HOLLANDS ZAND EN BRITS GRIND Een kopstation van de spoorwegen heeft iets onherroepelijks. De reis is ten einde. Allen moeten uitstappen. Zo'n eindpunt is Den Helder. Wij arriveerden er dinsdagavond 6 februari om de volgende dag de proefvaart van de grindzuiger Marinex VI mee te maken. De zachte cadans van treinwielen had óns gewiegd. De opva renden van de grindzuiger moesten méér met zich laten sollen. Een stevige bries schuin achter had tijdens de vaart van IJmui- den naar Den Helder voor een groot aantal "uitvallers" gezorgd. Zand zuigen in de luwte van Texel werkte echter kalmerend op de opstandige magen. Aan het eind van de dag koos de "drij vende zandbak" ligplaats bij de Onderzeedienstkade. Daar trekt het schip de volgende morgen veel bekijks van Jan nen met veel en weinig strepen. "Wat is dat nu weer voor een vaartuig?" Scheppen en baggeren Met de boegstraalinstallatie in actie is het wegkomen van de kant een peuleschil. Buitengaats blijkt de windkracht nog steeds "een dikke zes" te zijn. Een eind verderop laten wij het anker vallen. Men wil het "uitschep-systeem" eens proberen. Schommelend laten de scheppen zich door de laag zand trek ken om vervolgens hun inhoud op het stelsel van lopende ban den te storten. Na op deze wijze wat zand overboord te hebben gezet, wordt besloten nog wat méér zand te baggeren. Eerst gaat echter óók het bakboordanker nog uit. Dat hoort bij het onderdeel: ankerproeven. Wanneer beide ankers binnen zijn, varen wij naar de bagger- plaats. Onze loods weet zelfs een plek waar grind zit, maar wij hebben geen vergunning om daar te baggeren. De laad- en zeeftorens zijn afgeschermd om alleen te laden, zeven is nu niet nodig. Tijdens het zuigen koerst een viertal mijnenvegers recht op ons af. Voordat wij "geveegd" dreigen te worden gaan de oorlogsbodems "naar bakboord uit". Wij zijn overigens niet de enige, die met beproeven bezig zijn. Een nieuw marinevaartuig, de A 904, houdt ons af en toe gezelschap. De Marinex VI laadt zich vol onder de rook van Oudeschild op Texel, waar vrolijk een molen draait en waar de daken van de huizen maar nét boven de kruin van de dijk uitsteken. Het "ont wateren" van de zandlading begint meteen. Dit gebeurt door onderin het laadruim water weg te zuigen. Het schip moet im mers als het straks in bedrijf is, zo droog mogelijk grind aan de wal kunnen brengen. Snelheid meten Na de lunch volgen de snelheidsproeven. Op wat heet, de "ge meten mijl", dat wil zeggen een afstand van ruim 922 meter. De bakens op de Texelse kust in één lijn: stopwatches indrukken. Volgende bakens, weer indrukken. De tijd is bekend en na wat rekenwerk weten wij de snelheid. Ook de A 904 doet aan snel heidsproeven. Wij maken verschillende "runs". Eerst met 100% vermogen van de 9-ciUnder Smit-Bolnes motor, dan met resp. 80% en 60% vermogen. Het blijkt, dat wij wat achterlopen op het schema. Men besluit daarom niet 's nachts naar Amsterdam terug te varen, maar er nog een derde proeftochtdag aan vast te knopen. Het "Marinex-strandje" in de hopper is inmiddels al aardig drooggevallen. Er staan een paar plassen water in. Enkele Ver- schure medewerkers gaan kijken of er vis inzit. Je kunt nooit weten. Lossen in het donker De duisternis valt nu snel. De Engelsen willen graag weten, hoe het uitscheppen nu gaat. Dus gaat de grindzuiger voor anker. Op het achterdek wordt de lopende-band arm naar buiten ge draaid. In het licht van gele lampen begint het uitscheppen. Om beurten komen de scheppen naar achteren en omhoog. Bonkend legen ze hun inhoud in de trechter. De scheppen worden door draden heen en terug door het laadruim getrokken. De lieren voor deze draden staan in een aparte ruimte onder de bedie ningscabine op het achterschip. De elektrische aandrijving draait onafgebroken luid zoemend rond. Door onzichtbare han den bewogen, klemmen brede banden zich om de liertrommels, en nemen ze mee in de draaiende beweging. Een luid, scherp gesis en ze laten los. Direct nemen rembeugels de trommels in een vaste greep. Loslaten en vastpakken, opwinden en afwinden volgen elkaar voortdurend op. Bovenin het bedieningshokje manipuleert de "uitschepper" met knopjes en handeltjes. Een constante stroom zand wordt via de lopende banden in zee teruggeworpen. Na een uurtje scheppen weet men genoeg. Er moet tenslotte wat zand overblijven voor de derde proeftochtdag. De havenofficier van Den Helder wordt ingelicht omtrent onze komst. Wederom mag de grindzuiger "overnachten" aan de kade bij de Onderzeedienst. Voor ons zit het er op. Wij nokken af. De zuigbuis overboord en even later stroomt het water/zand mengsel via de torens in het laadruim Zou er vis inzitten 28

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Zeskant | 1973 | | pagina 4