Ook bij DMN wordt numeriek bestuurd
leder weet dat numeriek iets met getallen te
maken heeft. Trekt U nu niet de verkeerde con
clusie, dat DMN volgens getallen, als het ware
door middel van een computer wordt bestuurd.
Niets is minder waar. Maar een feit is, dat op
een bepaald gebied de numerieke besturing een
belangrijke rol speelt in het bedrijf. En wel op
het gebied van de mechanische bewerking in
de afdeling draaierij.
Wij zijn ons ervan bewust, dat er een groot
aantal I.H.C.-medewerkers bestaat voor wie nu
merieke besturing de gewoonste zaak van de
wereld is. Voor hen is dit artikeltje dan ook niet
bestemd. Maar daarnaast zijn wij ervan over
tuigd, dat er een nog veel groter aantal I.H.C.-
medewerkers is, dat er geen flauwe notie van
heeft, waarover wordt gepraat, als het woord
numerieke besturing wordt gebruikt. De heer
Ferwerda, programmeur bij de Machinefabriek
Noordwykerhout N.V., vertelt er het volgende
over:
Numerieke besturing betekent in feite niets an
ders dan besturing volgens vooraf gekozen num
mers. Een duidelijk voorbeeld waarmee wij da
gelijks te maken hebben, is de telefoon. Wij
kiezen de verbinding met een door ons gewen
ste telefoonabonnee door middel van cijfers. Bij
het numeriek besturen van gereedschapsma
chines gebeurt in principe hetzelfde.
Voor hier verder op in te gaan, vroegen wij de
heer Huurman, werkmeester van de afdeling
draaierij, ons in grote trekken te vertellen, wat
er zoal gebeurt, als een stuk materiaal (officieel:
werkstuk) door zo'n machine behandeld wordt
(officieel: door een gereedschapsmachine wordt
bewerkt).
Inderdaad, vaklieden, sluit de oren en ogen ge
rust, dit zijn mededelingen bestemd voor leken.
Op verschillende foto's ziet U, zo zei hij, een
vliegwiel (in dit geval een onderdeel van de
DAF-motor) in de takel van de kraan hangen
en net zo'n vliegwiel is ook op de foto in
de klauwplaat van de machine geklemd. En om
nog wat meer te verduidelijken: de machine die
hier is afgebeeld, is een draaibank. Bij een
draaibank, in tegenstelling tot andere gereed
schapsmachines, draait het werkstuk rond en
door een scherp en hard stuk metaal de bei
tel tegen het draaiende vliegwiel te houden,
wordt het vliegwiel dunner, smaller, komt er een
groef in of wordt het op andere wijze bewerkt.
De draaibank, waarover wij hier spreken en
die op de foto's is afgebeeld, wordt een kop-
bank genoemd, omdat het werkstuk slechts aan
één kant wordt vastgehouden door de zo gehe
ten klauwplaat. Dit heeft wel als gevolg, dat
het werkstuk kort moet zijn, want is het lang,
bij voorbeeld een lange as, dan moet het aan
twee kanten worden vastgehouden, anders zou
het werkstuk gaan slingeren.
Zoals het hierboven wordt verteld, lijkt het erg
simpel: werkstuk in de machine klemmen,
draaien, beitel er tegenaan, klaar is kees. Maar
zelfs voor leken is te begrijpen, dat de zaak
helemaal niet zo eenvoudig ligt. Het is immers
bekend, dat vaak met honderdsten en zelfs met
duizendsten van millimeters moet worden ge
werkt. En bovendien moet alles snel en doel
treffend gebeuren, anders zouden de te bere
kenen prijzen een lachertje worden ten opzich
te van die van de concurrentie.
Om te trachten door de bomen het bos te blijven
zien, zullen wij hier niet verder op in gaan, maar
graag van de heer Huurman aannemen, dat al
leen met vakmanschap goed en goedkoop kan
1Programmeren
2. Als tweede fase komt het maken van de pons
band aan de beurt. Dit gebeurt op een zoge
naamde flexowriter een nederlands woord
schijnt er nog niet voor te bestaan waar door
middel van een typetoetsenbord een witte pa-
pierrol van gaatjes wordt voorzien.
3. In de derde plaats wordt de gemaakte pons
band beproefd op de machine, op de manier
zoals op de foto is te zien. Je zou dit droog
zwemmen kunnen noemen. Eventuele fouten op
de ponsband kunnen dan worden verbeterd.
3. Ponsband uitproberen
worden gewerkt. Bovendien is het ook belang
rijk, dat de bedieningsman precies weet hoe hij
moet werken, dus dat zijn werk nauwkeurig
wordt voorbereid en dit gebeurt, zoals U be
kend zal zijn, door de werkvoorbereiders.
Nu terug naar de numerieke besturing. Na de
werkvoorbereiding, die ook bij numerieke be
sturing van de gereedschapsmachines normaal
plaatsheeft, zou de procedure van het numeriek
besturen in vier fasen kunnen worden onder
verdeeld, dus eigenlijk in vier achtereenvolgende
stukken kunnen worden gehakt, zo zei ons de
heer Ferwerda.
1. Het programmeren. Zoals hierboven gezegd,
zijn de verschillende mechanische bewerkingen
aan het vliegwiel laten we dit voorbeeld ge
makshalve even aanhouden door de werk
voorbereider nauwkeurig voorbereid. De pro
grammeur zet deze verschillende bewerkingen
om in cijfers, letters en tekens volgens een be
paald coderingssysteem. Vanaf dat moment is
het voor de niet-programmeur onverstaanbare
taal geworden. Je moet lijkt ons als pro
grammeur wel letterlijk erg op je tellen passen
en wij zouden ons kunnen voorstellen, dat het
geplaatste fotootje de werkelijkheid illustreert,
maar volgens de heer Ferwerda valt het, als je
er eenmaal goed inzit, wel mee.
4. De vierde fase betekent het toepassen van
alle voorbereidingen op de gereedschapsma
chine zelf.
Wanneer U wel eens op Schiphol bent geweest
elders treft U ze trouwens ook aan worden
deuren als door een geheimzinnige kracht aan
gedreven voor U geopend. In feite onderbreekt
U een paar meter voor de deur een foto-elek
trische straal, waardoor een elektrische stroom
gaat lopen, als gevolg waarvan de deur wordt
geopend. In de besturingskast van de nume
riek bestuurde gereedschapsmachine gebeurt
iets dergelijks. De gaatjes in de ponsband doen
elektrische stroompjes ontstaan de ponsband
wordt gelezen" en daardoor wordt de ma
chine bestuurd.
Na het werkvoorbereiden programmeren
2. Ponsband maken
4. Bewerken op de machine
22
