C. HUIZER
VREDEBREGT
1
A. SCHILPEROORD Zn
WETSTEIJN
Plaatst
een
Drukkerij
A. L. v. d. WATER
D4MESKAPSAL0M ELEGANCE
C. E MEIER
Korpershoek
JANSEN's
oliehandel
„METRO"
kaboutertje
succes
verzekerd
TV-defect?
RADIO ACTIEF
Stel niet uit,
profiteer direct!
haarden
kachels
gastornuizen
Brood- en banketbckkerij
VervolgDe geschiedenis van het Porcelein in Nederland
Bel Schiedam 63420 wij helpen
direct
ELK VOORKOHEND DRUKWERK
brengt u steeds de nieuwste coiffures
Airwave - Kleurspoelingen
Permanenten - Oadulatie
Parkweg 338 Telef. 62849
Alls artikelen op gemakke-
lijke betalingsvoorwaarden
vanaf f I.— per week
Tuinlaan 34-40
Tel. 67367
De aansteker met levenslange garantie
Nu ook POPPELL
Slgarenmagazljn N. J. C. ABELSKAMP
TELEF. 68661
GROENELAAN 57
SIERADEN
GERO-ARTIKELEN
Hoofdstraat 83 Beierlandsestr. 57
Een klasse beter!
KNELLENDE
SCHOENEN
GEEN NOOD!
schoenreparatie
KEUKENREKKEN
0.98
Voor goede haardolie
(zuivere petroleum)
Het voordeligst in prijs
Tel. 61601
HAVENDIJK 30b
SCHIEDAM
P-' W.l
voor kolen
Boterstraat 64 tel. 68481
Werkdagen tot 's avonds 11 uur
berelkbaar
en zaterdags tot 4 uur
Ook plaatsen en reparaties van
antennes
Grote oplagen
Kleine oplagen
FOLDERS
BOEKEN
CIRCULAIRES
RAAMBIUETTEN
ETIKETTEN
BRIEFPAPIER
Schiedam, v. Beverenstr. 1 b-c, Tel. 62733
Member of the Worldfe^eration of hairstylists
▼.a. 1 okt. a.*. geopend van 8 30 tot 17.30 u.
in prijzen van:
27.50 - 24.75 - 19.75
18.75 en 16.50
Tafelaanstekers 16.S0
POPPELL gasaanstekers 11.- 10.- GASBOY. 9-50
FEUDOR10-50
Alles met volledige garantie
Groenelaan 53 Telef. 63145
IJzerwaren en gereedschappen voor
vakman en amateur.
Horlogerie
Groenelaan A6, tel. 62636
Eigen reparatieatelier
dus voordeliger
Off. Enicar-dealer
Tel. 64363 Tel. 65941
Onze machine verbreed
en vergroot
Speciaal adres voor het
vernieuwen van
DAMESHAKKEN
Keurige bewerking
PORTUG A ALSESTR 16
ROTTERD DI]K 263 a
HOUT
BOARD
VERF
BOUWPAKKE TTEN
ETERNIT
BLOEMBAKKEN
BORSTELWAREN
Groenelaan 79
Tel. 65116
A
de
J
O
N
G
Voornsestr hoek Havendiik
Openingskoopje
'Cotton Mousse'
Herenanklet v.a.
De begrippen porselein en pate tendre worden vaak
verwisseld. Velen denken dat er in Delft porselein
gemaakt werd. De porseleinfabricage die in Nederland
verricht werd, valt echter later dan in andere landen
en in het totaal zijn de Lage Landen vier fabrieken
rijk geweest.
De eerste was het bedrijf ,,Weesp" dat door Bertram
Philip Sigismund, Rijksgraaf van Gronsveld Diepen-
broick in 1757 met behulp van buitenlandse kera-
misten opgericht werd. Deze fabriek sloot haar deuren
weer in 1771. „Oud-Loosdrecht" nam een deel van de
inventaris van de Weesperfabriek over en in hetzelfde
jaar, 1771 dus, werd op een terrein ten Oosten van
de Nederlandse Hervormde Pastorie in Oud-Loos-
drecht een nieuw bedrijf gesticht. Ds. J. de Mol, de
predikant, was er de eigenaar van. Het product was
te duur, de buitenlandse concurrence te groot. Ds. de
Mol stierf in 1782. Na zijn dood besloten de voor-
naamste aandeelhouders de Loosdrechtse fabriek te
sluiten en het bedrijf op te heffen. Een van de aan
deelhouders, mr. C. van der Hoop, had na een tijds-
verloop van drie jaar de moed toch te pogen het
werk van De Mol voort te zetten.
Hij deed dat in een oude katoendrukkerij „Het Mo-
lentje" te Ouder-Amstel. De leiding werd opgedragen
aan Friedrich Daeuber. Ook dit bedrijf bleek niet
rendabel te maken te zijn. Uiteindelijk was ook dit
product duurder dan het veel mooier porselein dat
men nu in vele fabrieken in het buitenland maakte.
