MTE EN DM N WERKEN MEEAAN WINNINGVAN
Onderkant van de 22 ton wegende jig voor Rusland.
Onder elke trechter bevindt zich (bij drie door het verpakkingsplastic heen
juist zichtbaar) de kleine uitlaatopening van het concentraat
Mining and Transport Engineering N.V., Amsterdam en De Machi
nefabriek Noordwykerhout N.V. werken eendrachtig samen (MTE
als ontwerper en DMN ais fabrikant) bij het bouwen van jigs,
ook wel deinwasmachines genoemd.
Daar deze machines worden ingezet voor de winning van kost
bare ertsen, zelfs van goud, en de jigs, zoals wij gelezen hebben,
bij sommigen de gedachte aan maanlanders oproepen, is het
daarom alleen al interessant er in Het Zeskant iets over te ver
tellen.
Fanatieke liefhebbers van ruimtevoertuigen, ook wel vliegende
schotels genoemd, moeten we echter teleurstellen. Met ruimte
voertuigen hebben jigs niets gemeen of het zou moeten zijn dat
ze op "vliegende schotels" zoals die in onze verbeelding be
staan, lijken. Met goudwinning kunnen ze weliswaar wel te ma
ken hebben, maar gewoonlijk worden ze ingezet voor de winning
van tinerts, ook wel "grijs goud" genoemd.
Vroeger en nu
Laten wij u ter illustratie eerst iets vertellen over één van de
manieren waarop heel vroeger soms wel goud werd gewonnen.
Men nam een ronde bak in beide handen en stortte zand met
water, waarin zich goudkorrels bevonden in de bak. Men draaide
en schudde de bak op en neer zodanig, dat het goud door het
grotere soortelijk gewicht overbleef en het waardeloze zand
wegspoelde.
Dit voorbeeld dient slechts ter illustratie, want de werking van
de jigs is in principe wel overeenkomstig het hier geschetste
voorbeeld, maar de praktische methode die bij jigs in het alge
meen wordt toegepast, is hiervan sterk verschillend. Verder vomt
de methode die met ónze jigs nu wordt toegepast, een combi
natie tussen die van Cleaveland en IHC en is na jarenlange on
derzoekingen en beproevingen in het MTI en in de praktijk tot
stand gekomen.
Werking
Zonder u nu te willen vermoeien met allerlei technische details,
is het wellicht toch wel interessant u in grote trekken iets over
de werking te vertellen.
Wij gaan nog even naar het voorbeeld van het goud wassen: een
schotelvormige bak. De bak is hiér een cilindervormige kuip met
een doorsnee van 3,60 tot 7,50 meter. Middenin de kuip heeft
men een scheidingswand aangebracht, gevormd door 2 grove
roosters, waartussenin een zeef is geklemd.
Op de zeef wordt eerst een laag steentjes, een soort grind, ge
legd, dat functioneert als een soort filterbed.
Onder de kuip bevinden zich trechters, die flexibel verbonden
zijn met de kuip door middel van rubber membranen. Deze trech
ters worden hydraulisch op en neer bewogen. (De laatste ont
wikkeling is, dat het hydraulisch systeem wordt vervangen door
een mechanisch-hydraulisch systeem. Het mechanisch-hydrau-
lische systeem is eenvoudiger te bedienen en dit speelt vanzelf
sprekend een belangrijke rol op die plaatsen, waar vakbekwaam
bedienend personeel niet zo gemakkelijk beschikbaar is. En dat
zijn vaak juist de plaatsen waar onze jigs worden ingezet.)
Het kenmerkende van de IHC jigbeweging is, dat de trechters
telkens snel omhoog en naar verhouding langzaam omlaag ge
bracht worden, beide bewegingen zo'n 100 keer per minuut. Wat
gebeurt er dan? In het midden (zie foto) wordt het erts, vermengd
met zand en water in de kuip gestort en door middel van de
skimmer, een soort waaier (zie foto), over de gehele oppervlakte
verdeeld. Deze skimmer voorkomt dat het geheel verzandt, dus
dat er een dikke ondoordringbare laag zand zou worden ge
vormd, waardoor van scheiding geen sprake meer zou kunnen
zijn. Het gaat er dus om dat de gehele zand-water-brei in bewe-
142