit wist op te
richten, die als speciale taak had het bestuderen van de sociale en
economische belangen van dit gebied.
Voorwaar een sterk staaltje van wat men in goed Hollands pleegt te
noemen: burgerzin.
En dit alles gebeurde dus uit een overweging van: wij wachten niet tot
„het rijk", de „staat", of de „provincie" ons helpt. Maar wij gaan zelf
aan de slag.
Het behoeft geen betoog, dat aan dergelijke particuliere acties natuurlijk
vaak ook grote bezwaren zijn verbonden. Het „zelf" doen heeft zijn
voordelen; maar het kan ook grote nadelen hebben, voor al diegenen,
die niet bij dergelijke bepaalde groepsbelangen betrokken zijn. En men
ziet dan ook in Amerika veel, dat dergelijke acties van verschillende
groeperingen elkaar doorkruisen en tot hopeloze concurrentie aanleiding
geven. In een oneindig groot land als Amerika kan zoiets gemakkelijker
ongestraft gebeuren dan in een klein land als het onze.
Maar waar het ons om te doen was, was om eens te vermelden op welk
een merkwaardige wijze zich in Amerika soms een oprechte gemeen
schapszin uit. En om in het licht te stellen, dat in een maatschappij
waar men hoe langer hoe meer op elkaar is aangewezen, het samen
ondernemen vaak profijt kan afwerpen.
Wij hebben in het bovenstaande eigenlijk uitsluitend gesproken over
gemeenschapszin naar buiten toe, in de samenleving, in dorp of stad.
Men zou het natuurlijk ook kunnen hebben over gemeenschapszin binnen
98 (0)
