EEN
HALVE KILOMETER
PIJP
PER DAG
Sinds enige tijd staat er in de buizenfabriek van Smit Kinderdijk een wals, die wat
capaciteit betreft, een der grootste van Nederland is. Wij zijn daarom eens bij Baas
Keesmaat en zijn mannen op bezoek gegaan, om te zien hoe uit een vlakke plaat een
buis wordt gemaakt. Hiervoor is een reeks van handelingen nodig, waarbij de nieuwe
wals de hoofdrol vervult. De te bewerken platen worden door een volautomatische
magneetkraan klaargelegd. En die kan in één nacht een flinke partij verzetten!
De platen, die doorgaans wel van de goede breedte, maar niet van de goede lengte
zijn, worden eerst op maat geknipt. Dit knippen geschiedt aan beide korte kanten.
Dit lijkt misschien overdreven, maar hiermee wordt bereikt dat de plaat, behalve van
precies de goede lengte, ook zuiver haaks wordt.
Achter een lessenaar met knipogende groene en rode lampjes, wat drukknoppen en
twee handeltjes, zit de man die in zijn eentje de hydraulische wals bedient. Een aan
tal handelingen gebeurt automatisch, volgens een vast programma. Een vacuumkraan
pakt een geknipte plaat van de stapel en legt die voor de wals. Het rollen begint.
Enkele malen gaat de 12 mm dikke plaat tussen de rollen heen en weer. in zes minuten
ontstaat zo een zes meter lange buis met een diameter van 50 centimeter.
In zes minuten? Achter zijn brilleglazen glinsteren de ogen van Baas Keesmaat wan
neer hij vertelt, dat hij met deze machine eens in vier minuten een "buisje heeft
gerold!"
De hydrauliek sist zachtjes; het ene einde van de wals gaat open en de tot buis
gerolde plaat schuift er uit. Even verder tilt een "stalen vuist", die zomaar uit de grond
lijkt te komen, de buis op, draait deze een kwart slag en legt hem op een rek in
afwachting van de volgende bewerking. Intussen heeft de kraan al weer een nieuwe
plaat klaargelegd voor de wals.
Op een lange lasbank zijn twee pijpen tegelijk in de volgende bewerking.
Eerst wordt de pijp overlangs dichtgeklemd en wordt met de hand op een paar
plaatsen gehecht. Dan schuift de pijp op en wordt de naad over de gehele lengte
elektrisch gelast, terwijl de volgende pijp wordt gehecht.
Dan volgen het aanbrengen van de flenzen, controle van de lassen, eventueel wat
slijpwerk, de teerkwast, het naamplaatje Smit-Kinderdijk en de pijp is klaar.
Mede dankzij de nieuwe wais waarmee ook pijpen met een grotere diameter
vervaardigd kunnen worden èn de rationele fabricageopzet kunnen Baas Keesmaat
en zijn mannen, wanneer in twee ploegen wordt gewerkt, komen tot een dagelijkse
produktie van ongeveer honderd buizen. Een halve kilometer pijp per dag.
Met bakken of trucks worden de pijpen over het water of over de weg tot vlak bij
de plaats van bestemming gebracht.
82
