Cf
MODERNISERING VAN
TINMOLENS IN INDONESIË
1 Uit het foto-archief van
Conrad-Stork wist men
deze foto op te diepen
van de tinbaggermolen
,,Rambat", kort voor het
verslepen naar het toen
malige Ned. Indië.
2 Nog een archieffoto, de
stoomtinmolen „Tempi-
lang".
werk aan de winkel
De namen Rambat en Tempilang zullen waarschijnlijk alleen nog
bij onze oudere lezers een sfeer van herkenning en herinnering
oproepen.
Het zijn twee tinbaggermolens, die ver vóór de Tweede Wereld
oorlog resp. door Conrad-Stork en Gusto voor Indië werden
gebouwd. Dat deze molens nu weer ,,in het nieuws" zijn komt,
omdat thans, na langdurige onderhandelingen aan ons de op
dracht is gegeven voor het uitvoeren van zogenaamde rehabilitatie
werkzaamheden aan deze molens, d.w.z. het geven van een
„grote beurt".
Onderzoek in 1964
Eind 1964 bezocht een team van experts van onze bedrijven
waar toen ook Conrad-Stork bij hoorde de eilanden Bangka.
Belitung (het voormalige Billiton) en Singkep in Indonesië om
rapport uit te brengen over de toestand, waarin het materieel voor
de tinwinning zich bevond.
Het valt gemakkelijk te begrijpen, dat de omstandigheden tijdens
en vlak na de Wereldoorlog niet bevorderlijk waren voor het in
goede staat houden van de tinmolens en bijbehorende installaties.
Dit had natuurlijk een zeer nadelige invloed op de produktie.
In het kader van de internationale hulp aan Indonesië werd een
programma vastgesteld voor reparatie en modernisering van de
apparatuur voor het winnen van tinerts. Als eerste zullen nu de
Rambat en de Tempilang onder handen worden genomen.
Beiden behoren tot de elf tinmolens, die bij en op het eiland
Bangka in bedrijf zijn.
Landmolen en zeemolen
De Rambat is een landmolen, d.w.z. een die werkt in een vallei.
In het Haarlems Dagblad lazen wij: „De Rambat werd in 1927
door de N.V. Werf Conrad aan het Departement van Koloniën
geleverd. Deze door stoom aangedreven tinbaggermolen, uitge
rust met „tafels", was een van de weinige door Conrad gebouwde
tinmolens, die over de oceanen naar de plaats van bestemming,
het eiland Bangka, werd versleept. Als de jaarproduktie op onge
veer 2 miljoen m3 is te stellen, dan had de Rambat in deze 40 jaar
een kanaal van 40 meter breedte en 12 meter diepte kunnen graven
met een lengte van 1850 km, een afstand van Amsterdam tot ruim
voorbij Rome".
De Tempilang is een zeemolen, die werkt in het ondiepe water
voor de noordkust van Bangka. Hier ligt een rijk ertsterrein, maar
door de slechte conditie van de molen is de produktie laag.
Samenwerking
De Rambat en de Tempilang hebben beide een stoominstallatie,
maar zullen worden verbouwd tot diesel-elektrische molens. Een
gedeelte van het omvangrijke herstelwerk zal in Indonesië worden
uitgevoerd door de werkplaatsen van de tinbedrijven aldaar, vol
gens onze tekeningen. Onze leveranties, die geschieden in sa
menwerking met Conrad-Stork, omvatten een groot aantal onder
delen. Zo krijgt de Tempilang een nieuw ponton van 64,20x16,68 m,
een nieuwe emmerladder, een nieuwe emmerketting en een nieuwe
centrale lier, om enkele grote stukken te noemen.
Voor de economie van Indonesië is de ontwikkeling van de tin
winning op Bangka, Belitung en Singkep van groot belang.
Door het uitvoeren van het rehabilitatiewerk aan de tinbagger
molens Rambat en Tempilang dragen wij met onze jarenlange
ervaring op het gebied van constructies voor de tinwinning
een flink steentje bij!
Singapore
BORNEO
BANGKA
Bandjarmasii
SUMATRA
BELITUNG
JAVA
2
