100 JAAR WERF GUSTO
Eigenlijk is dit opschrift niet juist. Het begon in 1862 niet
met de Werf Gusto, maar met de firma A. F. Smulders;
de naam Werf Gusto is later gekomen. Het was in het
jaar 1862, dat de heer A. F. Smulders in 's-Hertogenbosch
een zaak begon, die in de loop van 100 jaar zou uitgroei
en tot een van de meest bekende werven van ons land, n.l.
de N.V. Werf Gusto v/h Fa. A. F. Smulders, te Schiedam.
De heer A. F. Smulders begon met een, laten we maar ge
rust zeggen, „fabriekje", waar in hoofdzaak stoommachi
nes voor de poldergemalen werden gebouwd. Het eerste
exemplaar van deze produktie kan men tegenwoordig nog
zien in de modellenzaal van de Werf Gusto. Er staat een
blinkend gepoetste koperen plaat bij met het opschrift:
„De eerste stoommachine gebouwd door den Heer A. F.
Smulders, 's-Hertogenbosch, 1862".
Ja, het bedrijf was toen in 's-Hertogenbosch gevestigd.
Maar tien jaar later was het fabriekje van weleer reeds zo
danig uitgegroeid, dat naar een ruimere huisvesting moest
worden uitgezien. Deze werd gevonden in Utrecht en daar
heen werd het bedrijf in 1872 overgebracht.
Inmiddels was de produktie niet tot stoommachines beperkt
gebleven; neen, er werd van alles aangepakt: gasfabrieken,
hijskranen, baggermolens en nog veel meer. Toen reeds
had het bedrijf het stempel van veelzijdigheid gekregen,
dat het 100 jaar door zou blijven dragen. Vooral de bag
germolens gaven het bedrijf een internationale bekendheid,
want het baggermaterieel ging de hele wereld door. Zo
hebben b.v. de Smulders-baggermolens een belangrijk aan
deel gehad in het ontstaan van het Panama-kanaal.
Baggermolens zijn varende werktuigen. De casco's voor
deze schepen kon de firma Smulders echter niet zelf ma
ken en dit deel van het werk werd dus aan derden uitbe
steed. Maar waarom zou het casco eigenlijk niet zelf ge
maakt kunnen worden? Als men maar over een werf be
schikte, zou het best kunnen. Daarom werd in 1894 be
sloten het bedrijf naar Slikkerveer over te brengen, waar
men de beschikking kreeg over de werf „De Industrie".
Daar kon men toen de gehele baggermolen zelf maken.
Het succes bleef niet uit en reeds in 1905 werd de werf te
Slikkerveer te klein. En weer werd uitgezien naar een be
tere huisvesting.
De keuze viel op Schiedam, waar een geheel nieuw en
volkomen modern bedrijf werd ingericht voor de scheeps
bouw, de machinebouw en de staalbouw.
Terloops zij opgemerkt, dat de vestiging van de Werf Gusto
voor de gemeente Schiedam niet ongelegen kwam, omdat in
die tijd de jenever-industrie sterk was teruggelopen en er
in Schiedam een grote werkloosheid heerste. Velen kregen
toen de gelegenheid in de scheepsbouw hun brood te gaan
verdienen.
Men zegt wel eens: „IJzer trekt ijzer aan". Ook in Schie
dam is dat het geval geweest, want tal van metaalindustrieën
hebben zich na 1905 in Schiedam gevestigd.
Dhr. A. F. Smulders,
oprichter van de
Werf Gusto
In de modellenzaal van Werf Gusto is het allerprilste begin van
een honderdjarige geschiedenis te bewonderen. De inscriptie op het
blinkend gepoetste koperen bord luidt: "Eerste stoommachine
gebouwd door den heer A. F. Smulders, 's Hertogenbosch, 1862".
Al mogen hef pontons dan "werktuigen der toekomst" genoemd
worden, zelfs in hun ultra-moderne constructie doen zij nog
denken aan voorwereldlijke dieren, aan reusachtige mastodonten.
De top van dit kraaneiland, bij Werf Gusto in aanbouw voor de
Rijkswaterstaat, reikt nog boven de Euromast uit!'