De fabriek was ten ondergang gedoemd en na een
bestaan van zes jaar werd de inventaris publiek
verkocht.
De firma George Dommer Co. uit Nieuwer-Amstel
nam de inboedel over om de traditie van Ouder-
Amstel voort te zetten. Het Amsterdamse adresboek
van 1819 vermeld: „Dommer Co., fabrikeurs in
porceleinen aan den Amstel".
In Den Haag richtte Lyncker een bedrijf op. Hier
werd, zoals in Lowestoft in Engeland, elders gefabri-
ceerd porselein gedecoreerd en verguld. Toen Lyncker
er toe overging ook zelf porselein te fabriceren, ver-
plaatste hij zijn fabriek van de Bagijnenstraat naar
de Dunne Bierkade. Hij stierf in 1781. De Zuidduitse
porseleinfabriek Hochst opende een zaak in Den Haag,
waar men haar serviezen kon kopen.
Iedereen wilde Engels aardewerk hebben. Langzaam
verloor de Delftse Industrie haar positie, omringd door
landen die in plaats van haar afnemers haar verbit-
terdste concurrenten geworden waren. De Delftse
ovens waren gedoemd te verdwijnen, ondanks het
feit dat in de 18e eeuw de polychrome decoratie haar
hoogtepunt bereikt. In de eerste helft van de 18e eeuw
verdwenen vele fabrieken: eerst fusionneerde men
en even later moest men sluiten.
Op het einde van die 18e eeuw waren alle fabrieken
te Delft, op een na de „Porceleyne Fles" dicht.
Daarnaast bestonden nog Tichelaar in Makkum in
Friesland en „De Bloempot" in Rotterdam. In Maas
tricht werd in 1834 de fabriek van Petrus Regout
opgericht, die snel groeide en wiens vijfde zoon in
1883 begon met de vervaardiging van porselein. ZeS-
tien kleine bedrijfjes die zich vooral toelegden op
folkloreproducten, werden in Tegelen opgericht. De
,.Porceleyne Fles" werd in 1876 door Joost Thooft
en A. Labouchere overgenomen.
De bakermat van de nieuwe Nederlandse Fayence-stijl
stond in Den Haag. In het laatste decennium van de
19e eeuw, ,toen ,,1'art nouveau", „der Jugendstil"
vanuit Miinchen en de ,,Sezession" in Wenen gron-
dige veranderingen in de stijl van decoratie teweeg
brachten, werden de eisen van de nieuwe vormgeving
ook op het aardewerk en het porselein toegepast.
De fabriek die in de Lijnbaanlaan in Den Haag ge-
vestigd werd, dankte haar bestaan aan de Freiherr
von Giidenberg, die eerst bij de ,,Porceleyne Fles" als
schilder werkte en in 1883 een klein bedrijfje in het
Boekhorstraat in Den Haag begon, waar hij verschil-
lende decoraties maakte in dezelfde 17e eeuwse stijl,
die bij de ,,Porceleyne Fles" gebruikelijk was. Hij
maakte kenhis met de architect Theodoor A. C. Colen-
brander, die lange tijd in Parijs geweest was en
hieruit ontstond een vruchtbare samenwerking.
Colenbranders invloed had in de'fabriek „Rozenburg",
die in het begin van het laatste decennium van de
19e eeuw gesticht was, een heel nieuwe stijl in de
keramiek gei'ntroduceerd.
De bijzonder ornamentele aanleg van Colenbrander
had het witte, blanke, glimmende oppervlak van het
aardewerk met een kleurig, gestileerd bloemenorna-
ment gesublimeerd en tot i'ets geheel nieuws gemaakt.
Toch was deze onderneming bijzonder onrendabel.
Verschillende directeuren poogden de rentabiliteit
van deze fabriek te bewerkstelligen.
Uiteindelijk werd in 1895 Jurriaan Kok geengageerd,
die tot 1916 gebleven is. Kok engageerde de heer
Van Engelen, met wiens hulp voor de eerste keer
sinds het eerste kwart van de 19e eeuw porselein
gemaakt werd. In tegenstelling tot de omliggende lan
den was Nederland nooit een porseleinproducent ge
weest. Er waren pogingen in Den Haag gedaan om
het bewonderde, blinkende goed naar het voorbeeld
van Oosterse producten na te bootsen.
Het porselein dat in ,,Rozenburg gemaakt werd, was
van een bijzonder fijne kwaliteit.
Zijn vormen behoorden tot de subtiele expressie van
de ,,Art nouveau" en de decoratie was een product
van de voor die tijd kenmerkende Japanse invloed.
Op de internationale tentoonstelling in Parijs in 1900
werden deze Nederlandse producten met veel waar-
dering ontvangen. Doch de teerheid van de makelij
heeft het niet tot een duurzaam object gemaakt en
zeer veel is ten prooi gevallen aan de tijd en ver-
brijzeld.
(wordt vervolgd)
