De jaarproduktie
in een sigarenkistje
ln een vorig nummer van Het Zeskant hebben
we een beschrijving gegeven van de nieuwe
boor- en kottermachine, die bij onze vennoot
Werf Gusto in gebruik is genomen. Daarbij
kwam ter sprake, dat deze machine niet alleen
met de hand bediend kan worden, maar ook
door middel van een ponsband, waarop de no
dige gegevens zijn vastgelegd.
Menigeen zal zich hebben afgevraagd, hoe zo'n
ponsband wordt gemaakt.
We hebben al gezegd, dat het maken van de
ponsband het werk is van de werkvoorbereider.
De werkvoorbereider begint met de tekening
onder handen te nemen. Bij het voorbeeld, dat
we nu nemen, gaat het om een flens, waarin
6 gaten van 18 mm moeten worden geboord
en 2 gaten van 10,5 mm; deze laatste twee gaten
moeten bovendien nog getapt worden.
van het O-punt van de machine. Dus volgt op
de werkstaat: x33750 y49175 s. De letter s geeft
aan, dat er gereedschap verwisseld moet worden.
Later ziet men dat op de machine doordat er
een rood lampje gaat branden. Is het eerste gat
geboord, dan wordt de machine ingesteld op het
tweede gat.
De boorspil gaat nu 2 x 62,5 mm naar rechts,
maar de tafel (de y-as) verandert niet. Op de
werkstaat wordt ingevuld: x46250 en het vakje
voor de y-as blijft open. Zo wordt de positie
van alle zes gaten vastgesteld.
Dan volgen de kleine gaten. Gat no. 7 komt op
x40000 y47500 n s. Hier verschijnt weer de letter
s omdat de boor van 18 mm vervangen moet
worden door een boor van 10,5 mm. Voor gat
no. 8 blijft de x-as ongewijzigd en dus oninge
vuld en de y-as gaat naar y72500.
91
flffll3£tS§U4$5Fridm» BusinessaSystesns-TapemïaikFrid
•••••••••«••«••••••••••a j
De werkvoorbereider bepaalt eerst waar het
hart van de flens moet komen. Dat wordt:
x 40000 en y 60000. De doorsnede van de
flens is 320,00 mm en de doorsnede van de
aanslag is 40,00 mm. De aanslag A zal dus
moeten komen op x 40000 en y 60000, vermin
derd met 1/2 maal (32000 4000). Dat wordt
42000. Zo wordt ook de positie van de tweede
aanslag (B) bepaald.
In het gegeven voorbeeld moet een aantal flen
zen worden geboord en dan vermeldt de werk
staat alleen de handelingen, die herhaald moeten
worden (zie werkstaat op pag. 87). Het instellen
van de aanslagen, dat slechts één keer behoeft te
gebeuren, doet men met de hand.
Voor het opspannen van het werk wordt de
positie x 00000 en y 00000 ingenomen.
Op de staat wordt dus (met potlood) ingevuld:
x00000n y00000n. De letter n (negatief) duidt
aan, dat de maat kleiner wordt ten opzichte van
de vorige positie, n.l. die van de aanslag B.
Is het werkstuk opgespannen (d.w.z. op papier),
dan begint het boren. Daarvoor moet de positie
van het eerste gat worden bepaald. Dat gat
komt op 62,5 mm uit het hart van de flens op de
x-as en 108,25 mm uit het hart op de y-as. Dat
komt overeen met x 33750 en y 49175, gerekend
Aangezien we na het boren van dat gat het
zelfde gat gaan tappen, verandert de positie van
de machine niet, maar verschijnt alleen de letter
s; d.w.z. gereedschap verwisselen. Is gat no. 8
getapt, dan gaan we weer terug naar gat no. 7
en ook dat wordt getapt.
Dan lezen we op de werkstaat: Werkstuk af
spannen. We zijn dus klaar. Maar nogmaals:
alleen op papier. Alle berekeningen zijn ge
maakt en de posities van de machine zijn op
de werkstaat vastgelegd.
De werkvoorbereider plaatst nu de werkstaat
in een schrijfmachine, waarop een pons instal
latie is aangebracht. Iedere letter en ieder cijfer
van de schrijfmachine correspondeert met een
bepaalde figuur op de ponsband, uitgedrukt in
8 gaatjes. Slaat men op de schrijfmachine de
letter x aan, dan verschijnt op de ponsband het
volgende beeld: -00-000. Daarbij betekent een
streepje "geen gaatje" en een 0 "wel een gaat
je". Zo heeft iedere letter en ieder cijfer zijn
eigen beeld.
Alle op de werkstaat in potlood vermelde ge
gevens worden nu op de staat getypt en komen
dus tevens op de ponsband te staan.
Is de band klaar, dan gaat deze met de werk
staat naar de boorder. De band wordt in de ma
chine gezet en het werk kan beginnen.
«•«•••••••••••••••••••a 99 9 9 99
999999999999999999999999
•••••«•••••••«•••••••••a
<s
9 9 99 9
9 9
999 9 99 9
9 99 9 9
9 9 9 9
86
