MB: Nee, dat heb ik vroeger geleerd. Dat is er met de paplepel
ingegoten. Mijn ouders woonden op een kleine tinonderneming
op Bangka. Daar was ik het enige Hollandse jongetje en ik had
alleen maar Chinese speelkameraadjes.
Toen in 1966 was ik dus voor het eerst echt in China. Dat was
voor de aflevering van de Chun Toong. Dat was een 4000 m3
sleepzuiger, die bij Gusto gebouwd was. In de referentielijst van
Smit Bolnes staat, dat-ie Golden Seahorse heet. De Chinezen
vinden dat reuze vermakelijk, want Chun Toong betekent Bagger
Erdoor. Lang niet zo romantisch dus. De aflevering, die ik samen
met Van Keulen regelde, verliep vlot.
We zouden er aanvankelijk vier maanden zijn, maar dat werden
er tenslotte drie. In die drie maanden hadden we niet veel te
doen. Bij aankomst hebben we de zuiger direct beproefd, hij is
in dok geweest, daarna zijn we nog vijf dagen aan boord ge
weest om het Chinese personeel in te werken. Dat was het. Ten
minste, ze hebben ons in die drie maanden nog driemaal geroe
pen. Alle drie keren was het een storing die zij niet konden vin
den. Wij dachten dat de Chinezen met het apparaat zouden gaan
zuigen en Van Keulen zei toen nog: "Nou Mees, we kunnen on
ze lol op hoor. Wanneer we weer aan boord komen dan zijn de
pijpen verkreukeld, draden kapot, elektro-motoren verbrand en
zo Maar dat was helemaal niet zo! Ze hebben de zuiger
verhaald en op een andere plaats alles uit elkaar gehaald. Tot en
Voor een deel was dat wel zo, maar later bleek het vooral een
interne politieke ruzie te zijn. Wij hebben een zelfde soort neus
en een zelfde soort haarkleur als de Amerikanen. Maar onze
begeleiders zeiden, dat we niet ongerust hoefden te zijn. "Dat is
niet tegen jullie, echt niet". Maar leuk vonden we het niet.
Vr: Hoe verliep verder dat contact met de Ambassade in Den
Haag?
dH: Het ging dus eerst om een sleepzuiger van 4500 m3. Aller
eerst werd daarvoor de president van IHC Holland uitgenodigd.
Ik ben samen met de heer H. Smulders naar de Ambassade ge
gaan. Daar heeft hij verklaard, dat mijn autoriteit hoog genoeg
was om deze zaak te behandelen.
Daarom stellen zij het ook hoog op prijs, dat volgende maand de
heer D. Smit een bezoek aan Peking zal brengen.
Wij hebben, na dit gesprek, twee aanbiedingen gedaan. Half ok
tober '72 is toen Mees Boer naar Peking gegaan om alles toe te
lichten. Hij was onze man voor dat gebied, had er ervaring; lo
gisch dat hij zou gaan.
Vr: Hoe ging dat, Mees?
MB: Ik kreeg dus een uitnodiging. Het is namelijk zo, dat als je
en wonderlijke gebouwen
Fraaie paviljoens
Mees Boer en Jaap van Keulen
met de bedrading van de elektro-motoren toe. Een van de drie
genoemde storingen was een verkeerde aansluiting op een lier
motor. Die had het tot toen toe evenwel goed gedaan. We von
den dat er na de hermontage één draad verkeerd zat.
De Chinezen zeiden zelf, dat ze alles hadden gecontroleerd. Dit
was een foutje van hun. Daar werd niet verder over gesproken.
Van Keulen had opdracht de krukas te klokken. Dat hoefde
niet meer, dat hadden zij al gedaan. Hij hoefde zich geen zorgen
te maken, alles was in orde bevonden. In zeven dagen is de
Chun Toong overgenomen!
Vr: Wanneer bent u voor het eerst met de Chinezen in contact
gekomen, meneer Den Hartog?
Den Hartog: Pas in september vorig jaar. Wij werden toen door
de Chinese Ambassade in Den Haag uitgenodigd over het pro
ject van de vier 4500 m3 sleepzuigers te komen praten. Dat was
ons eerste contact sinds 1966. Toen hebben we trouwens ook
nog een stuk of zeven IHC Beavers geleverd. Daarna kwam de
Culturele Revolutie op gang en zijn de relaties gestopt.
MB: Toen we er waren was die Revolutie al volop aan de gang.
Dat was maar wat beangstigend. Al die joelende en schreeu
wende massa's. Wij dachten, dat het tegen de Amerikanen ging.
naar China wilt, dan moet je door China uitgenodigd worden. De
Air France vloog me er heen. In Peking stonden er twee mensen
van de China National Machinery Import and Export Corporation
op me te wachten. De ene was meneer Woe, waarmee we alle
onderhandelingen gevoerd hebben en de andere was Mevrouw
Wang. Die kende ik nog van 1966. In de auto naar het hotel vroeg
ik hoe het met mijn vrienden was, vooral met meneer Lee, Lange
Lee.
Die, zo zeiden ze, zult u morgen ontmoeten. Hij maakt deel uit
van de beoordelingscommissie. De volgende morgen op het kan
toor van de Corporation, daar stond meneer Lee. Dat was met-
een ouwe jongens! Hij gaf me twee handen. Erg leuk. Er werden
wat herinneringen uitgewisseld. Toen gingen we aan het werk.
Het bestek moest in zijn geheel besproken worden. De beoorde
lingscommissie is een commissie van de uiteindelijke gebruikers.
Die moeten hun oké geven op het technische ding, dat besteld
wordt. Ze bemoeien zich in het algemeen niet erg met de prij
zen.
Ruim een maand ben ik daar aan het spreken geweest over de
techniek en over het contract en de betalingsvoorwaarden.
dH: Er lag dus in Peking een aanbieding, een bestek en een
plan. Mees heeft dat in die maand doorgesproken. Alles, maar
dan ook alles is in die periode doorgesproken. Per telegram was
120